Eining - 01.05.1957, Blaðsíða 6

6
EINING
E I N I N G
Mána8arbla<5 um bindindis- og menningarmál.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Pélur Sigurðsson.
Blaðið er gefið út með fjárstyrk frá ríkinu og stórstúku fslands.
Öll bréf til blaðsins og ritstjórans skulu send í Pósthólf 982,
Reykjavík, en ekki til afgreiðslunnar, Suðurbraut C, Kópavogi.
Sími blaðsins er 5956-
Árgangur blaðsins kostar 30 kr., en í lausasölu 3 kr. hvert eintak.
Mið míkla stríð
Hvað skyldi nútímahugsunarháttur, þekking og vísindi gera
við þessa aldagömlu kenningu: „Ef þér lifið eftir holdinu,
munuð þér deyja, en ef þér deyðið með andanum gerðir líkam-
ans, munuð þér lifa“.
Þetta er hið mikla stríð mannsins og mannkynsins, átökin
milli hins jarðbundna eðli mannsins og hins lífsþyrsta og ljós-
elska anda hans.
Stundum stöndum við andspænis mjög óhuggnanlegum
fyrirbærum, sem sanna, hversu heljartökum dýrseðlið nær á
tilfinningalífi mannverunnar, ef hún afrækir þroskun og þjálf-
un hins andlega eðlis síns.
A liðnu ári skrifuðu blöðin töluvert um mjög furðulegt
fyrirbæri: að „duldar tilfinningar æskunnar fengju útrás í
hristings og veltutónlist“. Já, allt má nú kalla list, einnig slíkt
tónaskvaldur.
I grein, sem birtist í Tímanum 5. okt. 1956, er sagt frá
því, er blaðamaður einn gekk á fund Elvis Presley, hins unga
postula kynóratónofsans. Er blaðamaðurinn kom út frá
Presley, „munaði minnstu að hann yrði fleiginn lifandi af
ungum stúlkum, sem biðu fyrir utan og hrópuðu: Komum við
hann, hann hefur kannske komið við Elvis. Og þar með rudd-
ust þær að blaðamanninum og skyldu við hann kviknakinn“.
Er til nokkur önnur skýring á þessu, en dýrseðlið í algleymi?
Ungu stúlkurnar þurftu að rífa fötin af manninum til þess að
geta komið við hann nakinn, ef á þann hátt kynni að yfirfærast
til þeirra eitthvað af kynofsa hins unga tónhrotaþrumara og
buxnahristingsfrömuði.
Vissulega er eitthvað ógeðslegt við þetta. Andinn hefur
engan taum á æstu eðli holdsins. Þannig hegða menn sér
þegar andinn býður ósigur.
Það var slysni að ungi maðurinn Elvis skyldi ekki heita
Elevsis í höfuðið á hinum fornfræga stað, þar sem Grikkir
iðkuðu launhelgar. Ein álma þeirra trúarhreyfinga var Dio-
nysos-dýrkunin. í bók Sigurbjörns Einarssonar prófessors,
Trúarbrögð mannkyns, segir svo:
„Dionysos-dýrkunin virðist hafa borizt til landsins og um
það eins og stormhryna. Sagt er frá því, að fólk, einkum kon-
ur, hafi orðið æðisgengið, stokkið að heiman og út í skóga
eða upp á fjöll, stigið þar tryllta dansa með ópum og óhljóð-
um við bumbuslátt og pípublástur, sveiflað um sig lifandi
nöðrum eða laufskrýddum stöfum, ráðizt á dýr, sem fyrir
urðu, einkum naut, rifið þau sundur lifandi og étið hrá og
sveipað sig húðinni síðan. Söngva fluttu þeir: „Kom, kom,
hvert, sem líki þitt er, þú fjallaþjór, þú hundraðhöfðaða
naðra, þú ljónið logbrennandi. Ó, guð, þjór, leyndardómur,
kom“.
Þessar Dionysos-óðu konur áttu jafnvel að hafa ráðist á
upphafsmann hreyfingarinnar, þrakverskan söngvara, já,
söngvari var hann auðvitað, og „rifið hann lifandi í tætlur“.
Hver veit, hvað orðið hefði um Elvis, ef ungu stúlkurnar
hefðu náð í hann, en ekki aðeins blaðamanninn? Þarna höf-
um við það. Ekkert nýtt undir sólinni. Konur kunnu einnig
Slikar sögur gleðja alla
egðu okkur sögu. — Þannig biðja börnin. Allir
viljum við gjarnan heyra sögur og fréttir, en
ekki eingöngu fregnir af slysum, stríðum, upp-
reisnum og hryðjuverkum.
