Austurland - 31.10.1985, Blaðsíða 4

4
FIMMTUDAGUR, 31. OKTÓBER 1985.
Neskaupstaður:
Hverfur loftmengunin á næsta ári?
í Norðfirði er mengun af völd-
um loðnubræðslunnar veruleg
eins og annars staðar. Reykinn
leggur nær alltaf yfir byggð, ann-
að hvort yfir bæinn allan eða
mestallan eða yfir sveitina. Á
lognkyrrum dögum liggur reykur-
inn yfir allri byggðinni og raunar
yfir firðinum öllum og dalnum inn
af honum. Þarf ekki að eyða
mörgum orðum að því, hversu
hvimleitt þetta er og fýlan, sem
reyknum fylgir, er ólýsanlega
vond og virðist sitja föst í öllu
bæði úti og inni.
Sumir þola hreinlega ekki þessa
lykt, hún magnar upp ýmis sjúk-
dómseinkenni og talið er, að kvef-
pesta- og vírusfaraldra gæti mun
meira á bræðslutímabilum en ella.
En það er ekki aðeins loft-
mengun, sem fylgir loðnu-
bræðslunum, grútarmengun í sjó
er einnig alltof algeng. Einu sinni
a. m. k. hefir grútur lent í sjóinn
frá bræðslunni í Neskaupstað nú
í haust og rak grútinn víða um
fjörðinn og inn í ós Norðfjarðarár
og á fjörur út fyrir bæ. Fuglar
fundust í þessum grút, dauðir eða
hálfdauðir. Þá hefir nokkurrar
grútarmengunar gætt frá bátum
og lýsisflutningaskipi, sem dældi
grút í höfnina.
Reyðarfjörður:
Loftmengun oftast í litl-
um hluta byggðarinnar
Kannski er Reyðarfjörður hvað
best settur varðandi loftmengun
frá loðnubræðslunni af þeim
stöðum, sem við fjöllum um í
blaðinu í dag. Þeir Ásmundur
Magnússon, verksmiðjustjóri og
Hörður Þórhallsson, sveitar-
stjóri, sem blaðið hafði samband
við, voru sammála um það, að
loftmengunar gætti yfirleitt ekki
að verulegu ráði í kauptúninu.
Þó er það byggðin á neðsta og
innsta hluta Búðareyrarinnar,
sem helst verður fyrir barðinu á
bræðslureyknum í suðlægri utan-
átt. Ríkjandi áttir eru að utan og
innan. Þegar vindur stendur út
fjörðinn, sem í Reyðarfirði
a. m. k. er gjarnan kölluð fram-
anátt, leggur reykinn oftast út
fjörðinn og kemur hann þá ekki
nærri byggðinni. Af þessu leiðir,
að Reyðfirðingar sleppa yfirleitt
allvel við hina illræmdu bræðslu-
lykt. Ásmundur sagði ennfremur,
að þeir væru yfirleitt ekki með
skemmt efni, en þá gætir lyktar-
innar ekki mikið.
Ásmundur sagði einnig, að fyr-
ir nokkrum árum hefði skorsteinn
verksmiðjunnar verið hækkaður
verulega - hann er um 13 m yfir
þak verksmiðjuhússins - og við
það hefði ástandið batnað mikið.
Þetta sagði Hörður einnig, að
hefði breytt ástandinu mjög til
hins betra.
Ásmundur gat þess, að þótt
hinn hái skorsteinn á Reyðar-
fjarðarverksmiðjunni fleytti
reyknum yfir byggðina, þá bærist
stundum slæm bræðslulykt inn
með fjöllunum frá verksmiðjunni
á Eskifirði.
Þeim Ásmundi og Herði bar
saman um, að sjávarmengunar
gætti yfirleitt lítið á Reyðarfirði,
en Hörður sagði, að það kæmi
stundum fyrir, þegar loðnan væri
feit og slegin, að grútur færi í sjó-
inn við löndun, það hefði gerst
tvisvar í fyrra og einu sinni hefði
þetta gerst núna. En Hörður sagði
einnig, að menn litu framhjá
svona tiltölulega lítilli mengun,
þegar jafnlítið er um loðnuna,
eins og verið hefir á Reyðarfirði.
Loðnubræðslan er mikið hags-
munamál fyrir byggðarlagið.
