Austurland - 22.11.1984, Page 1

Austurland
VIFTUREIMAR
í ALLA BÍLA
Benni & Svenni
S 6399 & 6499
34. árgangur.
Neskaupstað, 22. nóvember 1984.
Helgi Seljan:
Hverjum er að treysta?
Nú þegar sótt er að samneyslu
og félagshyggju úr öllum áttum er
rétt að menn staldri við og átti sig.
Hvaða áhersluþættir eru það sem
verja ber öðrum fremur, hverjir
hafa þokað málum á veg á liðnum
árum, hvert stefna þessi mál í dag?
Jöfnun aðstöðu til náms er eitt
hið allra brýnasta. Að þeirri jöfnun
er nú sótt af grimmd. Landsbyggð-
in verður harðast úti, þeir efna-
minni í framhaldsnámi eiga að úti-
lokast. Framhaldið sýnist eiga að
vera forréttindi hinna fáu til að
læra. Jöfnunarmerkið var til vegs
hafið á vinstristjórnarárunum 1971
-1974 og þá m. a. sett grunnskóla-
lög, sem byggja á þeirri frumfor-
sendu, að allir skuli njóta náms og
fræðslu, hvar sem þeir búa og
hversu sem þeim sækist gangan.
Ávinningur landsbyggðarnemenda
af grunnskólalögunum er mestur,
sömuleiðis þeirra sem þurfa á að-
stoð og sérkennslu að halda. Nú er
Sl. mánudagfelldi ríkisstjórn-
in gengi íslensku krónunnar um
12% og síðustu vikur hafði það
sigið um nálægt 5%, þannig að
í raun og veru er gengisfellingin
um 17%.
Þessi gengisfelling á sér stað
nú þrátt fyrir síendurtekna svar-
daga ráðherra að undanförnu
um það, að gengi verði ekki fellt
og að gengi verði haldið stöðugu
og fleira í þeim dúr. En innflytj-
endur, framsýnir að venju,
leystu vörur grimmt úr tolli síð-
ustu dagana fyrir gengisfellingu.
Talsmenn útflutningsatvinnu-
veganna segja, að gengið hafi í
-raun verið fallið fyrir löngu og
því sé hér aðeins um að ræða
viðurkenningu á orðnum hlut.
Ráðherrarnir og Nordal segja
hins vegar, að gengisfellingin
nú hafi verið óhjákvæmileg
vegna hinna „gífurlegu kaup-
hækkana", sem nýgerðir kjara-
samningar hafa í för með sér.
Þeir kjarasamningar færðu
launafólki þó ekki nema í hæsta
lagi 10 - 12% launahækkun nú
og það aðeins fyrir hálfum mán-
uði til þremur vikum, svo að
vart hefði þurft að fella gengið
um nær 1/6 á örskömmum tíma
til að mæta þeirri „gífurlegu"
hækkun.
Því hefir verið haldið fram
hér í blaðinu, að ríkisvaldið
niðurskurðarhnífnum ótæpilega
beint að einmitt þessum ávinning-
um.
Þá voru sett lög um jöfnun náms-
aðstöðu landsbyggðarnemenda,
sem sækja þurfa nám sitt fjarri
heimahögum, ómetanleg aðstoð
þeim efnaminni, bætt lánakjör og
hærra lánshlutfall frá Lánasjóði
voru einnig tryggð langskólanem-
stæði við þær hótanir ráðherra
og atvinnurekenda, að launa-
hækkanirnar yrðu teknar af
launafólki aftur með skjótum
hætti. Þessar spár eru þegar
farnar að rætast, því miður. Og
menn kannast við úrræðin,
sömu gömlu gengisfellingarnar,
sömu gömlu kjaraskerðingarn-
ar. Launafólkið sjálft er látið
borga brúsann, en fyrirtækin og
gróðastarfsemin fær að hafa allt
sitt á þurru. Orð forsætisráð-
herra um, að vernda skuli kaup-
máttinn, eru haldlítil og mark-
laust hjai, sem sárafáir ef þá
nokkrir taka alvarlega.
