Eining - 01.01.1957, Síða 2

2
EINING
Það sem verður ferðamann
inum hugstæðast
Fyrir augu ferðamannsins ber margt,
en eitt fremur öðru verður þó hugstæð-
ast. Eg átti eftir ofurlítið niðurlag á frá-
sögn minni um förina til Árósa í Dan-
mörk sl. sumar. Á heimleiðinni áformuð-
um við hjónin að dvelja nokkra daga í
Kaupmannahöfn. Um þær mundir var
mjög knappt um hótelrúm í sjálfri borg-
inni. Við fengum okkur því verustað í
Hellerup, sem er hluti af kaupmanna-
höfn. Ekki minnist ég þess, að hafa gist
jafnrólegan stað í stórborg, en Hellerup
er raunar útjaðar hennar. Mér finnst
jafnan ég verða betri maður, er ég dvel
þar, sem snyrtimennska hefur völdin.
Hellerup er sérlega þrifalegur bær og
trjágróðurinn þar mesta prýði.
Ég er jafnan mjög árrisull og á ferða-
lögum mínum nota ég oft fyrstu, hljóðu
og yndislegu stundir morgunsins til þess
að reika um á þeim slóðum, er einna
mesta hugsvölun veita anda mínum eða
túlka eitthvað af hinni máttugu alvöru
lífsins, stundum hinn mesta harmleik.
I Hellerup er einn staður, sem mun
vera mjög sérstæður helgidómur allrar
þjóðarinnar. Gestur tekur þar ofan og
stendur berhöfðaður frammi fyrir hljóð-
um en máttugum vitnisburði. Staðurinn
heitir Mindelunden (Minningalundur-
inn). Þetta er allstórt afgirt svæði. Jafn-
vel inngangurinn upp í lundinn er til-
komumikill minnisvarði. Gagnvart inn-
ganginum, utan girðingarinnar, í ömur-
legu skógarrjóðri standa þrír staurar,
engir venjulegir staurar. Þangað fær
gestur ekki að koma. Þaðan heyrði fólk-
ið í Hellerup oft skothvelli á þeim árum,
er þýzka hervaldíð hélt Danmörku í
kveljandi klóm sínum. Við þessa staura
voru ungir og tápmiklir föðurlandsvin-
ir bundnir og skotnir. Einnig aldraðar
hetjur, er tóku þátt í andspyrnunni gegn
ofbeldinu.
f Minningalundinum hvíla nú margir
þessara manna, er létu lífið fyrir föður-
land sitt. Lundurinn er mjög einstæður
grafreitur. Þar eru 137 grafir, allar af
sömu gerð, lágar og prýddar fögrum,
lágvöxnum gróðri, sem myndar um-
gjörð um hverja grafhellu. Þetta er allt
mjög snoturt og látlaust. Grafirnar eru
hlið við hlð, allar á sama upphækkaða
svæðinu í þessum hljóða og helga minn-
ingalundi. Út við einn girðingarvegginn,
sem er á aðra mannhæð, eru yfirbyggð-
ar 242 minninga-steinplötur. Þær eru
mannhæðarháar, en ekki breiðar og
standa í röð meðfram öllum veggnum.
Þar eru skráð nöfn þeirra, er fórust
sporlaust í „helvíti Hitlers", eins og það
er orðað í leiðarvísi, einnig nöfn nokk-
urra fanga, sem unnt var að þekkja, er
líkin voru flutt heim frá fangabúðunum.
Þegar Þjóðverjar gáfust upp og hurfu
frá Danmörku, röktu menn djúp hjól-
spor að staðnum, þar sem þeir höfðu
dysjað á mjög óvirðulegan hátt þessi
fórnarlömb sín. Þar fundust 198 lík,
sem unnt var að þekkja. Alls misstu
Danir nokkuð á fimmta þúsund manns
í þessum hernaðarátökum. Sumir fórust
í fangabúðunum, aðrir voru teknir af
lífi eins og hér hefur verið greint frá,
enn aðrir féllu í hernaðaraðgerðum eða
fórust á ýmsan hátt. Allt er þetta mjög
átakanleg saga, og getum við aðeins
óljóst hugsað okkur líðan þeirra feðra
og mæðra, er vissu drengina sína á valdi
misþyrminganna eða bundna við staur
síðustu augnablikin, andspænis byssu-
kjöftunum.
Minningalundurinn er margvíslega
prýddur fögrum trjágróðri. Hann er
Dönum heilagur staður. Yfir honum
hvílir hin djúpa alvara, en einnig jmdis-
þokki.
