Austurland - 31.10.1985, Side 1

Austurland
HELGARFERÐIR
TIL AKUREYRAR
Benni & Svenni
S 6399 & 6499
35. árgangur. Neskaupstað, 31. október 1985. 39. tölublað.
Á þessari mynd, sem tekin er við Hafsíldarverksmiðjuna, sést sœmi-
lega, hversu mikilgrútarbrák er á sjónum, þar sem greinilega verður
far eftir skipið, sem er að sigla að bryggjunni - er reyndar að hverfa
í mökkinn, sem kemurfrá verksmiðjunni.
Ljósm. Albert Ó. Geirsson.
Hér er skipið komið að hryggju við Hafsíldarverksmiðjuna og
allvel má sjá á myndinni, hvílík vilpa sjórinn er.
Nú er ekki svo að skilja, að hinum megin, við SR, sé ástandið neitt
betra, það er verra sé einhver munur á. Ljósm. Albert Ó. Geirsson.
Jóhann Jóhannsson:
Mengunin á Seyðisfirði
Hvers vegna örlar ekki á úrbótum?
Um grútar- og lýsismengun í
höfninni á Seyðisfirði og reynd-
ar miklum hluta fjarðarins hefur
mikið verið rætt í fréttum blaða
og útvarps á yfirstandandi
vertíð, enda hefur hún líklega
sjaldan eða aldrei verið meiri en
nú. Það gefur auga leið að hún
ætti sem minnst að sjást, hvorki
af völdum skipa né verksmiðja.
Nú er það svo, að á þessu
hausti hefur höfnin verið meira
og minna löðrandi í grút. Fólk
spyr því eðlilega: „Hvernig
stendur á þessu?“ Þegar leitað
er svara hjá þeim sem málum
eiga að ráða og ábyrgð að bera,
virðist oftast verða fátt um svör.
Auðvitað geta alltaf orðið slys,
en þetta skeður alltof oft til þess
að hægt sé að nefna það því
nafni. Öllum sem eitthvað
skyggnast um, er ljóst að sjáv-
armengunin verður bæði af
völdum verksmiðjanna og skip-
anna. Það er einnig ljóst, að í
verksmiðju þar sem það er
stundað að hleypa í sjóinn sem
kallað er, er þess naumast að
vænta að forráðamenn séu í að-
stöðu til, eða hafi mikinn vilja
til að brýna það fyrir sjómönn-
um að lensa ekki í sjóinn í höfn.
Þar sem sæmilega er staðið að
málum hjá verksmiðjum, eru
tankar ætlaðir fyrir blóðvatn
frá skipunum og einnig fyrir það
affall sem verður til í verksmiðj-
unni í vinnslunni. Allt eru þetta
verðmæti sem sjálfsagt er að
fullvinna, en ekki að hleypa í
sjó fram, engum til gagns en öll-
um til óþurftar.
Áfram má spyrja: „Hver er
hlutur hafnaryfirvalda, þegar
ástandið er svona slæmt?“ Eigi
staðreyndirnar að tala virðist
hann harla lítill. Nú eiga allar
hafnir sínar reglugerðir og geta
forráðamenn þeirra gert þá
sjálfsögðu kröfu til skipstjórnar-
manna, að þeir kynni sér þær og
virði þær umgengnisreglur sem
krafist er. Það er svo sjálfsögð
skylda hafnaryfirvalda að fylgja
eftir að umgengnisreglur hafn-
arinnar séu sæmilega í heiðri
hafðar af sjómönnum og beita
viðurlögum við ítrekuðum
brotum. Væri virkileg stefnu-
festa og vilji til að bæta úr, hlyti
ástandið að batna og gæti örugg-
lega gerbreyst til hins betra á
skömmum tíma. Öllum er ljóst
að svona ástand segir ljóta sögu,
auk tjónsins sem af hlýst á einn
og annan veg.
Hér á Austurlandi eru fiski-
mjölsverksmiðjur á langflestum
þéttbýlisstöðunum. Hér í bæ
eru þær tvær, sín hvorum megin
bæjarins. Það er því augljóst að
loftmengun er mikil, þegar veð-
ur er blítt og kyrrt.
