Húsfreyjan - 01.10.1967, Blaðsíða 11

dæmi: Starfsmaður viS matvælaverzlim
fær fyrirmæli um að |>vo sér eflir notkun
salernis of; reykja ekki viS vinnu. Sé lion-
um ekki mjög vel ljóst, livers vegna slík
liegSun sé nauSsynleg, er liætt viS, aS
hlýSni viS' fyrirmælin verSi skammæ,
slakni t. d. þegar enginn sýr til. Hér jiarf
aS ala starfsmanninn upp til heilsusam-
legra liátta, og ekki aSeins jiennan eina,
lieldur alla þjóSfélagsþegnana.
HeilbrigSisfræSsla er sá þáttur lieilbrigS-
ismálastarfsins, sem hefur þaS verkefni aS
kenna fólki livernig þaS skuli haga lífi
sínu og sinna, þannig að þaS verði langt
og gotl. HeilhrigðisfræSslan iniðar að |>ví
að góð samvinna takist milli almennings
og opinberra aðila um heilhrigSisframfara-
mál. Heilhrigðisfræðslan nær ekki fullum
tilgangi með því einu að vera hirt almenn-
ingi. Hafi hún verið Jiannig, að ekki sé
breytt í samræmi við hana, liefur hún
misst tilgang sinn að mestu levti, J)ó ckki
alveg. Þótt fáir þjóðfélagsþegnar hreyti
samkvæmt beztu vitneskju um heilbrigðis-
mál eiga Jieir samt rétt á, að Jieir sem
gerst vita láti Jjeim í té nauSsynlegan fróð-
leik. Þegnarnir liafa rétt á að fá að vita
um, hvað gott sé og nauðsynlegt, svo ]>eir
geti, ef ]>eim þóknast, breytt samkvæmt
J>ví.
Menn liafa lengi velt því fyrir sér,
hversti langt væri liægt að komast frarn
á við í heilhrigðismálum, og ekki komizt
að neinni niðurstöðu, sem varla er von.
Þó er ýmislegt sem bendir til, að' mjög
langt sé liægt að komast, án ])ess ])ó að
fávitaháttur eða aðrir gallar fari vaxandi
í stofninum. Á fyrstu 30 árum þessarar
aldar var ungbarnadauði í nokkrum kon-
ungsættum einungis 0 af liverju þúsundi
lifandi fæddra barna, eða rösklega helrn-
ingi lægri en hann mun vera unt þessar
mundir hjá okkur. Þegar haft er í liuga,
liversu skammt menn voru komnir í ýms-
uni heilbrigðismálum á fvrstu 30 árum
aldarinnar, verður Ijóst, hversu niiklu
lengra ætti að vera hægt að komast á
seinni helmingi aldarinnar.
Hverju sætir J>að, að við liöfum ekki
komizt lengra en raun ber vitni? Getur
það verið vegna vantrúar manna á, að
miklu lengra sé liægt að komast? Getur
J)að verið vegna J)ess, að menn eru ekki
reiðubúnir til að' leggja fram meira fjár-
inagn til framkvæmdanna? Er það vegna
|>ess, að ekki liefur tekizt að ala fólk
upp og linika lifnaðarháttum J>ess til
betri vegar?
Heilhrigðisfræðsla stuð’lar að því, eins og
fyrr var drepið á, að lífsliættir manna
hreytist til betri vegar, og J)á ekki aðeins
til líkamlegrar heilsu, lieldur heilsu í víð-
tækum skilningi J)ess orðs, |>. e. fullkom-
innar líkamlegrar, andlegrar og félagslegr-
ar vellíðunar. Það er sem sé ekki nóg,
að menn séu aðeins lausir við sjúkdóma,
lieldur skal J)eim líða vel, svo að þeir fái
notið' sín að fullu í þjóðfélaginu.
Þótt mestar framfarir hafi orðið í heil-
hrigðisfræðslu á undanförnuin árum, varð
mönnum snemma Ijóst, að nauðsynlegt
var að fræða ahnenning um heilbrigðis-
mál, ef liann átti að geta tileinkað sér
heilsusamlega lífshætti og veitt heilbrigðis-
legum framfaramálum viðtöku og stuðn-
ing. Islendingar standa einmitt í óbættri
Jiakkarskuld við' hrautryðjendurna, sem
Jiekktu og nýttu fróðleiksfýsn alþýðunnar.
Það har vott um vit og skilning á liögum
almennings og á Jijóðfélaginu. Á Jiessu sviði
má margra höfðingja minnast. ÍÉg nefni
aðeins nöfn Hjaltalíns landlæknis, dr.
.lónassens og Guðmundanna |>riggja, Magn-
ússonar, Björnssonar og Hannessonar.
Það orkar ekki tvímælis, að nauðsynleg-
ur þáttur ýmissa heilbrigðisframkvæmda,
t. d. fjöldabólusetninga og almennra
heilsufarsrannsókna eða Jiegar skorin er
herör upp til bardaga við slys og sóða-
skaj>, svo nokkuð sé nefnt, er markviss
heilhrigðisfræðsla, J>. e. áróður, sein vel
hefur undirbúið jarðveginn og hvatt fólk
til samstarfs. Herferðir af því tagi, sem
liér voru nefndar, takast því hetur sem
heilsufræðikennsla í skólum liefur verið
ágætari.
Ekki liafa margar rannsóknir verið
gerðar á tölulegum árangri heilbrigðis-
HÍJSFUEYJAN
5