Austurland - 13.09.1984, Síða 1
Austurland
34. árgangur. Neskaupstað, 13. september 1984. 33. tölublað.
Frá miðstjórn Alþýðubandalagsins:
Hvatning til launafólks
Á fundi miðstjórnar Alþýðu-
bandalagsins sem haldinn var á
Akureyri 31. ágúst til 2. septem-
ber voru rædd viðhorf í efna-
hags- og atvinnumálum, ekki
síst á landsbyggðinni og staðan
í launamálum í ljósi stjórnar-
stefnunnar. Samþykkt var ein-
róma á fundinum eftirfarandi
hvatning til launafólks:
„Miðstjóm Alþýðubandalags-
ins hvetur til órofa samstöðu
launafólks í baráttu fyrir
mannsæmandi kjömm og gegn
afleiðingum stjómarstefnunnar.
Kaupmáttur launa er nú lægri
en nokkru sinni í 30 ár. Stór-
felldir fj ármunir hafa verið flutt-
ir frá launafólki til milliliða.
Undirstöðuatvinnugreinum er
nú boðið að greiða okurvexti.
Með ákvörðun um vaxtahækk-
un hækkaði ríkisstjórnin til-
kostnað atvinnuveganna - og
vert er að benda á að töluverð
launahækkun hefði ekki aukið
kostnað fyrirtækjanna meira en
Sakaruppgjöf vegna skatt-
svikanna og eftir að semja um
skattareglur. Stækkun álversins
ófrágengin.
Síðastliðinn föstudag þann 5.
september kom viðræðunefnd
íslensku ríkisstjórnarinnar við
Alusuisse heim frá Amsterdam
með drög að nýjum raforku-
samningi vegna álversins í
Straumsvík. Er þá komið hálft
ár fram yfir þann tíma sem gert
var ráð fyrir að lokið yrði við
endurskoðun allra samnings-
þátta, en mörgu er enn slegið á
frest.
Samkvæmt drögunum sem
liggja nú á borði ríkisstjórnar-
innar mun viðmiðunarverð á
kflóvattstund vera 14.8 millidal-
ir, en sveiflast til lækkunar eða
hækkunar frá 12.5 í 18.5 milli-
dali í hlutfalli við markaðsverð
á áli.
Framleiðslukostnaðarverð á
raforku hjá Landsvirkjun var á
síðasta ári að meðaltali um 20
mllidalir og Landsvirkjun áætlar
að kostnaðarverð raforku frá
nýjum virkjunum eins og í
Blöndu, Fljótsdal og við Sultar-
tanga verði á bilinu 18 - 22 milli-
dalir.
vaxtahækkunin gerði. Ríkis-
stjórnin valdi vaxtahækkun í
stað þess að gefa aukið svigrúm
til launahækkana. Þannigundir-
strikar ríkisstjórnin þá stefnu
sína að meta fjármagnið meira
en hagsmuni vinnandi fólks.
Það er unnt að hækka kaupið.
Það sýna tölur um gróða stórfyr-
irtækja á síðasta ári svo nemur
hundruðum milljóna króna.
Fjöldi atvinnurekenda hefur
viðurkennt nauðsyn kauphækk-
ana með yfirborgunum sem
færst hafa í vöxt að undanförnu.
Reynt er að nota vanda sjávar-
útvegsins til að halda laununum
niðri, en vitaskuld er unnt að
hækka laun þar eins og annars
staðar með því að létta af sjáv-
arútveginum okurgjöldum
banka og skipafélaga, svo dæmi
séu nefnd.
Barátta launafólksins beinist
ekki einasta að kauphækkun-
um. Barátta þess beinist nú
einnig í vaxandi mæli gegn þeim
Ljóst er því, að samningur
eins og hér um ræðir, sem gæfi
14.8 millidali sem meðalverð, er
langt undir framleiðslukostn-
aði. Hér er því verið að semja
um áframhaldandi undirverð á
raforku til álversins, þótt vissu-
lega sé um verulega leiðréttingu
að ræða frá hinum gamla samn-
ingi.
Meðalraforkuverð sem Alu-
suisse hefur greitt í álbræðslum
í eigu auðhringsins nam á árinu
1981 20 millidölum, og nýlega
ákvarðaði gerðadómur í Sviss
20.5 millidaii til Grikkja í deilu
þeirra við franskan álhring sem
rekúr álbræðslu í Grikklandi.
Hér er því augljóslega um lé-
legan samning að ræða, hvernig
sem á málið er litið, og verið er
að semja til 20 ára, þó með
endurskoðunarheimild á 5 ára
fresti.
Margir bögglar fylgja síðan
þessu skammrifi, ef marka má
blaðafréttir, en samningsdrögin
hafa enn ekki verið birt. Mikil
leynd hefur hvflt yfir allri máls-
meðferð í tíð núverandi ríkis-
stjórnar og ekki hið minnsta
samráð verið haft við stjórnar-
andstöðuna.
afleiðingum stjórnarstefnunnar
sem koma fram á öðrum
sviðum, meðal annars þar sem
þrengt er að skólum landsins
með margvíslegum og tillits-
lausum niðurskurði á útgjöldum
til skólamála. Aldraðir, öryrkj-
ar og barnafjölskyldur hafa orð-
ið fyrir þungum búsifjum af
völdum stjórnarstefnunnar um-
fram aðra. Þetta kemur fram í
því að lyf og læknishjálp hafa
hækkað í verði um 140 - 200%.
