Ingólfur - 01.02.1943, Blaðsíða 2

2
EVGÓLFUR
Ungír Framsóknarmenn
og stjðrnmálaviðhoríið
Þriðji aðalfundur stjórnar
Samb. ungra Framsóknarmanna
var haldinn í Reykjavík dagana
31. október og 1. nóvember fyrra
ár. Auk aðalstjórnarinnar, sem
búsettir eru í Reykjavík, voru
mættir allmargir sýslufulltrúar
utan af landi.
Helztu umræðuefni fundarins
var viðhorf ungra Framsóknar-
manna til stjórnmálanna. Svo-
hljóðandi ályktun var samþykkt
einróma:
„Aðalfundur stjórnar S.U.F.
haldinn í Reykjavík dagana 31.
okt. og 1. nóv. 1942, samþykkir
eftirfarandi varðandi stjórn-
málaviðhorfið:
Fundurinn telur að æskilegt
sé, að þjóðin öll standi samein-
uð á þessum örlagaríku tímum,
en verði þess eigi kostur, vegna
sérhagsmunastreitu þeirra fáu
manna, er náð hafa mestu af
stríðsgróðanum og mjög virð-
ast ráðandi um stefnu Sjálf-
stæðisflokksins, þá beri Fram-
sóknarflokknum að vinna að
stjórnarsamvinnu þeirra þriggja
flokka, sem eru fulltrúar bænda
og verkamanna, þ.e. Framsókn-
arflokksins, Alþýðuflokksins og
Sósíalistaflokksins.
Markmið stjórnarsamvinn-
unnar sé fyrst og fremst:
1. Að tryggja þjóðinni allri
not stríðsgróðans, einkum til
framkvæmda eftir styrjöldina,
og koma þannig í veg fyrir, að
hann geti orðið eyðslueyrir
fárra manna eða skapað ein-
stökum mönnum óeðlilcga
valdaaðstöðu.
2. Að undirbúnar séu og gerð-
ar nauðsynlegar ráðstafanir til
þess að tryggja atvinnulegt og
efnalegt öryggi alþýðunnar til
sjávar og sveita, þar sem neyð
og atvinnuskortur hlýtur að
verða hlutskipti hennar í stríðs-
lokin eða jafnvel fyrr, ef ekkert
er þegar aðhafst.
3. Að tryggt verði að skipa-
kostur sá, sem landsmenn hafa
til umráða, sé einungis notað-
ur til þess að flytja nauðsynja-
vöru oy eigi verði gengið á gjald-
eyriseign þjóðarinnar erlendis
til kaupa á óþarfavarningi. Á-
telur fundurinn harðlega þá
stefnu, sem nú er ráðandi í
þessum málum, er kemur m. a.
fram í því, að verzlunarjöfnuð-
urinn við útlönd var 62 milj. kr.
óhagstæðari um mánaðamótin
sept.—okt. s. 1. en á sama tíma
1941.
4. Að auka menningu þjóðar-
innar, efla þjóðernisvitund
hennar og viðhalda frjálsri
þróun lista og vísinda í land-
inu.
Fundurinn telur, að ekki megi
hika við að gera óvenjulegar og
róttækar ráðstafanir, ef nauð-
syn krefur, til þess að ná áður-
greindum markmiðum. Má þar
til nefna róttækar breytingar
skattalaganna, landsverzlun, af-
nám tolla á brýnustu nauð-
synjun, leigu- og eignarnám
vissra stóreigna og auka opin-
bera íhlutun með atvinnu-
rekstri.
Fundurinn telur svo langt bil
milli sjónarmiða samvinnu-
manna og stríðsgróðavaldsins,
að samstarf Framsóknarflokks-
ins við flokk þess einan, Sjálf-
stæðisflokkinn, sé óhugsandi."
Þeir atburðir, er síðan hafa
gerzt, eru öllum kunnir.
