Húsfreyjan - 01.10.1967, Page 14

Ljósmynd: Gísli Gestsson.
En fáum árum síðar, 1766, gerir Eggert
mynd, sem lieitir „Málverk íslenzkunnar“,
til þess að prentast framan við Friðriks-
drápu. Af þeirri mynd er til eintak í Þjóð-
minjasafninu og þessi skýring prentuð á:
tsland málað er í konulíki,
við er fátækt vinstri lilið
við er hina þakklætið.
Landsins mynd er lituð vetrarsnjónum.
Móðir sjálf í miðið er,
Milding ungan liylla fer.
En hún gleymir ei með þökk að skoða,
liðins liilmis liarma pent,
hjartað verður skipt í tvennt.
Þar er storkur þakkar ættarfylgja,
fátækt heldur tsland í,
ekki vill hún sleppa því.
Friðreks leifar fósturjörðin geymir,
harns í líking helför hans,
húgur grætur þessa lands.
t hyrjun 19. aldarinnar yrkir Bjarni
Thorarensen kvæðið:
„Eldgamla tsafold,
Ástkæra fósturmold,
Fjallkonan fríð . . .“
Hefur mér vcrið sagt, að þar muni Fjall-
konuheitið fyrst koma fram.
Um 1863 lætur Eiríkur Magnússon í
Camhridge, þýzkan listamann, J. B.
Zwecker, gera táknmynd af tslandi í
konulíki til að skreyta með enska ]>ýð-
ingu á íslenzkum þjóðsögum og ævintýr-
um. Situr konan þar með sverð í hendi
og geislandi djásn yfir enni.
Þjóðhátíðarárið 1874 gerir svo Benetfikt
Gröndal sína alkunnu þjóðhátíðarmynd,
þar sem Fjallkonan situr á fjallstindi efst
á miðri mynd. Ekki leið á liingu eftir að
sú mynd birtist, að fram komu í hlöðum
raddir um að þar væri ekki um frumgerða
mynd að ræða, heldur nákvæm cftirlík-
ing á mynd Zweckers, og urðu um það
nokkur blaðaskrif. Yiðurkenndi Gröndal,
að sér hefði láðst að geta þess, að þetta
væri mynd Zweckers, má m. a. finna stað-
festingu þess í bréfi, sem hann ritaði Ei-
ríki 1875.
Líklegt er að það liafi verið fyrir álirif
frá þessum myndum, sem það fór að tíðk-
ast við ýmis tækifæri að láta skautbúna
konu koma fram sem tákn Fjallfconunnar
og man ég eftir ]>ví, þegar ég var krakki
HÚSFREYJAN