Lágmarkslaun samkvæmt
nýgerðurm ASÍ samningum eru
kr. 14.075 á mánuði. Það eru
þessi laun, sem hækkuðu svo
gífurlega að mati ráðamanna í
efnahagsmálum þjóðarinnar, að
grípa varð til svo stórfelldrar
gengisfellingar sem nú er raun
á orðin. Þaðer von, að opinberu
starfsmönnunum í stjórnarráði,
seðlabanka og þjðhagsstofnun
blöskri slík laun og sú heimtu-
frekja, sem lýsir sér í að krefjast
slíkra launa og jafnvel hærri!
En sökudólgurinn er þó alla-
vega fundinn. Verkakona, þú
sem vinnur rauðbólgnum hönd-
um fyrir heilum 14.075 krónum
á mánuði, ábyrgð þín er þung
og mikil. B. S.
um og allir vita, hversu þar er nú
með farið. Nú á geðþótti banka-
stjóra að ráða, hvort nemandi
heldur áfram eða ekki.
Málefni barna, dagvistarmálin,
voru sömuleiðis tekin myndarlega
fyrir á þessum árum og þegar Al-
þýðubandalagið komst aftur til
áhrifa 1978, var rösklega tekið til
á nýjan leik og á árunum 1980 -
1982 fjölgaði dagvistarrýmum
mjög verulega. Þar tók verkalýðs-
hreyfingin réttilega á málum og
gerði þessi hagsmunamál að samn-
ingsatriði. Nú er dapurlegt um að
litast í fjárlagafrumvarpi, hvað
varðar þessi málefni.
Málefni fatlaðra voru hafin á ann-
að stig með tekjutryggingunni, sem
réttilega er kennd við Magnús heit-
inn Kjartansson og þar og í lífeyr-
ismálum aldraðra varð hrein bylting.
Þegar Alþýðubandalagið komst
aftur til áhrifa, var markvisst unnið
að lagasetningu um þessi málefni öll
og í dag eru bæði Framkvæmda-
sjóður fatlaðra og aldraðra til, sem
veitt er fjármagni úr til hinna ýmsu
framkvæmda. Á þesum árum var
kaupmáttur elli- og örorkulífeyris
óumdeilanlega mjög góður, miðað
við það, sem ríkti áður en þessar
umbætur voru gerðar, en hvergi var
þó í höfn komið nægilega tryggri lífs-
afkomu þessara hópa. En að því var
unnið og ávinningar voru miklir og
ótvíræðir.
En hvernig er sá kaupmáttur að
verða nú í Ijósi tekjuskerðingar, í
ljósi brýnustu læknisþjónustu og
lyfjanotkunar? Þá sögu þarf ekki
að rifja upp, en harmsefni er hún
þeim, sem unnu að þessum málum
áður og dapurt hlutskipti þeirra,
sem njóta áttu ávinninganna. Svo
auðvelt er að brjóta niður, þegar
auðhyggjan er ein í öndvegi. Með-
ferðin á Framkvæmdasjóði fatl-
aðra með sín mörgu og brýnu verk-
efni er sérkapituli. í fyrra var fjár-
magn til ráðstöfunar aðeins 48%
þess, sem lög mæltu fyrir um að
mati formanns Þroskahjálpar (sem
vel að merkja er framsóknarmað-
ur) og enn verr horfir í ár. Þarna
er niðurskurðarhnífnum beitt af
fullkomnu miskunnarleysi. Að
þessum þáttum öllum eiga allir að
hyggja og raunar miklu fleirum og
verja þá nú, þegar að er sótt. Það
verður aðeins gert með öflugum
stuðningi við það þjóðmálaafl, sem
hefur knúið á um þessi mál, náð
fram ávinningunum, mótað stefn-
una fram á við og eitt er megnugt
að andæfa gegn auðhyggjunni nú.
Það er mergurinn málsins.
12% gengisfelling
43. tölublað.
Langabúð t. v.
