Eining - 01.03.1963, Blaðsíða 10

ÍO
EINING
Laust fyrir hátíðarnar í vetur barst
ritstjóra blaðsins gott bréf frá Akur-
eyri. Það skrifaði Jón Kristinsson, rak-
ari. Bréfi þessu fylgdi góð afmælisgjöf
til blaðsins, en það átti 20 ára afmæli
í nóvember s.l. Gjöfin var 6 nýir kaup-
endur blaðsins. Hver vill vera næstur?
Höfundur bréfsins flytur blaðinu
góðar óskir og fer mjög notalegum orð-
um um það, sem gert hafi blaðið „eftir-
sóknarvert.“ Svo segir hann frá jóla-
fundi elztu stúku landsins — Isafoldar
— en á þeim fundi bættust stúkunni
fimm nýir félagar. Til fundarins voru
einnig boðnir félagar hinnar stúkunnar
á Akureyri — Brynju. Vil ég nú lofa
lesendum blaðsins að heyra, hvernig
stúkan Ísafold-Fjallkonan heldur jóla-
fundi sína. I bréfinu segir:
„Eftir fundarsetningu og vígslu ný-
liða, þegar einhverjir eru, eru sungin
3 f. v. af sálminum „í Betlehem er
barn oss fætt.“ Þá er flutt í tali og tón-
um upphaf 2. kap. Lúkasar guðspjalls.
Hirðarnir heyrast leika á flautur sálma-
lag. Engillinn flytur boðskap sinn, við
undirleik þýðra orgeltóna — „1 Betle-
hem er barn oss fætt.“ „Himneskir her-
skarar“ flytja lofsöng og slá hörpur,
en þulur les textann og tengir saman.
Þá eru sungin 3 næstu vers sálmsins
„í Betlehem,“ en síðan flytur prestur
jólahugvekju. Þegar hann hefur lokið
máli sínu, er sungið 7. vers sálmsins,
sem nefndur var, og svo gengið í sam-
bandshring. Þar útbýta dróttsetar kert-
um til allra. Æðstitemplar kveikir á
sínu kerti og með því á kertum þeirra,
sem næstir honum standa, en þeir síðan
á kertum þeirra næstu, og svo hver hjá
öðrum, unz tendraður er ljósahringur.
Þá er sungið f. v. af „Heims um ból,“
prestur flytur bæn og eru svo sungin
tvö síðustu vers sálmsins, og lýkur þann-
ig athöfn þessari. Kertin hefur hver
og einn heim með sér og tendrar þau
síðan á jólunum.
Athöfn þessi hefur jafnan verið mjög
hátíðleg."
Hér lýkur kafla bréfsins. Góðtempl-
arareglan á Akureyri hefur verið frá
fyrstu tíð mjög merkur menningarfé-
lagsskapur. Þar hafa margir ágætis-
menn verið að verki fyrr og síðar, og
enn nýtur hún þar góðra starfskrafta.
Starfsemi hennar er því góð fyrirmynd.
Verði svo um öll ókomin ár.
Vitnisburbur Sigfúsar Blöndaís
um áfengismál og bindindismenn
ii
I Endurminningum Sigfúsar, á bls.
78 og 79, er eftirfarandi frásögn:
„Af öðrum einkennilegum mönnum,
sem eins og settu svip á borgina, man
ég eftir Benedikt Gröndal (Sveinbjarn-
arsyni), litlum manni vexti, grönnum,
snarlegum og skínandi af fjöri og gáf-
um, alls staðar og hvenær, sem hann
var að finna. Gröndal hafði verið kenn-
ari við latínuskólann, en honum hafði
þá nýlega verið vikið frá embætti vegna
óreglu. En þar sem ekki var hægt að
neita verðleikum hans sem skáld og
rithöfundur, var hann látinn fá eftir-
laun og eins konar rithöfundarstyrk
hjá Alþingi, sem hét svo að væri til að
vinna að riti um menningarsögu Norð-
urlanda ....
Einu sinni var Gröndal að drekka
inni á „káetunni" (svo var kallaður
óæðri hlutinn á Hótel fslandi) með
einhverjum sjómönnum. Honum mislík-
aði eitthvað við þá og fór að skamma
þá, og kallaði þá ,,dóna.“ — „Því ertu
þá að drekka með okkur, ef við erum
dónar?“ spurði einn þeirra. — „Það
skal ég segja þér, það er af því, að ég
get verið dóni líka,“ sagði Gröndal,
„það er sá munur á mér og ykkur, að
þegar ég er fullur, þá er ég dóni, en þið
eruð dónar bæði fullir og ófullir."
í annað skipti var Gröndal á heim-
leið frá káetunni, en var óstyrkur á fót-
unum, datt og gat ekki staðið upp aft-
ur. Hann lá þar nú nokkra hríð, þangað
til að mann bar að, sem fór að hjálpa
honum, Sveinn að nafni, sjómaður, stór
og sterkur, sem Gröndal kannaðist við.
Sveinn bauðst til að hjálpa honum heim,
en Gröndal fannst það of langt, og bað
Svein heldur að bera sig inn á káetuna
aftur. Sveinn gerði það. Þeim sem þar
sátu var heldur en ekki skemmt við
sjónina, er Sveinn kom inn með Grön-
dal á bakinu, og settu upp skellihlátur.
„Hvað eruð þið að hlæja, aularnir
ykkar!“ sagði Gröndal, „það er bara ég,
sem kem hér með hann Svein minn!“
Um Gröndal má samt segja, að
drykkjuskapur hans varð aldrei til að
eyðileggja hann, en því miður fór svo
um marga á þeim tímum í Reykjavík,
enda var þar í rauninni mikil drykkju-
skaparöld, ekki sízt meðal kaupmanna,
en
„hvað höfðingjarnir hafast að,
hinir ætla sér leyfist það.“
Ég hef áður nefnt Sigmund prent-
ara Guðmundsson, glæsilegan mann á
velli og mesta dugnaðar- og gáfumann,
ágætan í iðn sinni, sem á endanum varð
ræfill af drykkjuskap.“
Þannig lýsir Sigfús Blöndal lífinu í
Reykjavík skömmu áður en góðtempl-
arareglan kom til sögunnar. Þar var
„mikil drykkjuskaparöld“. Hefði fólk-
ið í Reykjavík verið eins margt þá og
nú, er aldarhátturinn var slíkur sem
Blöndal lýsir honum, þá hefði ástandið
verið furðulegt, Getið þið mótað þá
mynd í huganum ?
Yfirleitt talar Sigfús Blöndal vel um
fólkið í bænum, og hælir embættis-
mönnum, en drykkjuskapurinn var
samt þessi ljóti skuggi á bæjarlífinu.
Nú skulum við í næsta kafla heyra,
hvaða breyting varð á, samkvæmt frá-
sögn Blöndals, þegar góðtemplarar hófu
starfsemi sína í bænum, ekki aðeins
varðandi drykkjuskapinn, heldur einn-
ig félagslífið.