Ingólfur - 01.03.1943, Síða 1
-----.-------------------
RITSTJÓRAR:
Hörður Þórhallsson,
Jóhannes Elíasson.
ÚTGEFANDI: S. U. F.
Ritstjórn, afgr. og innh.:
Edduhflsl, Llndarg. 9A.
Sími 2323. Pósthólf 1044.
Prentsmiðjan EDDA hj.
Gerizt áskrifendur
að Ingólfi!
Verð: 5 kr. á ári.
III. árg.
Rcykjavík, marz 1943
3. tbl.
Heríerðin gegn eymdinni
Höll skal rísa
Jafnframt því, að ófriðarþjóS-
irnar neyta nú, að því er virðist,
allrar orku sinnar, líkamlegrar
og andlegrar, á vígvöllunum, eru
þó menn heima fyrir, sem vinna
að viðreisnarstarfinu 'að stríð-
inu loknu. Forráðamenn þjóð-
anna ætla að láta fengna
reynslu frá styrjöldinni 1914—
’18 sér að kenningu verða. Öll-
um er ljöst, að aldrei hafa beðið
manna jafn umfangsmikil við-
reisnarstörf og nú. Það virð-
ist þess vegna vera tímabært að
gera sér Ijósar þær hættur, sem
bíða og um leið að finna ráð
til þess að afstýra þeim.
Stærsta skrefið í þessum efn-
um mun, eins óg mörgum mun
kunnugt, vera hinar svo nefndu
„Beveridge-tillögur". En þær eru
nær tveggja ára vinna eins
kunnasta hagfræðings Bretlands
Sir Williams Beveridge. Voru til-
Iögur þessar lagðar nú fyrir
skemmstu fyrir brezku stjórn-
ina, en hún hefir nú fallizt á
þær. Tillögurnar miða að því,
að framkvæmd þeirra tryggi fé-
lagslegt öryggi brezkra þegna
eftir stríðið og komi í veg fyrir
sams konar eymd og ríkti eftir
fyrri heimsstyrjöldina. Aðalá-
herzluna leggur Beveridge á af-
nám atvinnuleysisins, og að því
er virðist telur hann eitt fyrsta
skilyrðið til þess, afnám frjálsrar
samkeppni, að mestu, og stór-
aukna samvinnu. Hann segir t.
d. í „Times“: „Aðalgalli sam-
keppnisskipulagsins er, að það
hefir ekki afstýrt atvinnuleys-
inu.“ Ennfr. segir blaðið „Lond-
on Times" um svipað leyti: „Við
verðum að horfast í augu við þá
staðreynd að óháð, frjáls sam-
keppni einstaklinganna og stöð-
ug atvinna fyrir alla geta aldrei
samrýmst."
Aðalþættir þessara tilagna eru
annars að koma í veg fyrir skort
með víðtækum atvinnutrygging-
um, með nýrri skipulagningu
heilbrigðismála svo sem stórauk-
inni sjúkrahjálp og sjúkratrygg-
ingum, að bæta skipulag bæja-
og sveitarfélaga og finna lausn
á húsnæðismálunum, að stór-
auka almenna menntun og loks
að afnema atvinnuleysið með
stórfelldum verklegum fram-
kvæmdum.
Sams konar tillögur, eða a. m.
k. tillögur, sem hneygjast í sömu
átt, hefir Roosevelt forseti bor-
ið fram. Þær eru samdar af þar
tilskipaðri nefnd, sem mun
gefa ráðleggingar við samningu
heildarlöggjafar á þessu sviði.
Það mætti ætla að íslendingar
vildu ekki láta sitt eftir liggja,
því eins og kunnugt er,_ hefir
félagsmálaráðherra nú falið.
þrem mönnum að vinna að
rannsókn á því, hversu bezt megi
tryggja félagslegt öryggi á sem
flestum sviðum hér á landi í
framtíðinni. Eftir því sem séð
verður mun þessum mönnum
ætlað að finna grundvöll undir
löggjöf, sem feli í sér alls konar
tryggingar, sem skapi hverjum
einstaklingi rétt til viðunandi
lífskjara, ef hann vilji vinna.
Það geta að vísu verið skiptar
skoðanir um, hvort tryggingar,
almennt, gegn svo að segja
hverju sem er, séu heppilegar.