Tilraun til að mynda þjóð-
stjórn mistókst og strandaði.þar
einkum á sérhagsmunastreitu
hinna nýríku manna, sem ráða
stefnu Sjálfstæðisfl. Einnig
virtust kommúnistar tregir til
slíks samstarfs. Virtist fullreynt,
að þjóðstjórn verður eigi mynd-
uð hér á landi.
Myndun þriggja flokka stjórn-
ar, þ. e. Framsóknarflokksins,
Alþýðuflokksins og Sósíalista-
flokksins, tókst ekki heldur, þar
sem tveir síðarnefndu flokkarn-
ir vildu eigi ganga til samstarfs,
nema gerður yrði víðtækar mál-
efna grundvöllur, en slíkt myndi
hafa getað tekið alllangan
tíma og þótti eigi ráðlegt að
lengja lífið í ríkisstjórn Ólafs
Thors með því að fresta stjórn-
arskiptum, unz niðurstaða
slíkra samninga væri kunn.
Endalokin urðu því á þá leið,
að ríkisstjóri skipaði ópólitíska
stjórn, er færi með völd, unz
Alþingi gæti myndað stjórn með
venjulegum hætti.
Þessi stjórn fer enn með völd.
Um líkt leyti og hún kom til
valda, skipuðu áðurnefndir þrír
flokkar sameiginlega nefnd, sem
athugaði möguleika fyrir sam-
vinnu þeirra um ríkisstjórn. Enn
er ekki kunnugt um niðurstöðu
þeirra samninga, enda mun
hafa þótt ráðlegt að fresta þeim
nokkuð, unz séð yrði, hvaða til-
lögur hin ópólitíska ríkisstjórn
gerði um dýrtíðarmálin.
Að svo stöddu verður engu
spáð ,um úrslit þssara samninga.
En margir munu hafa ótrú á
ýmsum forráðamönnum Sósial-
istaflokksins, því þótt þeir mæli
Kvik
I I
yndir í sveitum
Sveitirnar eyðast af ungu
fólki. Bæirnir vaxa mikið örar
að fólksfjölda en afkomuskil-
yrðum. Slíkar setningar sem
þessar heyrast ekki sjaldan af
vörum manna, hvort sem þeir
eru búsettir í sveit eða við sjó.
Eldra fólkið talar um spilltan
aldaranda og léttúð unga fólks-
ins. En sjaldnar er reynt að
grafast fyrir hinar dýpri rætur
þessa meins, og nær aldrei
minnst á hvað sé hin eðlilega
þróun í þessum efnum, og hvað
öfugstreymi eða meinsemd.
Ég fæ ekki séð, að nein skyn-
samleg ástæða mæli móti því, að
lögð sé niður byggð í afskekkt-
ustu og hrjóstrugustu sveitum
landsins og þær notaðar ein-
ungis sem afréttir, ef það yrði
til þess að byggðin færðist til
hinna blómlegri landbúnaðar-
fagurt um „vinstra samstarf“,
virðist gamla „byltingarlínan“
mega sín meira hjá þeim.
En hvernig, sem þessum
samningum lyktar, munu ungir
Framsóknarmenn standa fast á
yfirlýstum grundvelli sínum:
Það verður að halda áfram því
starfi, að sameina vinnandi
stéttir landsins um lausn mál-
anna. Þótt slíkar vonir bregðist
í bili, kemur samstarf við stríðs-
gróðavaldið ekki til greina. Ef
Moskva-kommúnistar eða önn-
ur slík öfl, hindra nú samstarf
bænda og verkafólks, verður að
taka upp öfluga baráttu gegn
þeim og gera þeim ókleyft til
frambúðar að hnekkja sam-
starfi hins vinnandi fólks.
Allir þeir sigrar, sem Fram-
sóknarmenn hafa unnið á lög-
gjafarsviðinu, eru bundnir við
samstarf hins vinnandi fólks.
Þær umbætur, sem orðið hafa
í landinu síðustu áratugina,
benda allar til þess, að vinnandi
fólkið eigi að standa saman.