Ég gekk hvað eftir annað út í annan
almennan og allumfangsmikinn grafreit.
Hvílíkur frágangur og hvílík fegurð! Ef
sálir hinna framliðnu gætu reikað um á
slíkum stað, mættu þær sér vel una.
Slíkir grafreitir eru hinir fegurstu skrúð-
garðar.
Einn yndislegur staður í Hellerup
heitir Öregaardspark. Þar reikaði ég um
tvívegis árla morguns, eða sat í hljóðri
undrun og aðdáun. Ég get ekki gert
mér sjálfum ljóst, hvað það er helzt, sem
gagntekur mig þannig frammi fyrir hin-
um risastóru og voldugu eikum. Ég get
setið og horft í orðlausri undrun á him-
ingnæfandi tréð, með slíkt greinaveldi
og laufskrúð að yfirskyggir stórt svæði,
og veit, að það seilist hlutfallslega
jafnvítt og djúpt með rætur sínar til þess
að flytja lífefni jarðar um hinn geysi-
svera stofn og út í hverja grein og fín-
gerðustu æðar hvers laufblaðs þessarar
miklu lífheildar.
En mitt í hljóðri og orðlausri undrun
og aðdáun, brýzt skyndilega fram í huga
mínum sú skuggalega mynd, að hyggju-
vit mannsins, í þjónustu eyðingarafl-
anna og djöfullegu áformi, skuli hafa
tekizt að ná slíkum tökum á duldum
frumkrafti tilverunnar, að hann með
einni sprengju getur umhverft þessu
jarðneska dýrðarríki í hvæsandi, ægilegt
og allteyðandi helvíti. Einnig, að lífið
sjálft, þegar svo ber við, kastar sem
fánýti hvaða fegurð, yndisleika og
dásemdum sem er og ofurselur það allt
gereyðingu. — Svo furðuleg er skap-
gerð náttúruaflanna, einnig mannsins,
sem er mjög sama eðlis. En þrátt fyrir
allt, lútum við lotningarfyllst og veg-
sömum skaparann fyrir alla undursam-
lega fegurð og dásemdir lífsins.
P. S.
Geftur nokkur bæftft
úr því
Mig vantar fjögur tölublöð í Sókn,
til þess að eiga alla árganga blaðsins í
heilu lagi. Blöðin sem mig vantar eru
28., 38. og 50. tölubl. 1. árgangs, og 43.
tölubl. 2. árgangs.
Skyldi einhver lesandi Einingar eiga
þessi blöð og geta misst þau, þætti mér
vænt um að geta eignast þau.
Pétur Sigurðsson.
í Irlandi, hefði meinið verið upphöggvið með rótum og blóm-
legt þjóðlíf þróast. Þjóðin hefði þá líka fengið að njóta krafta
æskumanna sinna í stað þess að sjá á eftir þeim til Ameríku
að leita sér öryggis og bættra lífskjara.
Hér Iýkur hr. Winterton þessari stuttu frásögn, sem birtist
14. júní 1956’ í blaðinu Christian World og seinna í Research
Student Service.
Þetta er auðvitað aðeins örlítið brot af starfssögu þessa
mikla andans manns, sem megnaði ótrúleg afreksverk. Slík
undur hafa gerzt og geta gerzt enn, því að, þótt tímar og
siðvenjur breytist, er manns sálin æ hin sama, opin fyrir alls
konar áhrifum, illum og góðum. Máttur orðsins er enn hinn
sami og áður var, ef aðeins andinn og krafturinn fylgir því,
og heilagt líferni. Þetta er mikill leyndardómur, en marg-
sönnuð sannreynd. Eitt af vélabrögðum villunnar nú á dög-
um er það, að telja mönnum trú um, að hið talaða orð hafi
mist mátt sinn, en í stað þess verði að koma alls konar íélags-
málabrölt, sem þó megnar aldrei að svala sálum manna né
hefja þær í hærra veldi. Sannleikann þarf að boða enn í dag,
en hann verður að boðast af eldlegum áhuga og sannfæring-
arkrafti, því að það eitt nær til hjartnanna, sem frá hjartanu
er komið, og köllunin verður að vera verk Guðs. Þannig vann
Faðir Mathew sitt undursamlega siðbótarverk.
Gleymum svo ekki því, að þá kom í ljós eins og oftar, að
fengi fólkið að ráða, mundi það útiloka alla áfengissölu, en í
veginum fyrir velferð þjóða stendur áfengissalinn, hver sem
hann er, og þótt hann sé stjórnir þjóðanna, sem eiga að vera
verndarar þeirra. Það er hvað raunalegast.