En mikið veltur það vitanlega
á því hvernig slíkum trygging-
um yrði fyrirkomið, t. d. hvort
um beinar eða óbeinar atvinnu-
leysistryggingar yrði að ræða,
það er að segja, hvort menn
væru tryggðir beint með því, að
þeim yrðu greiddir dagpeningar
ef atvinnuleysi bæri að höndum
(sams konar tryggingar og t' d.
slysatryggingar) eða um óbeinar
tryggingar væri að ræða, þannig
að hafnar yrðu stórfelldar verk-
legar framkvæmdir svo nokkurn
veginn væri fengin vissa fyrir
því, að enginn starfsfær maður
eða kona þyrfti að vera iðjulaus.
(Framh. á 3. síðu)
%
í þessari grein er bent á,
hversu bygging æskulýðshallar
er knýjandi nauðsyn fyrir œsku-
lýð höfuðstaðarins. Ennfremur
er vikið að nokkrum meginat-
riðum um starfrœkslu slíkrar
hallar. — / nœsta tbl. mun birt-
ast framhaldsgreín um þetta
mál. Verður þar m. a. rœtt um
hvaða aðilar eigi einkum að
vinna saman við lausn þessa
mikla nauðsynjamáls.
Rorg æskuimar
Reykjavík er ung borg. Á
nokkrum áratugum hefir hún
breytzt úr litlu sjávarþorpi I
hcfuðborg, sem telur um 40 þús.
íbúa. — Þessi öri Vöxtur stafar
fyrst og fremst af hinum mikla
aðflutningi fólks úr öðrum hér-
uðum. Unga kynslóðin hefir ver-
ið hlutfallslega mjög fjölmenn
í hópi þessa fólks. Vegna þess
mun mega fullyrða, að ungt
fólk er tiltölulega fjölmennara
í Reykjavik heldur en i álíka
stórum borgum annars staðar.
Reykjavík er ekki eins ung að
árum. Það má einnig með viss-
um hætti segja, að hún sé sér-
staklega borg unga fólksins —
borg æskunnar.
Þetta hlýtur mjög að setja
svip á höfuðborg okkar, ekki sízt
félagsmál hennar og uppeldis-
mál. Það mætti ætla að hún bæri
svipmót æskunnar flestum borg-
um fremur. Það mætti einnig
gera ráð fyrir, að í þessari borg
hefði verið lögð sérstök stund á
að búa vel að unga fólkinu og
veita því sem vænlegust þroska-
skilyrði.
Hin yngri kynslóð höfuðstað-
arins er ekki aðeins óvenjulega
fjölmenn. Að vissu leyti hefir
hún einnig minni reynslu heldur
en borgaræska annarra landa til
að lifa í þéttbýli. Æska Reykja-
víkur hefir ekki hlotið neina
mótaða borgarmenningu eða
þéttbýlisvenjur að erfð. Margt
af þessu unga fólki er líka nýlega
flutt úr dreifbýlinu og því ó-
vant siðum og háttum borgar-
lífsins. Enn má nefna það, að nú
dvelst hér fjölmennt herlið
framandi stórþjóða. Dvöl þess
fylgja margvíslegar hættur, ekki
sízt gagnvart ungu kynslóðinni.
Allt þetta hefði átt að vera
stjórnendum Reykjavíkur marg-
föld hvatning til að sinna sem
bezt þörfum iog áhugamálum
æskunnar í hinni ungu höfuð-
borg okkar.
Með hverjum hætti hefir það
svo verið gert?
Við gætum því miður, lesandi
góður, leitað um alla borgina
án þess að finna nokkurn fram-
haldsskóla, sem valdamenn
Reykjavíkur hafa reist fyrir
unga fólkið. Við gætum á sama
hátt leitað án árangurs að leik-
vangi eða æskulýðshöll, svo að
nokkur dæmi séu nefnd. — í
Reykjavík hafa verið reistar
margar glæsilegar villur og í-
burðarmikil verzlunarhús. En
þarfir unga fólksins virðast hafa
gleymzt. Segja má, að það hafi
nú aðeins götuna fyrir félagslíf
sitt og skemmtanir.
Getur æska Reykjavíkur unað
slíku til lertgdar? Nei — og aft-
ur nei. Ná verður að hefjast
handa og bæta úr margra ára
vanrækzlu. Þörfin er nú meiri
en nokkru sinni fyrr. Nú er tæki-
færið til að berjast fyrir þvi,
að mikil og glœsileg œskulýðs-
höll verði reist í Reykjavik. Unga
kynslóðin á sjálf að hafa forust-
una í þessari baráttu. Ef sú for-
usta reynist einbeitt og gunn-
reif, munu áreiðanlega margir
verða til að veita þessu mikla
nauðsynjamáli æskunnar braut-
argengi sitt.
Höll fegurðariimar
Hér er ekki tækifæri til að
ræða nákvæmlega fyrirkomulag
(Framh. á 3. síðuj
i