Birtingur - 01.04.1956, Page 21

sem unnin voru í þriðja ríkinu. 1 fyrsta lagi
gerði hún það í fullri óþökk bróður síns, og
í öðru lagi gat hún ekki treyst föngunum fylli-
lega. Engu að síður tókst henni að fram-
kvæma þetta. Jafnframt komst hún að því,
að fangarnir höfðu í hyggju að flýja, þar sem
viðbúið var að þeir yrðu fluttir vestur á bóg-
inn undan rauða hernum, sem nálgaðist óð-
fluga, eða drepnir þar sem þeir voru komnir.
Bóndakonan gat ekki fengið af sér að synja
hinum unga manni um bón, sem honum tókst
að gera henni skiljanlega með handapati, og
þannig var hún orðin viðriðin flóttafyrirætl-
anir fanganna: Hún útvegaði þeim jakka
og járnklippur. Svo einkennilega vildi til, að
þaðan í frá varð engin myndbreyting á and-
liti mannsins. Og eins og nú var komið var
það einvörðungu ungi maðurinn, sem hún
rétti hjálparhönd. Henni varð því mikið um
er barið var á glugga hennar snemma morg-
uns í febrúarlok og hún kom auga á andlit
sonar síns gegnum rúðuna í morgunskímunni.
I þetta sinn var um ekkert að villast: Það var
sonur hennar. Hann var í gauðrifnum SS-ein-
kennisbúningi. Herdeild hans hafði verið leyst
upp. Hann skýrði með skelfingu fr.á því, að
Rússar væru aðeins í nokkurra kílómetra
fjarlægð frá þorpinu. Komu hans varð að
halda stranglega leyndri. Á eins konar her-
ráðsstefnu, sem bóndakonan, bróðir hennar
og sonur héldu í afkima uppi á húslofti, var
tekin ákvörðun um að koma stríðsföngunum
fyrir kattarnef, þar sem vel gat verið, að
þeir hefðu séð til ferða SS-mannsins, og ekki
sízt vegna þess, að þeir mundu vafalaust bera
ófagurt vitni um meðferðina þar á bænum
þegar Rússarnir kæmu. Grjótnáma var þar
skammt frá. SS-maðurinn stóð á því fastar
en fótunum, að ráðlegast væri að tæla fang-
ana, einn og einn í einu, út úr hlöðunni um
nóttina, drepa þá og fleygja síðan líkunum í
grjótnámuna. Um kvöldið áttu þeir að fá
brennivínsskammtinn sinn. Það gætl varla
vakið hjá þeim tortryggni, áleit bróðirinn,
þar eð heímilisfólkið hafði reynt að vera vin-
gjarnlegt við Rússana upp á síðkastið í von
um að takast mætti að mýkja hug þeirra á
elleftu stundu. En er ungi SS-maðurinn var
að ráða þetta við sig, sá hann skyndilega að
móðir hans var farin að titra. Karlmennirnir
ákváðu þá að sjá svo um, að hún kæmi ekki
framar nærri hlöðunni. — Hún beið næturinn-
ar í angist. Rússarnir þágu brennivínið með
þökkum, og bóndakonan heyrði þá syngja
hin þunglyndislegu lög sín. En þegar sonur
hennar kom út í hlöðuna um klukkan ellefu,
voru fangarnir allir á bak og burt. Þeir höfðu
þótzt vera drukknir. Hin óeðlilega vinsemd
heimilisfólksins hafði sannfært þá um, að
Rauði herinn hlyti að vera á næstu grösum.
Rússar komu, þegar skammt lifði nætur.
Sonurinn lá drukkinn uppi á háalofti, en móð-
ir hans var í dauðans ofboði að brenna SS-
einkennisbúninginn hans. Bróðir hennar hafði
líka drukkið sig fullan. Sjálf varð hún að taka
á móti Rússunum og reyna að gera þeim til
geðs. Um morguninn héldu Rússar af stað;
sókn rauða hersins hélt áfram. Sonurinn
heimtaði meira brennivín og var ákveðinn í
að brjóta sér leið til þýzka hersins, sem var á
hröðu undanhaldi, og berjast áfram. Móðir
hans reyndi ekki að gera honum ljóst, að það
væn sama og að ganga út í opinn dauðann
í örvæntingu sinni kastaði hún sér í veg fyrir
hann og reyndi að aftra honum með valdi.
Hann hratt henni frá sér. En um leið og hún
reis upp, fékk hún gripið lurk og lostið son
sinn með honum af öllu afli.
Samdægurs fyrir hádegi mátti sjá bónda-
konu koma akandi í kerru með son sinn
reyrðan böndum og framselja hann rússnesku
herstjórninni sem stríðsfanga ■— til þess að
hann mætti lífi halda.
Jón Eiríksson þýddi.
L
19