Eining - 01.11.1957, Blaðsíða 13

E I NI NG
13
teikningar voru gerðar. Kaup á húsum
við Austurstræti voru til umræðu. En
samkomulagið vantaði. Því tóku nokkr-
ir reglufélagar sig til og keyptu Frí-
kirkjuveg 11, hús Thor Jensens, sem
var eitt allra vandaðasta og glæsileg-
asta timburhús landsins, er það var
byggt. Reglan gekk síðar inn í þessi
kaup og á húsið nú eins og allir vita.
Þar var svo gerður fundarsalur í kjall-
ara hússins, sem ýmsar af stúkunum
hafa síðan notað fyrir starfsemi sína.
Ráðagerðir voru og uppi um nýbygg-
ingu við Indriðatorg og síðar við Snorra-
braut, og nú eru á döfinni, og hafa
reyndar verið um nokkurra ára skeið,
fyrirætlanir um nýbyggingu á Skóla-
vörðuhæð, en þar hefur Reykjavíkur-
bær lagt reglunni til glæsilega lóð und-
ir hið væntanlega regluheimili höfuð-
borgarinnar, sem vonandi fær að rísa
þar á næstu árum.
Merkasta átakið í húsmálum regl-
unnar, næst á eftir byggingu Góðtempl-
arahússins 1887, voru þó kaupin á
Hótel íslandi árið 1906, fyrir
120.000,00 kr. En það var alræmt
áfengisbæli, er Templarar hugðust upp-
ræta með kaupum þessum, og gerðu
vissulega, á meðan þeir áttu húsið.
Ekki er allt talið enn, sem ánnáls-
vert má telja við þetta hjartkæra gamla
hús. Hér hafa margir hinna eldri félags-
málaforingja þjóðarinnar gengið í skóla
beint eða óbeint á stúkufundum og haft
þaðan með sér veganesti út í lífið. Þetta
hús hefur því verið einn af uppeldis-
skólum þjóðarinnar. Svo efast ég um,
að nokkurt það hús sé til hér á landi,
sem jafnmargir hafi elskað, og jafninni-
lega sem þetta hús, er fjöldi manna,
lífs og liðinna, hafa litið á sem sitt ann-
að heimili, sumir jafnvel sem sitt eina
raunverulega heimili.
Um tíma voru haldnar hér guðsþjón-
ustur, er voru undanfari stofnunar Frí-
kirkjunnar, og frá fyrstu tíð hafa hér,
annað slagið, verið haldnar guðsþjón-
ustur í stúkunum. Þeir eru líka nú hreint
ekki svo fáir, sem hafa fengið þá ósk
sína uppfylta, að fá að koma hér við,
stutta stund, síðasta áfangann á meðal
vor.
Samverjinn, sem miðlaði mörgum
þurfandi bæjarbúa á þrengingarstund,
átti hér uppruna sinn og bækistöð um
hríð.
Sjúkrasamlag Reykjavíkur átti hér
nokkrar af uppsprettum sínum.
Elliheimilið Grund fékk upphafsmenn
sína héðan.
Dýraverndunarfélag Islands getur
einnig rakið spor sín hingað.
íþróttahreyfingin getur einnig rakið
spor sín hingað. Hingað sótti Ung-
mannafélagsskapurinn næringu og fyr-
irmynd.
íslenzk leiklist og leikstarfsemi sótti
sína brautryðjendur hingað.
Hér hélt Bæjarstjórn Reykjavíkur
fundi sína frá 1903 til 1932, — (hinn
söguríka 9. nóvember.)
í önnur 30 ár hafa yngri og eldri
notið hér ánægju- og gleðistunda, eink-
anlega um helgar, við spil, dans og
hljóðfæraleik, saklausar skemmtanir,
óáreittir af áfengisspillingu sumra hinna
skemmtistaðanna í Reykjavík.
Það sem hér hefur verið nefnt, er að-
eins sýnishorn, en margt er ótalið, þar
á meðal alt hið eiginlega starf hinna
ýmsu stúkna, er búið hafa í húsinu und-
anfarin 70 ár.
Þótt 70 ára sé, heldur þetta hús
furðanlega velli og ber vel merki þeirr-
ar framsýni, er skóp það á sínum tíma.
í dag notar Sinfoníuhljómsveit Islands
salinn hér fyrir æfingar sínar, og hér
hafa farið fram eftirtektaverðar upptök-
ur tónlistar, er talin leit að öðru hæf-
ara húsi hér til þessara hluta, vegna
byggingarkosta hússins.
Enn finnst unga fólkinu þetta gólf
bezta dansgólf Reykjavíkur, og svo
mætti lengi telja.
Það er rétt, að Góðtemplarahúsið
okkar hefur þegar runnið á enda sitt 70
ára starfsskeið, en staðið sig með prýði.