Húsnæðis- og orkukostnaður er
víða að sliga heimilin. Stefna
ríkisstjómarinnar hefur á
skömmum tíma gjörbreytt þjóð-
félagsaðstæðum hér á landi.
Við þetta ástand má ekki
lengur una. Samhliða nýsköpun
í atvinnulífinu, sparnaði og
skipulagsbreytingum gerum við
kröfu til þess að skilað verði til
baka fjármagni til launafólks og
undirstöðuatvinnugreinanna og
hlutur verkafólks, sjómanna og
bænda leiðréttur.
Tvennt ber auk þessa sérstak-
lega að hafa í huga, er mat er
lagt á þessi samningsdrög:
C> Ríkisstjórnin hyggst falla frá
dómsúrskurði í skattsvika-
rnálinu mikla gegn Alusuisse,
og sú „sakaruppgjöf" er tengd
nýja raforkusamningnum,
sem verður enn lakari í ljósi
þessa. Auðhringurinn mun
hins vegar kaupa sig undan
dómsorði með um 100 milljón
króna greiðslu í ríkissjóð og
þannig í raun viðurkenna sekt
sína vegna hækkunar í hafi á
aðföngum til álversins.
C> Endurskoðun á skattareglum
varðandi Isal er skotið á frest,
og hér er því aðeins verið að
semja um hluta af málinu,
sem reynst getur afdrifaríkt.
Skattareglurnar skipta ís-
lenska ríkið miklu máli, ekki
síður en raforkuverðið, og
það enn frekar þar sem álver-
ið er nú senn afskrifað eftir
15 ára rekstur.
Alusuisse mun eflaust reyna
að ná fram endurskoðun á
skattareglum sér í hag, svipað
og gerðist 1975, en þá var í
reynd skipt á sléttu, þ. e. skatt-
greiðslur voru lækkaðar í svip-
Miðstjórnarfundur AB á Akureyri
Við skorum á launafólk að
taka virkan þátt í baráttunni á
komandi mánuðum, ella verður
haldið áfram að þrengja að
kjörum ykkar. Það er skylda
okkar allra að tryggja víðtæka
samstöðu um bætt kjör og
mannúðlegt þjóðfélag, en að-
eins með þátttöku fjöldans er
unnt að ná árangri.
uðum mæli og raforkuverðið
hækkaði, þannig að tekjur í hlut
íslendinga af álverinu stóðu í
stað. Formaður samninga-
nefndar íslands var þá eins og
nú Jóhannes Nordal, en með
honum var í nefndinni Stein-
grímur Hermannsson nú for-
sætisráðherra.
Krafan um endurskoðun ál-
samninganna var sett fram af
ríkisstjórn Gunnars Thor-
oddsen í desember 1980. Fram
að þeim tíma voru það aðeins
talsmenn Alþýðubandalagsins
sem töldu raforkuverðið sem ál-
veríð greiddi alltof lágt. Sjálf-
stæðismenn og kratar héldu þá
enn miklar varnarræður um ál-
samninginn og töldu raforku-
verðið sem þá var greitt sann-
gjarnt og í mesta lagi þurfa að
hækka í 7.9 millidali! Það hefur
því mikil breyting á orðið vegna
þeirrar baráttu sem Alþýðu-
bandalagið hafði forystu um
varðandi endurskoðun álsamn-
inganna. Hins vegar reynist það
afdrifaríkt, hvernig á málinu
hefur verið haldið af núverandi
ríkisstjórn, og ekki eru öll kurl
komin til grafar í því efni.
H. G.
Fjármunirnir eru til í þjóðfé-
laginu og verðmætasköpunin er
mikil. það er unnt með sam-
stöðu að knýja fram breytingu
á þjóðfélaginu launafólki í vil;
það þarf pólitískt afl og einbeitt-
an vilja til þess að koma þeim
breytingum í framkvæmd þann-
ig að á íslandi skapist forsendur
fyrir þjóðfélag mannúðar, jafn-
réttis og lýðræðis í stað sundr-
ungar, sérhyggju og valdboðs."
Könnun
meðal
AB-kvenna
Á síðasta aðalfundi kjör-
dæmisráðs Alþýðubandalagsins
í Austurlandskjördæmi sem
haldinn var á Eskifirði, var kos-
in nefnd, sem ætlað var það
hlutverk að kanna pólitíska
stöðu alþýðubandalagskvenna
á Austurlandi innan flokksins
og pólitísk áhugamál þeirra.
Nefndin sendi fyrir nokkru út
bréf með spurningum til alþýðu-
bandalagskvenna varðandi
þessi mál. Var bréfið sent til eins
tengils í hverju byggðarlagi og
mælst til þess, að boðað yrði til
funda alþýðubandalagskvenna
á hverjum stað, málin rædd og
spurningum nefndarinnar svar-
að sameiginlega. Óskað var
svara fyrir 15. september, en
málið verður á dagskrá aðal-
fundar kjördæmisráðsins, sem
haldinn verður 6. og 7. október
nk.
Ástæða er til að hvetja ailar
alþýðubandalagskonur til að
senda nefndinni svör sem fyrst.
B. S.
Samningsdrög við Alusuisse á borði ríkisstjórnar:
14.8 millidalir þegar framleiðslukostnaður er 20!