Austurland - 13.09.1984, Blaðsíða 4

Austurland
Neskaupstað, 13. september 1984.
Auglýsingasími
AUSTURLANDS
er 7756
m
SPARISJÓÐURINN
SÉR UM SÍNA
Sparisjóður Norðfjarðar
„Á misjöfnu þrífast börnin best“
Frá blaðinu
Um leið og AUSTURLAND þakkar öllum þeim,
sem greitt hafa árgjöld sín til blaðsins, vill
blaðið minna þá, sem enn eiga eftir að greiða,
á að gera það sem fyrst. Flestir áskrifendur
eiga að hafa fengið sendan gíróseðil, en þeir,
sem þar hafa orðið útundan eða hafa týnt
seðlinum, eru minntir á, að árgjaldið 1984 er
kr. 400,- Ritnefnd
Aðalfundur KSA:
Baráttuhugur í kennurum
„Ó hve margur yrði sœll
og elska myndi landið heitt.
Mœtti hann vera í mánuð þrœll
og moka skít fyrir ekki neitt. “
Allir hafa sér til
ágætis nokkuð
Atvinnurekendur á Austur-
landi (raunar víðar) sýndu tölu-
verðan skilning á kjörum fólks,
einkum þeirra láglaunuðu, sem
fleyta þjóðarskútunni, eftir
samningana frægu í febr. sl. t>á
námu þeir brott kjaraskerðing-
arblett þeirra ASÍ- og VSÍ-
manna, þann er tilreiddur var
ungmennum 16 - 18 ára.
Ég var einn hinna fjölmörgu,
er fögnuðu þessu hressilega
frumkvæði atvinnurekenda, þótt
útreikningamir á ev,- og nv.-
kaupi lægju eftir jafn fráleitir og
þeir eru. Þeir eru fyrst og fremst
verkalýðshreyfingunni að kenna
- en nóg um þá raunasögu að
sinni. En viðbrögð atvinnurek-
enda voru að mínu áliti þeim til
mikils sóma. Allir verða að njóta
sannmælis, of lítið af því gert.
„En ekki var Adam
lengi í Paradís“
Þessi texti er gamall orðskvið-
ur - og furðu oft má í hann
vitna. Þess vegna var það, að
fyrir nokkrum dögum þá ég leit
launaumslag sonar míns, sem er
á sextánda ár, sá ég þar, að hann
fékk kr. 52.89 í dv. Nú, nú, ein-
hvern veginn vissi ég, að lág-
markskaup í dv. hjá fullorðnum
(og þar með ungmennum 16 -
18 ára skv. framanrituðu) er kr.
74.50. Til öryggis fletti ég upp í
samningum Alþýðusambands
Austurlands. Mikið rétt. Þar
stóð svart á grænu á kápusíðu:
Dagvinnutrygging
Á mánuði . . kr. 12.913,00
Á viku .... kr. 2.980,00
Á klst.........kr. 74,50
(Leturbreyting mín á síðasta
lið). Þessi kauptaxti tók gildi
þann 1. júní sl.
Fyrir liðlega 10 árum var ég
að dútla í verkalýðshreyfing-
unni og fylgdist því svo sem
kostur var með samningum. í
þeim stóð svart á hvítu, svo að
ekkert varð um villst, að kaup
unglinga 15 ára skyldi vera 85%
af kaupi fullorðinna og kaup 14
ára 75%. Þetta var í heiðri haft
og ég veit ekki betur en það sé
í gildandi samningum enn í dag.
Um prósentureikning
Þó ég sé ekki mikill reikni-
meistari, virtist mér í fljótu
bragði kr. 52.89 væri lægra en
85% afkr. 74.50. Égleitaði uppi
gamla reikningsbók eftir Gissur
TÖmasson og reyndi, án þess
konan yrði vör við, að liðka mig
örlítið í prósentureikningi. Ég
komst fljótt að raun um, að það
er hann, sem blívur, það er sú
reiknikúnst, sem allt byggist á,
skrúfar allt áfram. Af henni
ræðst verðbólga og verðbreyt-
ingarstuðull, fiskverð og fast-
eignamat, útsvör og aðstöðu-
gjöld og hvort þú getir keypt þér
milljónalóðir út á „vinnukonu-
kaupið", sem skattstofurnar
samþykkja kinnroðalaust. Á
prósentureikningnum byggist
raunar rekstrargrundvöllur
þjóðaróðalsins og afkoma hinna
ýmsu stétta, allt í réttri röð eftir
verðleikum og lítillæti. Það
þyrfti því að auka fræðslu fólks
á þessu nytsama apparati og
dettur mér helst í hug að koma
á fót prósentunefnd innan kerf-
isins - en nú er ég víst að komast
út fyrir efnið.
