Austurland - 26.11.1998, Page 5

FIMMTUDAGUR 26. NÓVEMBER 1998
5
Laufey Eiríksdóttir
Um skólabókasöfn
I hverjum skóla þykir orðið sjálf-
sagt að til sé skólasafn. Skóli án
bóka, myndbanda, hljómsnælda
og annars efnis sem einu nafni
nefnast lýsigögn er óhugsandi.
Til þess að halda utan um
þetta efni hefur oft valist kennari
með góða skipulagshæfileika og
hann hefur smám saman byggt
upp innan skólans eiginlegt
skólasafn fyrir bæði nemendur
og samkennara sína.
í dag er skólasafnið ekki bara
til að halda utan um gögn sem
safnast fyrir, heldur er það eitt-
hvað mikilvægasta kennslutæki
skólans og styður við allar
kennslugreinar með einhverjum
hætti.
í ritinu I krafti upplýsinga
sem gefið var út af menntamála-
ráðuneytinu 1996 og er opinber
stefna ráðuneytisins um upplýs-
ingamál segir um skólasöfn:
Skólasöfn eru upplýsinga-
miðstöðvar menntastofnana. Þau
þarf að staðsetja í nálægð við
tölvuver. Þar eiga nemendur,
kennarar og aðrir starfsmenn að
geta aflað sér upplýsinga eða
miðlað þeim hvort heldur er í
tölvutæku formi, með margmiðl-
un, aðgangi að Intemeti eða í
bókum og ritum.
I þessu sama riti er ennfremur
fjallað um mikilvægi skólasafna-
kennara og bókasafnsfræðinga
til að tryggja að nemendur læri
að safna, meta og nota upplýs-
ingar.
Safnkostur skólasafna:
Á Austurlandi er víða í gangi
uppbygging á sviði skólasafna
en þó er enn langt í land að við
getum uppfyllt þau lágmarksvið-
mið sent hver skóli hefur.
Við skulum byrja á því að líta
á staðal sem UNESCO gaf út
fyrir skólasöfn árið 1979 og var
endurútgefinn 1990. í þessum
staðli er gert ráð fyrir að í skól-
um með nemendafjölda undir
100 sé lágmarkssafnkostur í
upphafi 1200 eintök en í 4-500
manna skóla sé lágmarkið í
upphafi 6000 eintök.
Lágmarksaukning á nemenda
á ári eiga að vera 3 eintök þannig
að eftir 10 ára starf í skóla sé
safnkosturinn 4000 eintök fyrir
100 nemendur en 20.000 eintök
fyrir 500 nemendur eða 40
eintök á nemanda. Ennfremur
segir: 10-20% safnkostsins þarf
að endumýja árlega.
Á Austurlandi era allir skólar
eldri en 10 ára og enginn þeirra
uppfyllir lágmark UNESCO. í
eintökum talið eru þó til skólar
sem fara nálægt þessu þar sem
skóla- og almenningssafn eru
undir sama þaki. Að stórum
hluta er þó þar safnkostur sem
ekki nema að litlu leyti hentar
nemendum. Og í allt of mörgum
dlfellum eru gamlar upplýsingar
sem löngu eru úreltar látnar fylla
hillur skólasafnanna frekar en að
hafa þær tómar.
í UNESCO staðlinum er ekki
aðeins verið að tala um bækur,
heldur allan safnkost, s.s. tíma-
ritatitla, myndbönd, hljóðrit,
tölvuforrit o.ll.
Námskrá í upplýsinga-
mennt:
Innan menntamálaráðuneytisins
er verið að vinna að námskrá
fyrir upplýsingamennt. Þeim
sem ætlað er að starfa eftir þeirri
námskrá eru skólasafnakennarar
og tölvukennarar í samvinnu við
almenna bekkjarkennara.
Markmiðum námskrárinnar
er skipt f:
L Tæknilæsi: að kunna að
nota tölvur, og önnur tæki til að
lesa upplýsingar og miðla þeim.