Nú er það svo, að víða þar
sem er aðeins ein verksmiðja og
aðstæður allt aðrar en í þessum
þrönga og lognkyrra firði, hafa
íbúarnir sagt mengunarófögn-
uðinum stríð á hendur og krafist
úrbóta - og ráðamenn fyrirtækj -
anna gert sjálfsagðar úrbætur.
Höfundur þessa pistils skoðaði
sig um í verksmiðjunni í Krossa-
nesi í sl. mánuði og sá þá að
næstum allan fnyk og mengun
er hægt að útiloka - þetta er eins
og oftast spurningin um vilja,
framtakssemi, tillitssemi við
samborgarana - og vitaskuld
fjármagn. Líklega er vissara að
taka það fram, að þessar at-
hugasemdir eru hvorki gerðar af
illum hug til verksmiðjanna, né
skilningsleysi á því hversu gagn-
legur og arðbær þessi atvinnu-
rekstur er bæjarfélaginu og þá
þjóðfélaginu öllu. Sú staðreynd
firrir samt engan veginn stjórn-
endur verksmiðjanna þeirri
ábyrgð að sýna raunhæfan vilja
til endurbóta, því að dæmin
sanna að það er ekki lengur
tæknilegum vandkvæðum
bundið.
Vitað er að saman fer’ að
minnka - j afnvel eyða loftmeng-
uninni og endurnýta þá orku
sem fer í uphitun - og nú rýkur
út - og spara þar fjármuni. Allt
ber því að sama brunni - minni
mengun - meiri hagkvæmni í
rekstri.
Ástandið nú er þannig dögum
saman að hvorki er opnandi
glugga á íbúðarhúsnæði né hægt
að hengja þvott á snúru utan
dyra fyrir þeim óþverra sem í
loftinu er. Nú myndi fólk vafa-
laust bera þennan kross þögult
og þolinmótt, væri ennþá litið
svo á að þetta væri náttúrulög-
mál, en eins og hér hefur verið
bent á og hefur reyndar lengi
verið vitað er svo ekki. Það sem
er gleðilegast í þessum málum
er þetta: Betri nýting hráefnis
þýðir minni sjávarmengun og
endurbætur í sambandi við út-
blástur og endurnýtingu hans
við kyndingu þýðir auðvitað
minni loftmengun og aukna
hagkvæmni í rekstri. Ljóst er
því að endurbætur í þessum
málum eru öllum til ávinnings.
Auk þess ykist hróður verk-
smiðjanna og íbúar staðarins
færu að verða stoltir af verk-
smiðjunni „sinni“ í stað þess að
líta hana hornauga vegna
óþægindanna sem af henni
stafar. Að lokum skal bent á að
á sl. vori var samþykkt á Alþingi
þingsályktunartillaga um meng-
unarvarnir í fiskimjölsverk-
smiðjum frá þingmönnunum
Helga Seljan og Hjörleifi Gutt-
ormssyni.
í greinargerð hennar segir
m. a. orðrétt: „ástandið er víða
með öllu óviðunandi, ekki síst
í loðnubræðslum á Austfjörð-
um.“
Síðar segir orðrétt: „Ástand-
ið vegna loftmengunar frá
loðnubræðslunum er með fá-
dæmum slæmt, þar sem aðstæð-
ur eru verstar, ekki síst í þröng-
um fjörðum og tilfinnanlegast á
góðviðrisdögum. Veldur engin
mengun hérlendis jafnmiklum
óþægindum fyrir marga og
„peningalyktin“, og hún er tví-
mælalaust heilsuspillandi, ekki
síst fyrir þá sem veikir eru fyrir
í öndunarfærum."
Á þessari mynd, sem tekin er í miðjum bœ, við bústað sóknarprests-
ins, má sjá grútarlagið, sem hér þekur allar fjörur og er reyndar
sums staðar verra en þarna. Ljósm. Albert Ó. Geirsson.