Eftir nokkrar æfingar í þessari
göfgu íþrótt, prósentureikningi,
dembdi ég mér út í dæmið. Viti
menn! Ég fékk töluna kr. 63.33
sem 85% af 74.50 og kr. 55.88
sem 75%. Ég fór yfir niðurstöð-
una þó nokkrum sinnum, en, nei,
hún breyttist ekki hætis hót. Ég
gat því ekki betur séð en 15 ára
unglingar ættu að fá sextíuog-
þrjárkrónurþrjátíuogþrjáaura í
dv. og 14 ára unglingar fimmtíu-
ogfimmkrónuráttatiuogáttaaura
fyrir það sama. Ekki fannst mér
þetta nógu gott.
í geitahús í ullarleit
Ég færði þetta því í tal við for-
ystumenn í atvinnumálum og
verkalýðsleiðtoga. Verkalýðsfor-
ingjamir sögðust hafa fært þetta
í tal við atvinnurekendur, en
daufur hefði verið í þeim
tónninn. Þegar ég færði þetta í tal
við atvinnurekendur, bentu þeir
ágætu menn mér á, að þetta mál
væri mér óviðkomandi, ég væri að
seilast inn á svið verkalýðshreyf-
ingarinnar. Þá bentu þeir einnig á,
að á bls. 3 í samningum ASA frá
1. júní sl. stæði: „kaup unglinga
14 ára kr. 46.67 og kaup 15 ára
kr. 52.89. (9. flokkur A)“. Ég
benti þá aftur á þá staðreynd, að
lágmarkskaupið, sem þeir hefðu
sjálfir ákveðið að greiða, væri eftir
sem áður kr. 74.50 og af því ætti
prósenta að reiknast skv. samning-
um. „Þetta kemur svona frá
ASA“, var svarið.
Ekki er ég viss um, að svo sé,
en merkilegt er, að ekki skuli
hafa heyrst neitt í þeim góðu
mönnum um þessa „svika-
myllu“ vil ég meina - og nær
raunar engri átt.
Ég sendi svo stjórn HBB hf.
bréf, þar sem ég fór fram á, að
kaup unglinga skyldi reiknað
eftir lágmarkslaununum. Þeir
ætluðu að athuga, hvað væri
greitt hér í kring. Þeir sögðust
ekki vilja veita slæmt fordæmi
(eftir því er slæmt að halda lög
og reglur) og byrja á því að vera
með „yfirborganir" eins og
komist var að orði. Auðvitað
gat það verið stórháskalégt. Allt
gæti fyllst af æpandi utansveitar-
unglingum og engin næðisstund
gæfist til innhverfrar íhugunar.
Ég lét mér þetta að kenningu
verða og hringdi á fjóra staði á
Austurlandi til að kynna mér
málin. Á Djúpavogi greiddu þeir
15 ára unglingum kr. 51.85 í dv.
Þeir eru greinilega enn í 21. feb.
taxtanum. Á Fáskrúðsfirði var
greitt eins og hér kr. 52.89. Stöð-
firðingar voru sýnu brattari og
greiddu 60.41 kr. Vinninginn
höfðu svo Norðfirðingar og
greiddu kr. 60.70 - en af hverju
ekki 63.33?! Það lá ekki á hreinu,
en þó skildu blessaðir mennimir
alla málavöxtu. Já, alltaf er heim-
urinn að koma manni á óvart. Ég
held, að enginn megi vera að því
að hugsa eða standa við það, sem
menn hafa sagt í ræðu og riti. En
ef menn gæfu sér bara agnar-
ponsulítinn tíma, þá hljóta menn
að sjá, hvað rétt er í þessu máli.
Ég hvet því atvinnurekendur og
verkalýðsforingja að koma þessu
á hreint, þvo þennan smánarblett
af sér. Ef þetta á að bjarga útgerð
á Austurlandi, þá var ástæðulaust
að sigla flotanum í land hér á
dögunum. Útgerðin er jafnt á
hausnum fyrir þessari hækkun,
ég bið forláts, auðvitað á að segja
leiðréttingu, en skólafólk munar
um þetta. Og eru ekki þeir, sem
eiga að erfa landið? Á þá að
kenna þeim á mótunarskeiði að
brjóta samninga - brjóta lög? Á
að kenna þeim að virða ekki að
verðleikum vinnuframlag þeirra,
sem skapa gjaldeyrinn handa
þessari þjóð?
