Birtingur - 01.09.1954, Blaðsíða 22

Sama tillitsleysi við listamennina — og þó
langtum meinlausara — kemur fram í þeim
drætti, er oftlega verður á úthlutun styrkjanna.
I desember í fyrra samþykkti alþingi að endur-
greiða þessar sex hundruð þúsundir af opin-
berum gjöldum listamanna — síðan fóru þing-
menn í jólafrí án þess að kjósa nefnd til að
deila endurgreiðslunum niður. Um mánaðamót
febrúar og marz var nefndin loksins komin á
laggirnar. Þá fyrst var farið að auglýsa eftir
umsóknum, og að hæfilegum fresti loknum gat
úthlutunin um síðir hafizt. Þeim listamönnum,
sem erfiðlega hefur gengið að greiða reikninga
sína, kemur þessi dráttur reyndar ekki að sök,
því jafnskjótt og úthlutun er lokið, skunda allir
rukkarar hins opinbera niður á skrifstofu ríkis-
féhirðis með reikninga sína, og margur lista-
maður sér aldrei eyri af „styrknum“. En ég
þekki ýmsa, sem voru of tekjulágir til að hægt
væri að leggja á þá skatt og útsvar í fyrra, og
þeir voru orðnir býsna langsoltnir, þegar út-
hlutunarnefndin hafði loksins lokið störfum.
En þingmenn vorir eiga sjálfsagt erfitt með að
skilja það.
Ég hef stundufn verið að velta því fyrir mér,
hvernig íslenzkum bændum yrði við, ef fast
verð á landbúnaðarafurðum yrði afnumið einn
góðan veðurdag, þeim sagt að fara í síld eða
vegavinnu til að vinna fyrir sér, en stunda bú-
skapinn í tómstundum — mættu síðan senda
umsókn til pólitískrar nefndar einu sinni á ári
um ofurlítinn styrk til landbúnaðar: þrjú þús-
und í ár, þrjú og sex næsta ár, ekkert það
þriðja. Eða verkamenn, sjómenn — vinna eitt
ár upp á væntanlegan styrk, 3—15 þúsund,
kannski og kannski ekki? Nei, sem betur fer
mundi engin stétt á íslandi láta bjóða sér þau
smánarkjör, sem listamenn vorir umbera án
þess að æmta eða skræmta. íslenzkir listamenn
hafa varðveitt fram á þennan dag af aldeilis
furðulegri trúmennsku undirgefni hirðskálda
vorra og auðsveipni við heimska höfðingja.
Auðvitað stæði Bandalagi íslenzkra listamanna
næst að hefja öfluga baráttu á breiðum stéttar-
grundvelli fyrir viðhlítandi lífskjörum félaga
sinna. En bandalagið er værukær stofnun, farin
að eiga virðuleg afmæli; því veitti sannarlega
ekki af að bregða sér til Sviss og láta hreinsa í
sér blóðið. Listamenn í flestum greinum hafa
með sér félög, en það er líka allt og sumt. Ein-
stöku listamaður, er sérstöku ranglæti hefur
verið beittur, á það til að rísa upp til mótmæla,
en hann á litla von um nokkurn raunhæfan
stuðning frá kollegum sínum og sízt þeim, er
eitthvað gætu látið að sér kveða. En á loftsbit-
anum situr „hinn andinn“ og glottir — og hef-
ur sannarlega ærna ástæðu til þess, því lista-
mennirnir sjálfir eru farnir að una ranglæti
hans sem viðhlítandi framtíðarskipan, að því
er bezt verður séð.
E. B.
BRÁÐ Framh. aj bls. 45.
— Hann hefur gert mynd þína; þú trúir mér
ekki, en myndin er þú með kattaraugu. Síðan
ert þú aðeins köld mynd, því hann tók sál þína
og batt hana í fjötur. Frá þeim degi ráfar þú
í leit að einhverju, félaga, konu. En það er
blekking. Þú leitar að sál þinni. Og ef þú slepp-
ir mér, skal ég biðja hann að leysa þig, gefa
þér sál þína aftur, leysa þig úr fjötri valds þíns.
Hann starði á hana uppglenntum flóttaleg-
um augum, og hann hvíslaði lágri, bældri
röddu:
— Þú ert brjáluð, — ég vissi ekki, að þú ert
brjáluð.
Horfðu ekki svona, bað hún, — vertu ekki
hræddur, ég hef engan drepið, nema hann, sem
lifir í hjarta mínu.
Hann heyrði hana ganga niður stigann,
hlustaði lengi á einmana fótatak hennar niður
auða götuna.
Hann leit ofan í sítrónglasið, horfði á glitr-
andi loftbólurnar stíga mót yfirborðinu, sá
björt ljósin speglast sem fögur augu í kúptum
fleti þeirra, sú þær springa og hverfa.
58
BIRTINGUR