Austurland - 04.06.1998, Blaðsíða 14

14
FIMMTUDAGUR 4. JÚNÍ 1998
Heilsuvernd sjómanna
Sjómenn eru sú stétt manna sem
nánast allt okkar hagkerfi byggir
á. Öll velsæld á Islandi markast
af því hvernig aflast og hvernig
til tekst í sölumálum sjávaraf-
urða. Sjómenn eru auk þessa sú
stétt sem borgar hæsta skatta á
landinu þrátt fyrir að sumir sjái
ofsjónum yfir sjómannaafslætt-
inum margumrædda.
En hvernig er búið að sjó-
mannastéttinni? Hvernig er hátt-
að heilsuvemd þessarar mikil-
vægu stéttar?
Undirritaður hefur notið
þeirrar gæfu nú um hálfsársskeið
að geta talið sig til þessarar
stéttar og er stoltur af. Vegna
fyrri starfa rninna sem íþrótta-
kennari og þjálfari horfi ég
kannski á þessi mál frá öðru
sjónarhorni en gengur og gerist.
Lítum nú aðeins nánar á hvernig
þetta lítur út frá mínum
bæjardyrum séð.
Það hefur löngum verið vitað
að sjómenn eru miklir matmenn
og orkuþörf þeirra er líka mikil,
vinnutími þeirra er mjög sér-
stakur og við bætist stöðugur velt-
ingur. Með bættum aðbúnaði um
borð nú síðari ár og breyttum
vinnufatnaði hefur orkuþörfin
hins vegar gjörbreyst. Ég held
því miður að þetta hafi farið al-
gerlega framhjá ansi mörgum. A
flestum skipum í flotanum er
unnin mjög hlékennd vinna eða
það sem við köllum í daglegu
tali skorpuvinnu. Við slíka vinnu
þurfa menn á mikilli orku að
halda í skamman tíma. Þetta er í
reynd ekkert ósvipað og hjá
íþróttamönnum. Ef ekki er jafn-
vægi milli orkuþarfar og mat-
aræðis verður sjómaðurinn sí-
þreyttur alveg á sama hátt og
íþróttamaðurinn. Afköstin um
borð ráðast því ekki bara af
tækjabúnaðinum og fiskiríinu
heldur líka af því hvemig sjó-
manninum líður. Ég hef sterkan
grun um að þessu hafi ekki verið
gefinn nægur gaumur af útgerð-
armönnum og yfirmönnum á
skipunum. Ég er handviss um að
næringarfræðingur sem færi einn
túr með hverju skipi gæti breytt
hér mjög miklu til hins betra.
Taka þarf matsveina alls flotans
á námskeið í réttu mataræði, en
ég hef grun um að þrátt fyrir að
margir þeirra séu mjög færir í
matargerðarlistinni, þá reki þeir
hálfgerða manndrápsmatargerð-
arstefnu. Síðan þarf að sjálf-
sögðu að taka mannskapinn um
borð sérstaklega í gegn, því það
er fleira matur en feitt ket. Það er
til lítils barist ef kokkurinn
breytir sínum háttum að menn
sitji og sótbölvi honum fyrir að
hafa ekki ætan bita á borðum.
Eða hvaða sjómenn hafa ekki
heyrt yfirlýsingar urn að það sé
nú nóg að veiða fisk þó að þeir
þurfi nú ekki líka að éta hann!
Það er ljóst mál að safni menn
spiki og eru samt að vinna erfið-
isvinnu þá er mataræðið á þeirn
rangt. Mjög oft er ástæðan fæða
með of miklu fituinnihaldi, s.s.
feitt kjöt og feitar sósur t.d. hin
hræðilega uppfinning íslend-
inga, kokteilsósan. Alltof mikið
er um steiktan og brasaðan mat.