Djúpivogur:
Samtök um verndun Löngubúðar
Stofnfundur samtaka um
verndun Löngubúðar var hald-
inn í kaffistofu BD þ. 12. sept.
sl. Um 20 manns sóttu fundinn,
en auk þeirra mættu þau Ragn-
heiður Þórarinsdóttir, safnvörð-
ur Safnastofnunar Austurlands,
og Hjörleifur Stefánsson, arki-
tekt, frá Þjóðminjasafni
íslands, á fundinn. Ingimar
Seinsson flutti inngangsorð og
Gunnlaugur Ingvarsson flutti
erindi um tildrög fundarins og
túlkaði sjónarmið kaupfélagins
til slíkra félagasamtaka, auk
þess sem hann sagði frá fjár-
öflunarleiðum og skýrði frá
fjárframlögum sem borist
hefðu. Ragnheiður Þórarins-
dóttir skýrði frá starfsemi Safna-
stofnunar Austurlands og
hvernig Safnastofnunin gæti
stutt við bakið á uppbyggingu
Löngubúðarinnar. Á fundinum
kom fram áhugi um að opna
verslunarsafn í Löngubúðinni.
Hjörleifur Stefánsson rakti sögu
og skýrði byggingarlag Löngu-
búðar og lagði síðan fram teikn-
ingar af henni, eins og hún er
talin hafa litið út upphaflega.
Samþykkt var á fundinum að
stofna áhugamannahóp um
vemdun og uppbyggingu Löngu-
búðar og gerðust 16 einstaklingar
félagar strax á fundinum. Bráða-
birgðastjóm var kosin og skipa
hana: Steinunn Jónsdóttir, Ólöf
Óskarsdóttir, Már Karlsson,
Eysteinn Ingólfsson, Ragnheiður
Þórarinsdóttir og Gunnlaugur
Ingvarsson. Til vara: Anna Ant-
oníusardóttir, Erla Jóhannsdóttir
og Ingimar Sveinsson. Vonandi
verður hafist handa sem fyrst, þó
svo að hér sé auðvitað um
langtímaverkefni að ræða.
KBF BD tíðindi.
Síldarstemmning á Eskifirði
Síðustu vikurnar hefur verið
mikill fjörkippur í atvinnulífinu
á Eskifirði. Kemur það einkum
til af síldarsöltuninni, en á Eski-
firði eru nú starfræktar 6 söltun-
arstöðvar, hin sjötta bættist við
nú í haust. Ber hún nafnið
Askja og er í eigu Kristmanns
Jónssonar.
Síldarsöltun fór rólega af
stað, en er veiðar jukust, var
nóg að gera á öllum plönum.
Eins og gefur að skilja þarf
margt fólk til starfa í þessum
iðnaði. Töluvert er af aðkomu-
fólki að störfum á Eskifirði, en
auk þess tæmdist frystihúsið
næstum því af fólki, því að 6
síldarplön er mikið í 1000
manna bæ, reyndar met hér á
landi.
Um síðustu helgi var lokið við
að salta upp í samninga og var
haldið upp á það með heljar-
miklum dansleik í Valhöll, þar
sem Bumburnar léku fyrir
dansi.
Hæsta söltunarstöðin var
Friðþjófur, en þar var saltað í
alls um 9400 tunnur, en alls var
saltað í um 30 þúsund tunnur á
Eskifirði.
Bræðsla Hraðfrystihúss Eski-
fjarðar hóf að taka á móti loðnu
í byrjun október og hefur verið
nær samfellt í gangi síðan.
í byrjun vikunnar hafði verið
tekið á móti um 20 þúsund lest-
um af loðnu og vonast menn til,
að þar verði unnið samfleytt
fram að jólum.
Sl. sumar hóf fyrirtækið Eljan
rækjuvinnslu, en rækjan var
veidd hér við Austfirði. Reikn-
að er með því, að rækjuvinnslan
fari í gang í byrjun næsta árs,
en Eljan rekur einnig síldar-
söltun og hefur rækjuvinnslan
legið niðri á meðan. P. J.
Félagsvist AB
er í kvöld í Egilsbúð
og hefst kl. 2045
Alþýðubandalagið