Ekki munu frekari mengunar-
varnir vera fyrirhugaðar á næst-
unni á Reyðarfirði. En Ásmundur
sagði, að brýnast væri fyrir þá nú
að fá nýjan löndunarbúnað. Þar
er um blautdælingu að ræða, en
þurrlöndunarbúnaður er væntan-
legur.
Síldarverksmiðjur ríkisins
munu vera með áætlanir á prjón-
unum um mengunarvarnir í fleiri
verksmiðjum sínum en í Siglu-
firði, þar sem þessi mál eru komin
í gott lag. En hvar Reyðarfjarðar-
verksmiðjan er þar í röðinni, er
ekki vitað. B. S.
Segja má, að þessi mengun hafi
hins vegar ekki verið mjög veru-
leg í haust, en það er reyndar
óráðið, hvað menn telja verulegt
í þessum efnum.
Til þess verður að ætlast, að all-
ir þeir sem hér geta átt hlut að
máli, sýni hina fyllstu aðgát og
reyni að koma í veg fyrir mengun-
arslys af þessu tagi. Engin tæki
munu vera til á Norðfirði og
kannski hvergi hér eystra til að
eyða grútar- eða olíubrák af sjó.
Það gerir enn meiri þörf á fyllstu
aðgæslu. Raunar munu olíufélög-
in skyldug til að hafa uppi ein-
hverjar varúðarráðstafanir í þess-
um efnum, m. a. tiltækan tank
fyrir úrgangsolíu. Ekki erblaðinu
kunnugt um, að olíufélögin upp-
fylli þessar skyldur eða séu látin
gera það.
□ En hvaða mengunarvarnir hef-
ir brœðslan í Neskaupstað viðhaft
til þessa?
Þessari spurningu svaraði Guð-
jón Smári Agnarsson, fram-
kvœmdastjóri Síldarvinnslunnar
svo:
■ í fyrra voru settar upp nýjar
reykskiljur við þurrkarana. Þær
gera það að verkum, að mun
minna fer af mjöli upp með reykn-
um en áður var. Þetta sést m. a.
á því, að reykurinn frá verksmiðj-
unni er mun hvítari en áður var
og rykfall er nær horfið.
Ýmsar aðrar endurbætur voru
gerðar á verksmiðjunni í sumar og
þá m. a. settar upp nýjar skilvindur
og með þessum endurbótum nýt-
um við löndunarvatnið betur en
áður og sjávarmengun er því nær
engin, nema þá að slys verði.
□ Hvert er þá nœsta skreftil varn-
ar loftmengun?
■ Næsta skref er að eyða reykn-
um. Það er gert með sérstökum
þvottaturnum, sem reykurinn
verður leiddur gegnum og á hann
þá að hverfa að 96%.
□ En lyktin?
Kvennafrídagurinn í Neskaupstað
í Neskaupstað tóku konur
þátt í aðgerðum 24. október
með því að fara í kröfugöngu
og efna til fundar í Egilsbúð.
Flestar konur lögðu niður vinnu
allan daginn eða frá hádegi.
Gengið var frá Vindheimi að
félagsheimilinu Egilsbúð. Mjög
góð þátttaka var í göngunni
þrátt fyrir hávaðarok og
sjógang.
Mátti bæði sjá unglingsstúlk-
ur og ungar konur með barna-
vagna og kerrur. Eldri konur
létu sig heldur ekki vanta.
Kröfuspjöld voru borin í
göngunni og á þau letruð slag-
orð tileinkuð launabaráttu
kvenna.
í Egilsbúð byrjuðu konurnar
á því að hressa sig á kaffisopa
eftir volkið í göngunni en síðan
hófst dagskrá með ávarpi Stellu
Steinþórsdóttur, og birtist það
hér í blaðinu. Síðan var flutt
blandað efni, upplestur og
söngur. Á fundinum var einnig
stofnuð Norðfjarðardeild Sam-
taka kvenna á vinnumarkaðn-
um.
Hín mikla þátttaka og sam-
staða þennan dag þar sem
launamál voru í brennidepli,
undirstrikar óánægju kvenna
með launakjörin. Talið er að
alls hafi ríflega þrjú hundruð
konur komið í Egilsbúð þennan
dag. S. Þ.
■ Lyktin verður þá lítil, ef hrá-
efnið er óskemmt.
□ Hvenœr má búast við, að þetta
verði gert?
■ Eins fljótt og við treystum okk-
ur til og stefnt er að því, að það
verði á næsta ári.
Það fer hins vegar eftir afkomu
fyrirtækisins í heild og hvernig
gengur að fá lán til þessara fram-
kvæmda. Enn hafa engin sérstök
lán verið veitt til þessara hluta.