Það þarf meira að segja að eyði-
leggja hinar rnjög svo hollu kart-
öflur nteð því að steikja þær og
svona mætti lengi telja. Svo er
hin ástæðan sem er hreinlega
ofát. Ekki er alltaf mikið við að
vera um borð og ég hef grun um
að sumir búi sér hreinlega til
einka skemmtiefni sem er að
borða og borða mikið, helst
þannig að um sé talað. Þegar ég
kom um borð í Barðann og fór
að hafa orð á öllu þessu áti var
mér góðfúslega bent á að
sjómenn „ættu að vera feitir og
ógeðslegir". Auðvitað var þetta
sagt í gamni en staðreyndin er
samt sú að alltof margir sjómenn
eru að gera sér lífið svo miklu
erfiðara með aukakílóum sem
þeir hafa ekkert við að gera, nóg
er álagið samt um borð.
Sjómenn vinna mikið á
flestum skipum en þó er sú vinna
mjög misjöfn eftir því hvernig
veiðiskapur er stundaður og hversu
mikil veiðin er. A frystitogurun-
um er oftast um stanslausa vinnu
að ræða flestar vaktir og skiptir
þar vinnuaðstaðan mjög miklu
máli. Á sumum skipum er vinnu-
aðstaðan góð en á öðrum mjög
slæm. Á Barðanum er t.d. ekki
hægt að breyta hæð á neinum
vinnuborðum eða lyfta grindum
í gólfi þannig að misstórir menn
geti með góðu móti unnið verkin
sem við borðin á að vinna. Alls-
kyns rör og bitar eru í loftum
sem gerir það að verkum að þeir
sem eru yfir meðalhæð eru í
vandræðum víða á vinnsludekki
og þurfa jafnvel að vinna hálf-
bognir. Þegar við bætist erfiða
vinnuaðstöðu nánast eingöngu
kyrrstöðuvinna er ekki furða þó
að margir séu illa haldnir af
vöðvabólgum og öðrum skrokk-
eymslum. Kenna þarf mönnum
réttar æfingar til að losa um
þessa vöðvaspennu og koma
þarf upp aðstöðu til að gera
nauðsynlegar æfingar til að
vinna á móti þessu misjafna
álagi sem vinnan leggur á líkam-
ann. Síðast en ekki síst þarf svo
að gefa sér tíma til að gera þessa
hluti.
I tilefni sjómannadags langar
mig að vekja athygli sjómanna
og útvegsmanna sérstaklega á
þessum hlutum. Við þurfum á
hraustum sjómönnum að halda.
Menn verða að skynja breytta
tíma og við höfum næga þekk-
ingu og tíma í flestum tilvikum
til að gerbreyta þessu ástandi.
Sjómaður sem er í góðu líkam-
legu ástandi verður vinnusamari
og endist betur í starfi. Að lokum
langar mig að beina orðum mín-
um beint til sjómanna. Það er
gaman að koma heim og vera í
góðu formi ekki síst fyrir
eiginkonuna eða unnustuna. Við
verðum líka duglegri að hreyfa
okkur þegar við eru í landi ef
við þurfum ekki að byrja á núlli.
Við vinnum þannig vinnu að við
þurfum að huga að heilsunni.
Við höfum ekki skrokk til skipt-
anna. Tökum okkur nú taki og
gerum stórátak í þessum málum.
Vilji er allt sem þarf.
Með óskum um góða sjó-
mannadagshelgi
Olafur Hr. Sigurðsson,
sjómaður
Óskum útgerð og áhöfn
Jóns Kjartanssonar SU 111
til hamingju
með nýendurbyggt skip.
(o)
Landvélar hf 7
Smiðjuvegi 66 Kópavogur s.557 6600
Við óskum útgerð og áhöfn til hamingju
með breytingarnar á
Jóni Kjartanssyni óU 111.
Megi §æfa hlgja
þesosu skipi og áhöfn þess.
Kælismiðjan
FROST
X
Fiskislóð 125 Reykjavík s. 551 5200