Ef verkalýðshreyfingin lætur
þetta líðast, eru hennar dagar
taldir. Það er hart og kald-
hæðnislegt að klípa um 2.000 kr.
af mánaðarkaupi unglinga, þeg-
ar höfuðpaurarnir á þrotabúun-
um eru með um 100.000 kr.
mánaðarlaun. Lengra nærórétt-
lætið varla. Austfirðingar allir
sem einn. Leiðréttum kaup
unglinganna strax og greiðum
þeim kaupmismuninn upp í
topp allar götur frá 2L feb.
1984.
Guðjón Sveinsson
Breiðdalsvík.
Aðalfundur Kennarasam-
bands Austurlands var haldinn
á Eiðum 6. sept. sl. Helstu mál
fundarins voru kjaramál
kennara og opinberra starfs-
manna. Framsögumenn voru
Kristján Thorlacius form.
BSRB, Valgeir Gestsson form.
Kennarasambands íslands og
Valgerður Eiríksdóttir stjórn-
armaður í KÍ.
, í ræðu sinni fjallaði Kristján
Thorlacius m. a. um þá miklu
kjaraskerðingu sem orðið hefur
í tíð núverandi ríkisstjórnar.
Hann taldi næsta öruggt að til
verkfalls komi 4. olct. nk., því
viðbrögð fjármálaráðherra
væru með slíkum endemum að
furðu sætti. Kristján hvattiopin-
bera starfsmenn til samstöðu,
því framundan væri harðvítug
barátta þar sem jafnvel yrði tek-
ist á um framtíð verkalýðshreyf-
ingarinnar.
Valgerður Eiríksdóttir gerði
fundarmönnum grein fyrir áróð-
ursherferð, sem kennarasam-
bandið stendur fyrir í tengslum
við kjarabaráttu opinberra
starfsmanna og væntanlegar
fjöldauppsagnir kennara.
Valgeir Gestsson kynnti m. a.
fyrirkomulag þeirra fjöldaupp-
sagna sem kennarafélögin
skipuleggja.
Trúnaðarmenn félaganna í
skólunum safna nú yfirlýsingum
þar sem kennarar lýsa því yfir
að þeir séu reiðubúnir til upp-
sagna. Söfnun yfirlýsinga er lok-
ið í nokkrum skólum á Reykja-
víkursvæðinu, og var árangur
þar nær 100%. Ef til uppsagna
kemur mun skólahald stöðvast
í janúar eða febrúar á næsta ári.
Að loknum framsöguræðum
urðu miklar umræður um kjara-
málin, væntanlegt verkfall og
fjöldauppsagnir.
í ræðum fundarmanna kom
fram að mikill baráttuhugur er
í austfirskum kennurum og ein-
hugur um stefnu samtaka þeirra
um boðun verkfalls og skipu-
lagningu fjöldauppsagna.
Á fundinum voru eftirfarandi
samþykktir gerðar um kjara-
mál:
„Aðalfundur Kennarasam-
bands Austurlands, haldinn á
Eiðum 6. september 1984, lýsir
yfir fyllsta stuðningi við kröfu-
gerð BSRB í yfirstandandi
kjarasamningum.
Launafólk hefur sýnt meiri
linkind í skiptum við stjórnvöld
en hægt er að ætlast til. Eftir
tilhliðrunarsemi undangeng-
inna missera hafa launþegar
sterka siðferðilega stöðu til að
knýja fram þá fjármagnstil-
færslu sem nauðsynleg er til að
halda uppi mannsæmandi
launum í landinu.
Fundurinn skorar á alla fé-
lagsmenn BSRB að standa ein-
huga saman gegn óbilgjörnu
ríkisvaldi og hvika hvergi frá
settum markmiðum. Auk leið-
réttingar á launum er afar brýnt,
að krafan um samnings- og
verkfallsrétt aðildarfélaga
BSRB nái fram að ganga.“
„Aðalfundur Kennarasam-
bands Austurlands, haldinn á
Eiðum 6. september 1984, varar
við óhjákvæmilegum afleiðing-
um þeirrar stefnu stjórnvalda,
að halda kennurum á smánar-
launum sem í engu samræmast
kröfum sem til þeirra eru
gerðar, hvorki hvað varðar
menntun né í starfi.
Fundurinn skorar á stjórn
Kennarasambands íslands, að
beita sér af alefli fyrir lögvernd-
un starfsheitis kennara og mót-
mælir harðlega því virðingar-
leysi sem kennaramenntun er
sýnt á sama tíma og síauknar
kröfur eru gerðar til skólanna á
flestum sviðum."
Nýja stjórn Kennarasam-
bands Austurlands skipa: Hilm-
ar Hilmarsson formaður Eski-
firði, Halldóra Baldursdóttir
Reyðarfirði og Stefán Jóhanns-
son Eiðum. Varamenn eru
Magnús Stefánsson Fáskrúðs-
firði. og Ólöf Guðmundsdóttir
Egilsstöðum. E. M. S.