Þess er einnig að geta, að tæki
verksmiðjunnar eru orðin gömul
og verulegar endurbætur eru því
framundan.
Þetta sagði Guðjón Smári og
Varað við fískeldi
í veiðivötnum
Aðalfundur Landssambands
stangarveiðifélaga haldinn í
Munaðarnesi 19. og20. október
1985 varar við þeim hugmynd-
um sem uppi eru um að hefja
fiskcldi í kvíum eða á annan hátt
í fengsælum veiðivötnum.
Bent er á mengunar- og smit-
hættu, sem af þessu stafar.
Gylfi Pálsson var einrónta
endurkjörinn formaður.
Aðrir í stjóm eru: Rósar Egg-
ertsson, Reykjavík, Sigurður
Pálsson, Keflavík, Hjörleifur
Gunnarsson, Hafnarfirði og
Rafn Hafnfjörð, Reykjavík,
í varastjórn eru: Matthías
Einarsson, Akureyri, Sigurður
Sveinsson, Selfossi og Garðar
Þórhallsson, Reykjavík.
Fréttatilkynning.
við skulum vona, að þetta verði
síðasta loðnuvertíðin, sem Norð-
firðingar þurfa að búa við
bræðslureykinnogfýluna. B.S.
Eskifjörður:
Hryllilegt að búa
við loftmengunina
Á Eskifirði er loftmengunin
mjög tilfinnanleg. Reykurinn
J,iggur mjög mikið yfir bænum
og lyktin er yfirþyrmandi.
□ Blaðið hafði samband við
Jóhann Klausen, bæjarstjóra og
hann sagði:
■ Það er hryllilegt að þurfa að
búa við þetta. Verst er ástandið
í kulda og stillu, þá liggur reyk-
urinn mjög þétt yfir byggðinni
og firðinum. Það hefur komið
fyrir, að bílar hafa þurft að
hætta að aka vegna hans. Og
fólk hefur flutt burt af staðnum
vegna þessa. Bæjarstjórnin og
aðrir hafa gert ályktanir varð-
andi þetta ástand og úrbætur og
undirskriftalistar hafa gengið,
en ekkert hefur gerst.
Reykurinn er geysimikill og
lyktin, en hins vegar er um-
gengni í verksmiðjunni sjálfri í
góðu lagi og það fer ekki mikill
grútur í sjóinn. Ef slíkt gerist,
er það fyrir handvömm, en
starfsmenn verksmiðjunnar eru
þar vel á verði.
Það var mikið búið að nudda
í starfsmönnum hollustuvernd-
arinnar að koma og kanna
ástandið og það gerðu þeir í lok
bræðslu sl. vetur. Verksmiðjan
hefur ekkert starfsleyfi, en um-
fjöllun um það og tillögur um
úrbætur hafa verið að velkjast í
kerfinu í marga mánuði. Hug-
mynd hollustuverndarinnar
mun hafa verið að veita verk-
smiðjunni tveggja ára umþótt-
unartíma til að koma mengun-
armálunum í lag.
□ Blaðið hafði einnig samband
við verksmiðjustjórann á Eski-
firði, Þórð Jónsson, og spurði
hann, hvað fyrirhugað vœri að
gera til að koma í veg fyrir loft-
mengun.
■ Reynt er að iáta ekkert fara
í sjó. Hér er þurrlöndunarbún-
aður og skilvindur eru góðar,
svo að soð fer ekki í sjóinn.
Varðandi loftmengunina,
sem vissulega er mikil, eru
menn að velta ýmsu fyrir sér, en
það vantar fjármagn og stjórn-
völd gera ekkert til að auðvelda
framkvæmdir í þeim efnum.
Við reynum að láta hráefnið
ekki skemmast, svo að lyktin
verði ekki eins megn, og það
hefur venjulega tekist.
En það er vondur tími nú fyrir
verksmiðjurnar, afurðaverð er
lágt, hráefnisverð er hátt og
borgað meira hér fyrir hráefni
en víðast annars staðar og elds-
neyti og rafmagn óheyrilega
dýrt.
Það er svo reyndar alveg sér-
stök hagfræði, að það skuli
borga sig að brenna lýsi, sem
kostar 300 dollara í stað olíu,
sem kostar 150 dollara, sagði
Þórður Jónsson, verksmiðju-
stjóri á Eskifirði að lokum.
B. S.