Þegar opinberir starfsmenn hafa náð
70 ára aldri, verða þeir að víkja að
fullu fyrir hinum ungu, en þá fá þeir
líka eftirlaun.
Hér er þó ekki aðeins um 70 ára
aldur að ræða, heldur samtímis 70 ára
þjónustu. Sanngjarnt væri því, að eftir-
launin yrðu í samræmi við það.
Og þar sem þetta hús er nú tvímæla-
laust í fremstu röð söguríkra merkis-
húsa í bænum, er þess að vænta, að
ríkisstjórn sjái um, að það verði flutt á
viðeigandi veglegan stað, þar sem það
fengi að eyða elliárunum í friði, þegar
að þeim degi kemur, að það verður
að víkja af verði sínum hér við tjöm-
ina, þar sem fyrir 70 árum reglufélag-
ar skópu gmnn þess með því að breyta
forar-vilpu í þurt, verðmætt land.
Freymóður Jóhannsson.
--------ooOoo--------
Hin þráláta ánauð
Sá, sem gnæfir hátt við himinn,
hnígur einatt lágt.
Margan dranga mjúkhent alda
mulið hefur smátt.
P. S.
--------ooO oo-------
Eftirhermur
Reikar villtur sálnasvermur
sínar leiðir enn.
Ösjálfstæðar eftirhermur
eru flestir menn.
P. S.
Áfengisvandamálin
í REGINN, blaði templara í Siglufirði
eru nokkrir kaflar, sem lieita: Raddir æsku-
manna. Einn þeirra fer hér á eftir:
Eitt af stærstu vandamálum líðandi
stundar eru áfengismálin og drykkju-
skapur þjóðarinnar. Um langan aldur
hafa íslendingar verið ölkærir menn og
hneigðir til drykkju. Hin síðari ár hefur
þó drykkjuskapurinn keyrt úr hófi fram,
þannig, að áfengisbölið er orðið að þjóð-
armeini, sem vont er að lækna. Sá þyk-
ir nú ekki lengur maður með mönnum,
sem ekki þiggur ,,snaps“, og svo herma
unglingarnir eftir þeim fullorðnu. Kven-
fólkinu þykir einnig gott að apa þetta
eftir karlmönnunum. — Ástandið í dag
er því þannig, að ölvað fólk setur meira
og minna svip sinn á hið daglega líf. Á
dansleikjum verða oft ryskingar og ill-
indi af völdum ölvaðra manna. Þó það
sé ömurleg sjón að sjá karlmenn ofur-
ölvi, er það þó enn hörmulegra að sjá
kvenfólk í slíku ástandi. Hinir tíðu bif-
reiðaárekstrar og umferðarslys eru í flest-
um tilfellum vegna ölvunar mannsins við
stýrið. Fjarvera opinberra embættis- og
launamanna frá vinnu dag og dag er
oft vegna ,,timburmanna“ viðkomandi
aðila. Erfiðleikar margra verkamanna-
heimila stafa oft af því, að fyrirvinnan
fer með síðasta pening heimilisins í
áfengi. — Þannig mætti halda áfram
lýsingu á því böli, sem neyzla áfengis
veldur í þjóðfélaginu. Öllum má því vera
ljóst, að hérverður eitthvað að gera, svo
meinið haldi ekki áfram að vaxa, þar til
það verður ólæknandi. En þetta lækn-
ingastarf verður ekki leyst af hendi af
einum. Hér þarf að starfa hönd við hönd:
heimilin, skólarnir, kirkjan og almenn-
ingur. Heimilin og skólarnir eru þeir
aðilar, sem lengst fylgjast með þroska-
braut okkar unglinganna. Það þarf með
fræðandi fyrirlestrum í kennslutímum að
benda okkur á háskann af neyzlu áfeng-
is. Helzt þyrftu kennarar að vera bind-
indismenn, því nemandi, sem líkar vel
við kennara sinn, getur orðið fyrir mikl-
um vonbrigðum að mæta honum
drukknum og miður sín og gæti á svip-
stundu misst alla trú á kennarahæfileik-
um hans og á honum sem sönnum
manni. Skylda heimilanna er þó mest.
Heimilunum ber að hafa vakandi auga
á uppeldi okkar og sérstaklega vara
okkur við og halda okkur frá neyzlu
áfengra drykkja. Þess vegna ættum við
öll að reyna að styðja hvern þann félags-
skap, sem berst gegn neyzlu áfengis.
Það ungur nemur gamall temur, segir
máltækið. Okkur unglingunum ber
skylda að vera bindindissöm og vinna
að því að aðrir séu það líka og á þann
hátt draga úr áfengisneyzlu.
Helga Möller.