Eining - 01.06.1957, Blaðsíða 8

8
EINING
E I N I N G
Mánaöarblaö um bindindis- og menningarmál.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Péiur Sigurðsson.
Blaðið er gefið út með fjárstyrk frá ríkinu og stórstúku íslands.
Öll bréf til blaðsins og ritstjórans skulu send í Pósthólf 982,
Reykjavík, en ekki til afgreiðslunnar, Suðurbraut 6, Kópavogi.
Sími blaðsins er 5956.
Árgangur blaðsins kostar 30 kr., en í lausasölu 3 kr. hvert eintak.
Frjáls og leynivínssala
Þegar uppvíst varð á bannárunum um leynivínsölu eða
brugg einhvers staðar, var það venja sumra dagblaðanna og
einnig embættismanna, að viðhafa margendurteknar upp-
hrópanir um þetta. Á allt slíkt var þá sett stækkunargler og
sögurnar voru ýktar og margfaldaðar. Mun láta nærri að
menn hafi trúað því, að væru ósannindin endurtekin nógu
oft, mundi fólk að síðustu trúa þeim sem heilögum sannleika.
En hvað er nú, um þessar mundir, á dögum frjálsu áfengis-
sölunnar?
Af blaðafregnum um það, sem uppvíst verður um leyni-
sölu áfengra drykkja, má ráða, að slík leynisala sé umfangs-
mikil, en það er ekki gerður neinn hávaði um hana á dögum
frjálsu áfengissölunnar. Blöðin segja reyndar frá því, sem
ekki er unnt að þegja yfir, en slíkt er áreiðanlega lítið brot af
því, sem á sér stað af leynisölu áfengis.
Blöðin sögðu frá því 2. febr. sl. að ,,vínbill“ hefði verið
tekinn ,,með áfengi fyrir 26 þúsund kr.“
„Mikill smyglvarningur finnst í Dettifossi", sögðu blöðin
23. febr. sl., ,,400 flöskur af áfengi og 100 dúsín af kven-
sokkum“. Eitthvað var þar fleira.
Og enn er það í sama mánuði, að ,,340—350 flöskur af
smygluðu áfengi finnast í skipinu Odda“. Þetta var 9. febr. sl.
„Mesta smygl með íslenzku skipi“, er blaðafregnin 5.
desember 1956, ,,400 áfengisflöskur fundust í Karlsefni“.
Vandalaust væri að lengja þenna lista um það, sem upp-
víst hefu rorðið innflutning á ólöglegu áfengi, en hitt er þó
áreiðanlega drjúgum meira, sem aldrei verður uppvíst um.
Hin frjálsa áfengissala hefur ævinlega og alls staðar verið
leynivínsölunni hið bezta skjól.
Sutftungamjöður
Engann þarf að undra, sem les upphaf skáldamáls í Snorra-
eddu, þótt upp af heila skáldanna vaxi margvíslegur gróður,
sumt sé nokkuð furðulegt að gerð, annað stundum ærið
strembið eða þá þunnur mjöðurinn. Frásögn Eddunnar er í
styttu máli á þessa leið:
Goðin og Vanir voru ósátt, en sættust þannig, að þeir
gengu allir, Æsir og Vanir, að einu keri og hræktu í það.
Goðin vildu svo ekki láta þessa dýrmætu sáttfýsishráka
verða að engu og sköpuðu því mann úr hrákunum. Sá hét
Kvasir. Hann var svo vitur, að hann vissi í raun og veru
allt, og auðvitað fór þessi vitringur víða um heim að kenna
mönnum speki og nytsamleg fræði. Hann kom til tveggja
dverga. Þeir hétu Fjalars og Galars. Þeir kölluðu Kvasir af-
síðis og drápu hann, létu renna blóð hans í tvö ker og einn
ketil. Ketillinn heitir Óðrerir, en kerin Són og Boðn. Dverg-
arnir blönduðu hunangi við blóðið og varð af þessu sá mjöð-
ur, er gerir hvern mann að skáldi eða fræðimanni, sem drekk-
ur. Dvergarnir sögðu ásum, að Kvasir hefði kafnað í mann-
viti.
Dvergarnir buðu svo til sín jötni þeim, er Gillingur hét,
og konu hans. Þeir buðu Gillingi með sér á sjó, en létu farið
hvolfast svo að Gillingur, sem ekki kunni að synda, drukkn-
aði, en dvergarnir réttu við skipið og reru til lands. Þeir sögðu
konu Gillings, hversu farið hafði um hann, en hún grét hátt
og bar sig aumlega. Þeir buðu henni til hugarléttis að horfa
út á sjóinn, þangað sem maður hennar hafði drukknað, en
gengu svo frá þessu, að annar dvergurinn skyldi vera uppi
yfir dyrunum og kasta kvarnarsteini í höfðu frúarinnar, er
hún kæmi út úr dyrunum.
