Húsfreyjan - 01.04.1962, Blaðsíða 35

Óli Valur Hansson:
Skrúðgardar
í Húsfreyjunni, 2. tbl. 12. árg. ritaði ég smápistil um fjölærar
garðplöntur sem áframhald af greinarkornum um skrúðgarða, er
birtzt höfðu áður. Ædtlunin var að greina einnig nokkuð frá trjá-
kenndum gróðri, sem hér væri völ á til gróðursetu. En allmikill
dráttur hefur orðið á að svo gæti orðið.
Hér birtist því áframhaldið um síðir og vil ég biðja lesendur
blaðsins afsökunar á því, hversu langt hefur orðið.
Tré og runnar fyrir garða
1 þessari lokagrein minni um skrúð-
garða vildi ég minnast nokkrum orðum
á ýmsar tegundir trjákenndra platna,
sem munu vera á boðstólum hér í gróðr-
arstöðvum. Sumar þessar tegundir eru að
vísu mjög fágætar enn sem komið er, en
reynslan hefur sýnt að þær þrífast yfirleitt
vel, og munu garðyrkjumenn væntanlega
leggja áherzlu á að f jölga þeim svo á næst-
unni, að ekki verði skortur á.
Neðangreindur listi er ekki tæmandi,
en nær þó yfir langflestar þær tegundir,
sem ráðlagðar eru til skrúðgarðaræktun-
ar.
Lauftré:
Alaskaösp: Hraðvaxta tré sem getur orð-
ið mjög stórvaxið. Alaskaösp kemur
til greina að nota á innri raðir í skjól-
belti eða sem stakstætt tré. Alaskaösp
þarf djúpan og frjóan, frekar raka-
heldinn jarðveg og nokkuð skýldan
stað. Hefur afar þægilegan ilm, sem
gefur ekkert eftir bjarkarilm.
Álmur: Vex frekar hægt og er sjaldan
beinstofna. Getur orðið hávaxin og er
vindþolinn. Staðbrigði frá nyrstu vaxt-
arstöðvum í Noregi hafa reynzt hér
bezt. Álmur hefur verið notaður hér
smávegis í limgerði og sem stakstætt
tré.
Askur: Er sjaldgæfur í ræktun. Laufg-
ast mjög seint. Þarf skjólgóðan stað.
Sómir sér bezt sem stakstætt tré.
Birki: Mun tvímælalaust vera mest not-
aða trjátegundin í görðum hér. Er það
ýmist notað í skjólbelti, þyrpingar
og sem stakstætt tré. Birki er harð-
gert og auðvelt í ræktun. Við sjávar-
síðuna verður það þó sjaldan eins
vöxtulegt og það getur orðið, er fjær
dregur sjó og þar sem úrkomu gætir
ekki um of. Birki er nokkuð notað í
limgerði (klippta skjólveggi) og þyk-
ir hæfilegt að hafa um 4 plöntur á
hvern lengdarmetra, ef notaðar eru
3—4 ára plöntur.
Elri (ölur): Aðallega er hér til sölu grá-
elri. Elri er nokkuð líkt birki, blöð
þess eru þó langtum stærri og gróf-
gerðara. Elri kemur til greina að nota
í skjólbelti og jafnvel í limgerði. Þrífst
vel í raklandi, t. d. meðfram lækjum.
Elri er harðgert og bætir jarðveginn
á hliðstæðan hátt og plöntur tilheyr-
andi ertublómaætt gera.
Fjallagullregn: Lágvaxið tré eða stór,
margstofna runni, sem ber gul blóm
í 15—25 cm löngum, drjúpandi klös-
um. Vex hægt. Þarf skjól og sól og
frjóan jarðveg. Notað sem stakstætt
t. d. fer vel að hafa það í námunda
við einhvern áherzlupunkt í garðinum
(t. d. tjörn). Svipað fjallagullregni er
venjulegt gullregn (L. anagyroides)
sem er þó langtum viðkvæmara og
ætti ekki að gróðursetja hér.
Gráreynir: Getur orðið stórt og um-
fangsmikið tré. Harðgert, en erfitt að
hafa upp á í gróðrarstöðvum.
Ilmreynir: Tilkomumikið tré og gengur
H ús j r cy jan
35