Hér skal nú endursögð dásamleg saga, er
sýnir, hvernig þjóðum verður bezt hjálpað. Frá-
sögn þessi er í Reader’s Digest, Júní 1956, endursögð úr
The Rotarian.
Öldum saman drógu tugir þúsunda manna fram lífið í
hlíðum fjallsins Yatsu, um 100 km fyrir vestan Tokyo í Jap-
an. Það var eymdarlíf. Jörðin var grýtt og lítið þar annað að
hafa en viðarhögg.
Á undanförnum árum hefur einum manni tekizt að kenna
þessu bændafólki, 100,000, að framleiða þarna hveiti, rúg,
grænmeti og ávexti. Þar hefur og kynbættur kvikfénaður nú
gott haglendi. Þar er mjólkurbú, heilsuvernd og margt fleira,
sem áður var þar óþekkt og kjör fólksins eru gerbreytt.
Maður þessi heitir Paul Rusch og er frá Kentucky í Banda-
ríkjunum. Árið 1925 var hann beðinn að fara til Japan og
starfa þar í hjálpar- og viðreisnarsveit, eftir landskjálftann
mikla, sem lagði mikinn hluta höfuðborgar Japans í rúst og
grandaði hundruðum þúsunda mannslífa. Paul Rusch ætlaði
að dvelja eitt ár í Japan, en það fór öðruvísi. Hann kynntist
þörf fólksins og tækifærinu til bjargar. Hann gekkst inn á
að verða kennari við háskóla í Tokyo og þar með hófst lífs-
tíðar starf hans.
Stúdentar háskólans urðu fljótt vinir hans og áhugasamir
samverkamenn. Af litlum launum sínum miðlaði hann svo
22 stúdentum, að þeir gátu lokið námi sínu. Á styrjaldarár-
unum var hann sem Ameríkumaður settur í varðhald. Þá
stofnuðu stúdentarnir oft lífi sínu í hættu til þess að geta fært
honum mat. 500 þeirra, sem nú eru margir hverjir forystu-
menn á ýmsum sviðum í þjóðfélaginu og hjá ríkisstjórninni,
hafa valið Paul Rusch tignarnafnið sensei — fræðari. Þeir
hafa og kallað hann guðfaðir 634 barna sinna.
Eftir heimsstyrjöldina var hann kallaður til þjónustu í her-
námsliðinu. Hann átti m. a. að kynna þjóðinni lýðræði, en
það var henni þá fullkomin nýjung. Hann stóð þar andspænis
nýju vandamáli. Hvernig átti hann að kenna þjóðinni lýðræði?
Honum varð hugsað til heimaþjóðar sinnar. Hvernig hafði
lýðræðið skotið rótum þar, og hver var styrkur þess?
Paul Rusch afréð að velja þorpið Kiyosato til reynslu. Þótt
það væri aðeins um 100 km frá Tokyo, var fólkið þar samt
hundrað ár á eftir tímanum. Bústaður þess var of langt frá
sjó til þess að það gæti haft not hans, en of hátt til fjalla til
þess að hrísgrjónarækt gæti blessast þar. Fólkið lifði við sár-
ustu fátækt og verstu atvinnuskilyrði. Fimmti hver maður var
tæringarveikur og suma hina þjáðu aðrir kvillar, börnin fengu
aldrei mjólk eftir að þau misstu brjóstamjólk mæðra sinna.
Rusch benti fólkinu á, að með dugnaði og þekkingu gæti
það breytt lífskjörum sínum. Land þeirra gæti framleitt, ekki
aðeins trjágróður og illgresi, heldur og nytjajurtir og góða
kvikfjárhaga. Þetta kostaði auðvitað erfiði, en hann skyldi
útvega þeim hjálp.
Hann sargaði út úr stjórninni 857 ekrur af ónotuðu lands-
svæði. Þar skyldi kennslan hefjast. Frístundir sínar notaði
hann svo til að tala við menn í stjórnarráðinu og ýmsa forystu-
menn viðskiptamála, einnig presta og svo menn í setuliðinu
hjá forngrikkjum að verða brjálaðar af æsingu tónaglams,
dansa og hristings. Og karlkynið átti að svala á einhvern hátt.
Þær réðust helzt á nautin og rifu þau sundur lifandi og átu.
Það var þó snerting sem um munaði. Ekki er unga fólkið nú
á dögum svo fullnuma í hristingslistinni.