Eining - 01.03.1963, Blaðsíða 2

2
EINING
Sjá bls. 54. Af sama nærfærnislega
skilningnum, einnig lotningu, er húð-
strýking Krists gerð. Bls. 98.
Það er stórbrotinn tignarsvipur hins
máttuga og mikla brautryðjenda á
vangamýnd' Krists á bæn í Grasgarðin-
um. Bls. 14. Þar hefst þrautagangan —
harmleikurinn mikli.
Fóts'porið. Sjá bls. 38. Stórkostleg
mynd, blóðferillinn mikli, þeirra millj-
óna manna, sem fetuðu í fótspor Krists,
sóttu fram sigursælir gegn myrkraöfl-
unum, sigri hrósandi í dauðanum, ým-
ist varpað fyrir klær og kjaft villidýra,
rómverskum lýð til skemmtunar í leik-
húsunum miklu, eða kvaldir í píningar-
klefunum, leiddir á bálið, krossfestir
eða hálshöggnir. Öll er þessi mikla saga
letruð í þetta ummálslitla, en mikla
listaverk frúarinnar.
Flóttinn. Bls. 41. Foringinn handtekinn
og bundinn. Sveit hans á flótta, en hin
sveitin í sókn. Síðar snerist flóttinn í
glæsilegasta sigurinn. Hvílík uppörfun
og huggun, öllum, sem á vegum ljóssins,
heyja baráttuna gegn ofureflinu!
Krossfestingarhrópió. Bls. 94. Múg-
sálin ægilega. Hvílíkur ógnarkraftur,
sefjun og blindni. Öll hugsun fjöldans
runnin saman í eitt ægilegt og hugsun-
arlaust öskur. Lítið á andlitin mörgu í
verki listakonunnar. öll sem storknuð
og steinrunnin heimskan. Aðeins einn
æðissvipur á öllum. í slíkri múgsefjun
týnist einstaklingssálin og öll andlit-
in verða að einu ófreskju andliti múg-
sálarinnar.
Það eru þungir og oddhvassir dropar,
sem listamaðurinn sér drjúpa af hönd-
um Pílatusar, er hann reynir að sanna
sakleysi sitt með handaþvotti. Sjá blað-
síðu 118. Þetta eru vafalaust blóðdrop-
ar. Og ákærendur Krists hrópuðu:
„Hans blóð komi yfir oss og börn vor!“
Löngum hafa líkamsþjáningar Krists,
í sambandi við aðdraganda krossfest-
ingarinnar og krossdauðann, verið
ræðuefni kennimanna í kristnum sið,
en hver fær mælt djúp sálarangistar
móður hans við krossinn, sjá bls. 154.
Með þjáning var hann í heiminn borinn
og þyrnikórónan og krossinn var loka-
þátturinn.
Sjöunda oröiö. Það er eitthvað und-
samlega himinsækið í þessu listaverki
frú Barböru. Ekki get ég gert mér grein
fyrir því, hvers vegna hugur minn
hvarflaði fljótt til málverks Einars
Jónssonar, Morguns, er ég starði á
myndina: „Faðir í þínar hendur fel ég
anda minn.“ Þessi tvö listaverk eru af
allólíkri gerð og af ólíku tilefni, en er
þar ekki einhver mikill skildleiki, sókn
inn í ríki eilífðarinnar og ljóssins?
Um dauöa Jesú, bls. 186, fagurt og
sérstætt listaverk. Dauði höfundar
kristninnar og fæðing og ferill kirkju
hans.
Sjáiö manninn. Bls. 106. Hver er
liann? Hin mikla spurning? Hverju
svörum við?
Pílatusi hefur sjálfsagt ekki hug-
kvæmst að í þessum orðum myndi
hann gefa öllum komandi kynslóðum
og kennimönnum þeirra eitt hið mesta
ræðuefni.
Sjáið manninn! Hvað sáu þeir, er Pí-
latus ávarpaði, í þessum manni! — Burt
meö hann! sögðu þeir. Þeir sáu ekk-
ert dýrmætt né dásamlegt. Svo hafði
illur áróður formyrkvað og blindað sál-
arsjón þeirra. Og um allar aldir síðan
hafa menn séð hið ólíkasta í þessum
manni. Alltaf hljóma orðin: Sjáiö
manninn!