Babyborn dúkkur 09 föt
Einnis Babybornbolir á mömmuna

1/1 kdrlgr
Vdtmdn
SuPermdn
sPid<
ernnan
JolaPappír
Jóldkort
JófebePkUr
Ath. breyttan opnunartíma í desember.
Alla virka dasa frá kl. 9 -12 og 13 -18
Ssfejci
Sírandgöíu 50
Csfeifiröi
s. 476 1160
2. Upplvsingalæsi: að
kunna að leita, flokka og vinna
úr upplýsingum
3. Menningarlæsi: að
þroska með sér viðhorf til að
njóta menningar.
Þeir sem áhuga hafa að kynna
sér þessi mál frekar geta lesið
um þau á vefsíðu menntamála-
ráðuneytisins undir endurskoðun
aðalnámskráa og þar undir má
ftnna síðu upplýsinga- og tækni-
mennta.
Skólasafnakcnnarar:
Kröfur til skólasafnanna eru
sífellt að aukast og hér á Austur-
landi erum við svo lánsöm að til
kennslu á flestum skólasöfnum
hafa valist vel menntaðir, áhuga-
samir og meðvitaðir skólasafna-
kennarar. Þeir gera sér fulla
grein fyrir því að til þess að geta
kennt upplýsingaleikni þá þarf
vel útbúið skólasafn. Þannig fer
stór hluti þess tíma sem þeim er
ætlað að vinna á safni (sem er
alltof lítill) í það að byggja upp
safnkostinn og skrá hann. Núna
eru 7 grunnskólar og tveir fram-
haldsskólar að skrá sinn safnkost
í bókasafnskerfið Feng. Ef við
berum okkur saman við skóla-
Þeir eru heldur en ekki að gera
það gott þessa dagana þing-
mennirnir okkar, bæði fyrrver-
andi og núverandi. Ævisaga
Steingríms er að koma út og það,
sem þegar hefur kvisast um
innviðu hennar, veldur því að
nú, þegar þessi orð eru hripuð á
blað 9. nóvember, standa ýmis
stórmenni þjóðarinnar í höm
eins og hrolli slegið hross, sem
vita á sig illviðri, jafnvel ein-
hvers konar knútsbyl, og í sum
þeirra eru, að því að best verður
séð, komin kuldahlaup. Hvernig
þessi mál þróast skal hér engu
um spá, en ugglaust verður fróð-
legt að fylgjast með því.
Svo er stórsöngvarinn og
sprangmeistarinn úr Eyjum að
koma nýjum geisladiski á kopp-
inn og sér til halds og trausts
hefur hann sjálfan fjármálaráð-
herrann, sem fær að syngja
þama svolítið um ástina, eins og
þjóðinni hefur verið kynnt í
sjónvarpi með því að leyfa henni
að kíkja á brot og brot af
hljóðverstilþrifum þeirra félaga.
Eg hef að vísu ekki nokkurt
einasta vit á sönglist, þessari
konst, sem nefnd hefur verið
„dásöm drottning meðal lista /
dýrðarljóssins sæti stigin frá“ í
frægu ljóði, þar að auki „dóttir
himins" og sögð mæla
„móðurmáli hæða“ en ekki
hvarflar að mér að efast um
sannleiksgildi þessara orða. Á
söfn á stærri stöðum, þá má benda
á að skólasafna-kennarar í Reykja-
vík þurfa ekki að hugsa til þess
að byggja upp safnkost, að öðru
leyti en að velja hvað þá vantar
og síðan raða því á sinn stað.
Sérstök miðstöð sér um allan
frágang og skráningu fyrir alla
skólana á svæðinu. Á öðrum
stöðum, t.d í Mosfcllsbæ, hefur
almenningssafnið tekið að sér
þannig vinnu. Kennarar, sem
vinna við þessar aðstæðu, geta
einbeitt sér að því að kenna í
stað þess að vera endalaust að
útbúa kennslutækið, þ.e. skóla-
safnið.
