Birtingur - 01.06.1962, Blaðsíða 60

leiðtoga og „sumardagurinn" hans Zdanoffs varð
heiðrikur á ný.
Gríbatsoff talar um „vandamál hinna ungu“.
Hann hefur orðið „vandamál" í eintölu. í hans
augum er yngra fólkið vandamál. Fyrst og fremst
vegna þess að það er óþægt, óstöðugt á Hnunni.
Vill skapa hetjur, sem eru lifandi en ekki and-
vana. Vill fá að kynnast list í öðrum löndum.
Vill mega flytja lífsnautn inn í listina í stað
hinnar hugmyndafræðilegu grautargerðar eftir
forskrift hinna eldri. En alt þetta er bannað.
Þegar Fúrtseva í ræðu sinni fer ógnþrungnum
orðum um hræðileik burgeisalistarinnar og segir
hana ala „ábyrgðarleysi og spillingu", þegar hún
fordæmir vestræna abstraktlist og það sem hún
kallar „formlausa" tónlist, þá er hún ekki blátt
áfram að lýsa afstöðu hins Æðsta til þessara fyr-
irbrigða listarinnar (sem sjálfsagt eru ekki öll af
himnum send) heldur er hér um að ræða orð-
sendingu til æskulýðsins í landinu, að sérhverri
óþægð skuli mætt með hörku. Svona ummæli
eru ekki sögð beint, sovézkir blaðalesendur
kunna þá kúnst að lesa á milli línanna. En samt
segir hinn ágæti Kalosfn þetta beint út: „Form-
alistísk stefna í list getur ekki og dirfist ekki að
láta á sér bæra í Sovétríikjunum, hún er neydd til
þess að klæðast skikkju hins sósíalistíska real-
isma“ (Kalosín, op. cit. 177).
Auðséð var, að vandamálið æskan olli Jóganson,
forseta Myndlistarakademíu Sovétríkjanna, þung-
um áhyggjum. Hann hefur eytt mestallri ævinni
í það að festa á léreft nokkrar af grófustu sögu-
lygum Stalíns sálaða (blessuð sé minning hans).
Jóganson hefur því ræðu sína með því að segja:
„Á sínum tíma olli persónudýrkunin sovézkri
myndlist gífurlegum skaða“(I!) Og síðan: „Við,
listamenn, þökkum yður, kæri Nikita Sérgéévits,
fyrir þá innilegu og föðurlegu umhyggju, sem
þér hafið sýnt oss, starfsmönnum menningar-
mála. Ræður yðar um vandamál bókmennta og
lista hafa haft ákvarðancli þýðingu fyrir frekari
þróun listarinnar, fyrir styrkingu raunsæisaf-
stöðu og fyrir baráttuna gegn hverskonar fram-
andi hugmyndafræði, sem skýtur upp kollinum.“
Eftir að hafa mælt nokkrar setningar um hið
mikla, scm gert hefur verið, um nauðsyn Jiess að
koma list inn í daglegt líf og umhverfi manna,
víkur hann að stóra áhyggjuefninu: „Meðal
nok'kurs hluta æskulýðsins koma fram áhrif og
smekkur, sem eru framandi sovétlist. Oft og tíð-
um kikoa ýms verk sumra ungra listamanna und-
ir byrði formalistískra og jafnvel abstraktionist-
ískra áhrifa. Aukin áhrif úrkynjunar- og formlist-
ar meðal nokkurs hluta æskulýðs vors er í eðli
sínu útbreiðsla s'koðana, sem eru framandi sov-
ézkri hugmyndafræði, heimsskynjan og heims-
skoðun. Þessvegna er baráttan gegn formalisma,
fyrir raunsæi í list, það er ekki aðeins barátta
íyrir ákveðinni stefnu í Iist, Jrað er barátta fyrir
almennri stefnu í uppeldi almúgans, og fyrst og
fremst æskunnar." Ræðumaður skammar sovézk
blöð og tímarit fyrir að halda að sér höndum í
Jressum bardaga og segir: „Við getum ekki horft
aðgerðarlausir og án harðrar andstöðu á sér-
58
BIRTINGUR