Forgöngumaður Krists, kraftprédik-
arinn, Jóhannes skírari, var ekki glám-
skyggn, er hann sá Krist. Eins og Píla-
tus sagði hann: sjáið! — „Sjá, Guðs-
lambið!“ Hann sá í þessum manni hina
miklu fórn, sáttasemjarann, meðal-
gangarann milli Guðs og manna. Hann,
sem kom til að brjóta niður „millivegg-
inn, sem orsakaði fjandskapinn,“ að-
skildi mann frá manni, trúflokk frá trú-
flokki, eitt kirkjufélag frá öðru, kyn-
þátt frá kynþætti, stétt frá stétt og
mennina frá Guði.
Sjáið manninn! Það er ekki sannað,
að Pílatus hafi ekki séð eitthvað svipað
í Kristi og Jóhannes skírari og að hann
hafi óskað þess innst í hjarta sínu, að
æsti múgurinn, sem hann ávarpaði sæi
það líka. Þá hefði hann ekki þurft að þvo
hendur sínar til vitnisburðar því, að
hann væri ”sýkn af blóði þessa réttláta
manns!“ Hann játaði það, að hann gæfi
böðlunum í hendur réttlátan og saklaus-
an mann, en hann var ekki maður til að
telja múgnum hughvarf, ekki maður til
að standa við sannfæringu sína, ekki
maður til að lifa trú sína.
Það hafa verið uppi margir Pílatusar
síðan. Sjáið manninn! Þar stóð hann
og lauk ekki upp munni sínum, „eins
og lamb, sem leitt er til slátrunar,“
„sjá, Guðs lambið,” sagði Jóhannes
skírari, — og nú stóð hann þar, hrak-
inn, hæddur, húðstrýktur og kvalinn,
en æðrulaus, eins og lamb leitt til slátr-
unar, máttugur og sigurviss, krýndur
veglegustu kórónunni, þyrnikransinum,
táknmynd allra þjáninga mannkynsins,
heiðursmerki Guðs vina. — Látum svo
skáldið hafa síðasta orðið:
„Oftast fyrst á þessum þyrnikrans
þekkir fólkið tign síns bezta manns.“
M. J.
Þessi sérstaka útgáfa Passíusálmanna
er gefin út á þriggja alda afmæli þeirra.
Menningarsjóður gefur hana út. For-
málsorð skrifar biskupinn, herra Sig-
urbjörn Einarsson. Það er ekki langt
spjall, en ágætt. Niðurlagsorðin eru
þessi:
„Nú hefur kona, frú Barbara Árna-
son, gert myndir við sálmana, sem
fylgja þeim í þessari útgáfu. Það er
fyrsta passía í myndum, sem vér höfum
eignazt, en hitt er þó meira, að hún er
gerð af frábærri list. Myndir frú Bar-
böru munu jafnan taldar meðal merk-
ustu tíðinda á ferli Passíusálmanna.“
Það er um Passíusálmana eins og
margt annað á braut guðsríkisins á
jörðu, þeir fæddust í fátæks manns kofa,
en tign þeirra hefur risið hærra með
hverri öld, sem liðið hefur.
Pétur Sigurðsson.
Þið eruð siðferðisstyrkur
í þjóðfélsginu
Þannig mælti kirkju- og fræðslumála-
ráðherra Noregs, Helge Sivertsen, til
hjálpræðishersins þar í landi, sem ný-
lega átti 75 ára afmæli. Við þetta tæki-
færi var hvert sæti skipað í hinum
mikla sal ráðhússins í Osló. Meðal hinna
tignu gesta var konungurinn og kirkju-
málaráðherrann, sem flutti hjálpræðis-
hernum heillaóskir ríkisstjórnarinnar
og lét þá þessi viðurkenningarorð falla,
að hann væri siðferðisstyrkur í þjóð-
félaginu.
„Mesta löngun hef ég,“ sagði ráð-
herrann, „til þess að hrósa ykkur hverj-
um og einum fyrir frjálsmannlega
djörfung, djörfung til að vinna góð-
verkin. Þótt þið státuðuð af þessu sjálf-
ir, væri það ekki ástæðulaust, en það
gerið þið ekki. Þið sinnið starfinu og
það eru verkin, sem sýna yfir hverju
félagsskapur sem þessi býr.“
Ómenningin kastar oft steini að
starfsemi félaga eins og hjálpræðishers-
ins. Það er létt verk. Til hins þarf bæði
trúarþrek og djörfung, að rísa gegn
spilltum tíðaranda.
□
MERKISAFMÆLI. Tveir merkir Reglu-
bræður í Hafnarfirði, þeir Gísli Sigurgeirs-
son og Kristinn Magnússon, áttu nýlega
sjötugs-afmæli. Þeirra verður nánar getið
í næsta tölubiaði.