Gillingur jötunn átti bróður, sem Suttungur hét. Er hann
frétti þetta, tók hann dvergana og setti þá í flæðisker. Þeir
biðja sér lífs og griða og bjóða til sætta mjöðinn dýra. Sutt-
ungur jötunn gekk að þessu, fór heim með mjöðinn í Hnit-
björg og fékk hann dóttur sinni, Gunnlöðu, til gæzlu.
Nú vildu Æsir fyrir hvern mun ná í þenna fágæta mjöð,
og lagði þá Óðin n sjálfur upp í leiðangur. Hann kom þar
sem níu þrælar slógu hey og bauðst til að brýna Ijái þeirra.
Þrælar tóku því með þökkum og bitu nú ljáirnir sérlega vel.
Þrælarnir vildu eignast brýni það er Óðinn brýndi með, en
hann kastaði því í loft upp, og er þrælarnir ætluðu að grípa
það, þá slöngvuðu þeir ljáunum svo á háls hver öðrum að
þeir drápust allir saman.
Óðinn fór nú á fund húsbónda þrælanna. Sá hét Baugi og
var bróðir jötnanna, Gillings og Suttungs. Baugi var einnig
jötun. Hann kvað vera illar ástæður sínar, því að níu
þrælar hans hefðu drepist. Óðinn kallaði sig Bölverk og
bauðst til að ganga í vist hjá Bauga og taka upp níu manna
verk, ef hann gæfi sér drykk af Suttungamiði. Bölverkur vann
nú allt sumarið hjá Bauga, níu manna verk, en vildi svo fá
laun sín.
Þeir fara nú báðir að hitta Suttung og falar Baugi mjöð-
inn, en Suttungur vill ekkert láta, ekki einn dropa. Bölverk-
ur stakk þá upp á því, að þeir neyttu bragða. Tekur Bölverk-
ur upp nafar og borar í gegnum bergið. Bregður sér svo í
ormslíki og smýgur inn í gatið. Baugi skýtur á eftir honum
nafrinum en missti hans.
Bölverkur fór nú þar, sem Gunnlöð Suttungsdóttir var og
gætti mjaðarins. Hann lá hjá henni þrjár nætur, en þar hefur
verið annar siður en í hernámsástandi, því að hún vildi launa
honum ánægjuna, og skyldi hann fá að drekka þrisvar af
miðinum, einn drykk fyrir hverja nótt, en mjöðurinn var,
eins og við munum, í þremur kerum. Bölverkur drakk úr
þeim öllum og tæmdi kerin, brá sér svo hið snarasta í arnar-
líki og flaug sem ákafast.
,,En er Suttungur sá flug arnarins, tók hann sér arnar-
ham og flaug eftir honum“, og svo fór, að þótt þessir tveir
ættu leikinn, Óðinn, sjálfur guðinn, og Suttungur jötunn, þá
dró Suttungur á Óðinn — Bölverk. Stóð svo tæpt, að er Böl-
verkur — það er Óðinn — flaug inn yfir Ásgarð, settu Æsir
ker sín út í garðinn og spýtti Óðinn þá upp miðinum í kerin,
en svo brátt var honum orðið að sumu spýtti hann aftur úr sér
og hafði það hver sem hirða vildi, og varð það hlutur skálda-
fífla. Það er, að þeir sem gleyptu það er Óðinn spýtti aftur
úr sér urðu skáldafífl. En nú á vorri öld frjálsræðis og sam-
búðarbræðslu manna í öllu félagslífi, eru skáldafífl tekin einn-
ig í tölu listamanna og hafin upp í stétt skálda og á þing
þeirra.
Suttungamjöðinn gaf Óðinn svo ásunum og þeim mönn-
um, sem yrkja kunna. Það er: þeir menn, er drykkinn fengu,
þenna haglega og hreinlátlega gerða drykk, urðu skáld.
Vitum við þá, af hve göfugum uppruna skáldskapargáf-
an er, enda hefur hún mörgum skemmt með kitlandi man-
söngvum, skáldsögum, þótt ekki á borð við þessa frásögn,
þá allmjög í ætt við hana, torskildum ljóðum, dýrum hátt-
um, en alltaf hefur skáldfíflahluturinn orðið nokkur.