Eining - 01.03.1957, Blaðsíða 11

EINING
11
rúm barnsins og bað hann gæta þess á meðan hún færi frá
að sinna skepnunum. Tryggur dinglaði rófunni og horfði á
hana með stóru, brúnu augunum sínum, rétt eins og hann
skildi, hvaða trúnaðarstaða honum var falin.
Hrafnhildur fór svo að mjólka kýrnar og sinna skepnunum.
Er hún kom aftur, færði hún Trygg nýmjólk og bein. Hún
horfði stund á litlu dótturina sína, sem svaf vært, hýr og
rjóð og sælleg að sjá. Hún settist nú með bók í hönd, jóla-
gjöf frá frú Línu. Hún var svo niðursokkin í lesturinn, að hún
varð einskis vör, þar til hún heyrði að gengið var um niðri,
og vissi ekki fyrr en Pétur stóð hálfur upp úr loftsgatinu.
Hann kom til hennar og heilsaði með kossi, og sagði um leið
brosandi: ,,Ó, gamla konan, situr nú við reyfaralestur. Lík-
lega engir skór eða sokkar óbættir á Hrauni“.
Hrafnhildur hálf þykktist við, og svaraði: ,,Vel má vera,
að einhverjir skóræflar eða sokkadruslur séu óbættar á
Hrauni, en mér fannst, satt að segja, að mér væri það ekki
of gott, þótt eg liti í bók á meðan eg var ein heima og að
bíða, hvort þú kæmir ekki. Þetta er heldur ekki neinn reifari,
sem eg er að lesa. Það er vísindalegt fræðirit um uppeldismál,
og kaflinn, sem eg var með, er einmitt um það, hvernig unnt
sé að útrýma ýmsum sjúkdómum og arfgengum löstum“. —
,,Nú, að hvaða niðurstöðu komst þú svo og höfundurinn?
spurði Pétur hæðnislega“.
,,Það er nú dálítið flókið mál, þetta um erfðimar. En gott
væri hverjum manni, sem á þess kost, að kynna sér ofurlítið
ætt sína og vita um kosti hennar og galla. Kynni þá margur
að sinna sjálfsuppeldi sínu af meiri kostgæfni, en almennt
tíðkast, og gæti þá margt þokast til betri vegar“. —
„Æ, eg nenni nú ekki að hlusta á neitt bölvað röfl um
þetta“, sagði Pétur, ,,en hvað hefur þú gert af börnunum?" -
„Begga litla liggur nú þarna í rúminu. Hin börnin eru öll
á jólatrésskemmtun úti í kaupstað. Lína kom hér, færði öll-
um börnunum spariföt og bauð þeim á skemmtunina. Þau
verða hjá henni í nótt, en svo ætlar hún að senda mótorbát
með þau á morgunn“. —
„Og fóru þau nú ein, greyin?“ spurði Pétur, ygldur á brún.
„Nei, Bergljót, móðursystir þín og Gerðishjónin voru með
þeim. Konurnar gista einnig útfrá, en Gísli og vikadrengur-
inn hérna ætla að koma aftur heim í kvöld“. —
„Það var mikið, að þú skyldir elcki fara líka“, sagði Pétur.
„Mig sárlangaði til þess“, svaraði Hrafnhildur, „en svo
hugsaði eg, að það yrði hálf köld aðkoma hjá þér, ef þú
kæmir að bænum mannlausum og þess vegna sat eg kyrr
heima“.
Henni fannst sem snöggvast brigði fyrir viðkvæmni í svip
Péturs, en svo sagði hann:
„Það er naumast að ykkur langar til að koma börnunum
í glauminn og kaupstaðarsollinn strax á unga aldri. Þið gerið
út heilan leiðangur til þess að koma þeim þangað“.
„Ég sé nú ekki, góði minn“, svaraði hún, „að það geti
heitið nokkur sollur eða spilling, þótt börnin dansi í kringum
jólatré og syngi fallega sálma og ættjarðarsöngva undir hand-
leiðslu heiðvirðra kvenna og karla. Það er nú víst á annan
hátt og seinna á ævinni, sem spillingin nær tökum á mönn-
um, og ekkert fremur í kaupstöðunum en annars staðar. En
eg óskaði, að þú hefðir verið komin heim og getað séð blessuð
litlu hjúin okkar, er eg var búin að færa þau í öll fötin frá
Línu“.
„Hvað er þetta, kona, ætlarðu ekki einu sinni að gefa mér
kaffi, þegar eg kem af fjallinu?“ spurði hann óþolinmóður.
,, Jú, jú, og mat líka, ef þú vilt“.