Saga og stefna Framsóknar-
flokksins hvetur hvern ungan
Framsóknarmann til þess að
leggja fram sinn skerf í þeim
efnum. Þá hefir jafnan vegur
Framsóknarfl. verið mestúr, þeg-
ar þessi samvinna var bezt.
En vitanlega mun þetta sam-
starf í framtíðinni snúast um
ýms önnur málefni og ólíkar
framkvæmdir en áður fyrr.
Hverri nýrri kynslóð berast ný
verkefni og hún finnur nýjar
lausnir á félagsmálefnum sínum.
Einkenni sannrar framsóknar er
að vera brautryðjandi þess nýja.
Þ. Þ.
héraða og ykist þar. Hins vegar
mun það áhyggjuefni hverjum
hugsandi manni, ef þéttbýlustu
og gróðursælustu sveitirnar fara
í auðn og íslendingar hætta að
vera sjálfum sér nógir á sviði
landbúnaðarins. „Bú er land-
stólpi“ sagði Jónas Hallgríms-
son forðum og svo er enn og
mun í næstu framtíð. Traustur
landbúnaður og um fram allt
fjölbreyttur, miklu fjölbreyttari
en íslenzki landbúnaðurinn er
nú, rekinn á hagkvæman hátt
með aðstoð nýjustu tæknifram-
fara, verður alltaf önnur aðal-
stoðin undir áfkomu þjóðar-
innar. En á sama hátt og þétt-
býli bæjanna veitir mönnum
færi á að notfæra sér margs-
konar þægindi, sem dreifbýlinu
hefir verið fyrirmunað að njóta,
að miklu eða öllu leyti, þá myndi
samfærsla byggðanna gera mun
auðveldara um vik, að færa sér
þessi þægindi lí nyt í sveitunum,
svo sem rafmagn, síma, skipu-
lagðar samgöngur og margt
fleira. Jafnframt myndi þáð
gera alla félags- og menningar-
starfsemi auðveldari. Það er
hægra að halda saman iþrótta-,
söng- og leikfélögum í þéttri
byggð en dreifðri. „Dauft er í
sveitum“, segir Jónas einhvers-
stáðar og ég er þeirrar skoðun-
ar, að deyíðin sé ein höfuð or-
sök þess, hve unga fólkið leitar
ört burt úr sveitinni, skortur
félagslífs og heilbrigðra
skemmtana, engu síður en slæm
afkomuskilyrði. Nú gerist það
náttúrlega ekki í einni svipan,
að byggðin færist saman í beztu
landbúnaðarhéröðum en hin
rýrari lönd eyðist. Til þess þarf
þróun og hún tekur langan
tíma. En þá hlýtur manni að
detta í hug, hvort ekki sé eitt-
hvað unnt að gera þegar í stað,
til að svipta burt deyfðinni.
Þess er auðvitað ekki að vænta,
að til sé ráð, sem leysi þetta á
svipstundu, og til hlítar. En
mjór er mikils vísir og ef eitt-
hvað, sem horfir til bóta, væri
hægt að finna, gæti það orðið
næsta mikilvægt, sem undanfari
annars meira.
Kvikmyndirnar og sérstaklega
talmyndirnar, eru dásamleg
uppfininng, engu síður en rit-
listin og prentlistin. Þær bjóða
betra tækifæri en mönnunum
hefir nokkru sinni hlotnast, til
að flytja almenningi, á skjótan
og skýran hátt, margt það
bezta, sem mannsandinn hefir
skapað. Vitanlega hefir kvik-
myndunum verið misbeitt herfi-
lega á ýmsan hátt, bæði í þágu
auðsöfnunar og margra slæmra
málefna, en það dregur á eng-
an hátt úr gildi þeirra, þegar
þeim er beitt rétt. Öll fram-
leiðsla er misjöfn, og í heimin-
um er. framleitt geysimikið af
lélegum og jafnvel spillandi