Ef við hér á Austurlandi ætl-
um okkur að framfylgja námskrá
hinn bóginn hef ég einhvern
veginn á tilfinningunni að ráð-
herrann syngi ögn betur en
sprangmeistarinn. Konan mín
segir mér að sá fyrr nefndi hafi
mjúka rödd en ögn skrikandi.
Svona fagurmál skil ég að vísu
ekki til hlítar, en við því er
ekkert að gera. Eg finn að vísu
enga hvöt hjá mér til þess að
eignast þennan disk, en auðvitað
skiptir það engu máli. Hann
verður ugglaust metsöludiskur
og kjörgripur engu að síður og
gott til þess að vita, enda hlýtur
öllum að vera það ljóst að sjálfur
fjármálaráðherrann getur á eng-
an hátt lagt nafn sitt við tiltæki
sem ekki er líklegt að gefa af sér
dálítinn arð, allra síst á þessum
margblessuðu markaðslögmáls-
tímum, svo einfalt er það.
Gæfi félagi Davíð aftur á
móti út disk með sönglist sinni
keypti ég hann þegar í stað,
meira að segja tvo, annan til
vara. Ástæðurnar til þess eru
mjög einfaldar: I fyrsta lagi: Ég
þykist muna eftir viðtali í sjón-
varpi við forsætisráðherra vorn,
e.t.v. meðan hann var enn bara
borgarstjóri, þar sem hann
greindi svo frá að hann þætti
ekki mjög góður söngvari og
hermdi því til sönnunar athuga-
semd, er tónvís félagi hans, hátt
standandi maður í Sjálfstæðis-
flokknum og samfélaginu, lét
eitt sinn falla um söng hans þar
um upplýsingamenntir, þá tel ég
að við verðum að fara að hugsa
til þess að losa kennara við þenn-
an hluta starfsins á skólasöfnum
og leyfa þeim að einbeita sér að
kennslu í upplýsingaleikni.
Haustið 1996 hófst átak á
vegum Skólaskrifstofu Austur-
lands sem miðaði m.a. að því að:
• samskrá allan safnkost skóla-
safnanna.
• gera nemendur okkar jafn-
færa eða færari jafnöldrum sín-
um annars staðar á landinu í
upplýsingaleikni.
Fyrri hluti átaksins er vel á
veg kominn, nú þurfunt við í
sameiningu, bæði skóla- og
sveitarstjórnayfirvöld að ein-
beita okkur að þeim seinni.
Að lokum þetta. Mikilvægi
skólasafna kemur hvað best fram
í nýlegum rannsóknum frá
Bandaríkjunum sem sýna á ótví-
ræðan hátt að það er bein fylgni
milli þess hve nemendum geng-
ur vel á samræmdum prófum og
því hvernig búið er að skólasafni
þeirra.
Höfundur er skólasafnafulltrúi
við Skólaskrifstofu Austurlands
sem hann stóð á góðri stund í
glaðra vina hópi og beljaði af
öllum mætti, og vel að eigin
áliti, en sá sem athugasemdina
gerði var auk þess, sem áður er
nefnt, hinn sami og lék undir
sönginn, en Davíð stóð hið
næsta honum. Mér þótti sagan
góð þótt ég muni hana ekki
orðrétta, því miður. Þar að auki
ber ég einatt vissa virðingu fyrir
þeim mönnum sem þora að gera
pínulítið spé að sjálfum sér,
jafnvel þótt ekki sé nema
endrum og sinnurn. í öðru lagi,
sem raunar er kjami málsins: Af
langri eigin reynslu hef ég með
tíð og tíma komið mér upp
djúpri samúð með mönnum sem
lagar til að syngja, en geta það
ekki á þann hátt að öðru fólki sé
vært í viðurvist þeirra með
sæmilegu móti.
S.Ó.P.
Daglegar
ferðir
Neskaupstaðurs. 477 1190
Eskifjörður s. 476 1203
Reyðarfjörður s. 474 1255
Viggó ^
Vöruflutningar
0)477 1190
tJ-
ÞRASAÐ VIÐ
ÞOKUNA