„Eg vil ekkert nema kaffi“.
„Það er heitt á katlinum“, sagði Hrafnhildur, „og ætti
því ekki að taka langan tíma að gefa þér kaffi.
Pétur stikaði stórum fram og aftur um gólfið og stað-
næmdist tvisvar fyrir framan konu sína, eins og hann ætlaði
að segja eitthvað við hana, en af því varð þó ekki. Hann tók
við kaffibollanum af henni, sötraði ofan í hann miðjan, settist
svo við borðið, tók upp pelaglas úr vasa sínum og hellti boll-
ann fullann, og drakk úr honum í einum teig og bað um
meira.
Marklaust og villandi tal
Ósköp leiðist okkur, sem um áratugi
höfum unnið að bindindis- og menn-
ingarmálum, að heyra tal eins og þetta:
„En hvað er þá helzt til ráða, munu
sumir spyrja sjálfa sig? Mín skoðun er
sú, að herða beri áróðurinn innan frá'
þannig að unga fólkið sjálft, sem neytir
of mikils víns (áfengis), sjái að sér
svona í kyrrþey og minnki það sem mest
það getur, bæði vegna heilsunnar og
sómatilfinningar. — Reynslan er búin
að sýna það, að ekki dugar vínbannið,
því að menn fara allavega í kringum
það“.
Tíminn hafði þessi orð 28. sept.
1956 eftir æruverðugum öldung, sem
vafalaust hefur sagt þetta í góðri mein-
ingu. En þetta er hættulegur áróður og
alrangt, að revnslan sé búin að sýna
það, að áfengisbann dugi ekki. Hér verð-
ur sú saga ekki rakin að þessu sinni enn
á ný, en sannleikurinn er sá, að áfeng-
isbann er það eina, sem þjóðir hafa
reynt, sem megnað hefur að stöðva að
miklu eða mestu leyti áfengisflóðið, unz
samtök braskara, auðmanna' áfengisauð-
magns og glæpalýðs gátu með alls kon-
ar sviksemi og blekkingum unnið það
óheillaverk að eyðileggja bannlögin.
Hvernig gefst okkur frelsið í þessum
efnum? Hvernig gefst það í Frakklandi
og Ameríku? og hvernig gefst nýfengna
frelsið í Svíþjóð? Hér eru dæmin augljós.
Allt þetta hjal manna um að vinna stríð-
ið innanfrá, að breyta fólkinu, er auð-
vitað áferðarfallegt, en óskaplega væri
það æskilegt, ef þeir sem þannig mæla,
vildu taka þetta verk að sér og kenna
okkur hinum að vinna það. Um þúsund-
ir ára er búið að reyna þetta meðal
margra þjóða, bæði af kirkju og mörg-
um öðrum góðum kröftum, en samt
flæðir áfengiselfan yfir alla bakka hjá
svo kölluðum siðuðum þjóðum.
Fimm fylki í Indland eru orðin bann-
lönd og stjórnin hefur ákveðið, að árið
1958 skuli allt Indland vera orðið bann-
land. Héraðabönnum fjölgar stöðugt í
Bandaríkjunum og áfengisbannið á eft-
ir að koma aftur. Lög eru einu varnar-
virkin í heimi, sem byggður er mann-
verum á lágu þroskastigi, enda eru þau
við höfð hvarvetna þar sem stjórna þarf
mannkyni, og lög eru ekki afnumin þótt
þau séu margbrotin. Vandamálið er allt-
af mest þetta, að fá lögum framfylgt,
því að einnig þar kemur oft siðferðis-
slappleikinn til greina.
Þetta vildu konurnar
Á aðalfundi Bandalags kvenna í Reykja-
vík, 5. og 6. nóv. sl., voru samþykktar ýms-
ar tillögur, þar á meðal um bindindismál.
Töldu konurnar nauðsynlegt að „stofnsetja
heimili fyrir ofdrykkjukonur".
Engin rödd heyrðist víst á því þingi, er
teldi nauðsynlegt fyrst af öllu að skrúfa fyrir
áfengiskranann. Ef allar konur á íslandi, og
mætti vel vænta þess af þeim, legðust á
eitt um að fá algert áfengisbann, mundi
mikið vinnast, og von hráðar alger sigur.
011 önnur viðbrögð þjóða í áfengismálum
munu reynast lialdlítið kák. Virðum fyrir
okkur reynslu Ameríku, Englendinga,
Frakka, Svía, Þjóðverja og reyndar allra
annarra þjóða, og gefum svo gætur að til-
þrifum Indverja í þessu máli og árangrin-
um af áfengisbanninu þar, svo langt sem
komið er.