Eining - 01.08.1963, Qupperneq 13

EINING
13
Ég sit í vinnuklefa ,mínum og glími
við dálítið strembið vandamál varð-
andi safnaðarstjórn. Þá er barið að
dyrum. Ung stúlka, gagnfræðaskóla-
nemi, er komin þar, „aðeins til að
heilsa upp á prestinn.“ Ég skynja að
eitthvað muni henni þó liggja á hjarta,
og eftir nokkur gamanyrði skreppur
það út úr henni: „Hvernig get ég vit-
að, hvenær ég er raunverulega ást-
fangin? „Áður en ég fæ ráðrúm til að
svara, hellir hún yfir mig tíu mínútna
orðaflaum um nýju „ástina“ sína.
Ég sé enn, þegar hún er öll á bak
og burt, hennar ljómandi, bjarta og
af hamingju upplýsta andlit. Að eiga
hlutdeild í gleði, sorgum, sigrum og ó-
sigrum þessa unga fólks, gæti haldið
manni eilíflega ungum.
Sendibréf berst mér frá fjarlægri
borg. Nöfnin þar minna á ung hjón,
sem eitt sinn sátu hjá mér í vinnu-
klefa mínum. Þau höfðu verið hjá lög-
fræðingi í þeim erindum að sækja um
skilnað, en hann krafðist þess, að þau
töluðu fyrst við prestinn. Er þau höfðu
flutt mál sitt þá, hvort í sínu lagi,
fannst mér skilnaður algerlega óþarf-
ur. Vandamál þeirra var ekkert ó-
venjulegt. Þeim fannst þau ekki eiga
kynferðislega saman, en þau voru ger-
samlega ófróð um margt, sem mikil-
vægt er varðandi eðlilegt og heilbrigt
samlíf. Er ég hafði ráðgast fyrst við
annað og svo hitt og ráðlagt þeim við-
eigandi fræðslurit, þóttist ég viss um,
að þau myndu komast yfir erfiðleika
sína.
Bréf þeirra endaði á þessum orð-
um: „Aldrei munum við gleyma því,
sem þú gerðir fyrir okkur. Við erum
mjög hamingjusöm, alla daga. Jón og
María.
Þetta bréf veitir ánægju og hugfró
það sem eftir er dagsins.
Meðan verið er að syngja inngöngu-
sálminn, tek ég eftir hjónum, sem
ganga inn kirkjuna að sínu venjulega
sæti. Þau bera af, en það er sem hár
þeirra hafi nú gránað meira og þau
þreytulegri kringum augun. Auðskilið,
því að fyrir þrem dögum var ég beð-
inn að koma heim til þeirra. Án þess
að mæla orð frá munni, réttu þau mér
símskeyti. Það táði að sonur þeirra
hefði fallið í orrustu í Kóreu.
Þau taka þátt í kirkjusöngnum:
„Guð vor, hjálpin allra alda,“ og það
er sem þau hækki og söngur þeirra
öðlist vaxandi þrótt.
Sorgir — hugrekki — trú. Að slíku
hef ég verið vitni.
Undir kvöld annríkisdags, og fram-
Homo ethicus
Svo heitir grein, sem séra Jóhann
Hannesson, prófessor, ritar í Lesbók
Morgunblaðsins 23. júní sl. Eining
leyfir sér að benda hér á niðurlags-
þátt greinarinnar, en öll er hún mjög
athyglisverð. Prófessorinn hefur farið
nokkrum orðum um hina afdrifaverstu
meinþróun aldarfarsins og, segir svo:
,,Þá víkur homo ethicus fyrir homo
criminalis, það þýðir að hinn siðræni
maður víkur fyrir afbrotamanninum,
glæpamenninu, hinum afsiðaða manni.
Viljaleysi almennings veldur því að
siðgæðið missir viðfestu sína í menn-
ingunni. Allt er látið gott heita og
rnenn sætta sig við hvers konar mann-
skemmdir í nafni frjálslyndis og vel-
megunar.
Eining hér er að þessu stefnt. Bret-
ar gerast áhyggjufullir út af öllum
sínum barnshafandi barnaskólastúlk-
um og feðrum um fermingu, en vér
kvíðum engri heimsku né illmennsku
nema hún bitni á afkvæmum ýsu og
síldar í hafinu. Afkristnun er víða vel
af lokið og tími kominn til afsiðunar,
enda er sú iðja auðveld, vinsæl og
gróðavænleg. Og homo ethicus er á ís-
lenzku slcammaryrði'ö siðferðispostuli,
homo criminalis vinsæll í „djörfum“
kvikmyndum, sorpritum, fyndni, dæg-
urlögum, illyrðum í útvarpi og skamm-
byssum í sjónvarpi, sem miðað er beint
á mig og þig og hvem þann, er horfir.
Á vorri öld hefur ekki verið gefin út
siðgæði á íslenzku við hæfi þroskaðs
æskulýðs eða almennings. Útgefendur
væru fyrir löngu búnir að því ef vilj-
ann vantaði ekki. Nú er öxulöld af-
siðunarinnar, eftir því fara bækurnar.“
undan er áríðandi kvöldsamkoma, lít
ég inn til hjóna í söfnuðinum. Unga
konan, á kafi í sjálfboðavinnu, skýrir
frá því, að fyrir nokkrum dögum hafi
sér orðið litið inn um opinn glugga á
bílskúmum þar sem bömin voru að
leik. Sá hún þá drenginn sinn standa
aftan við appelsínukassa, sem reistur
var upp á endann. Á kassanum lá opin
bók, en framan við hann sátu þrír
vinir drengsins, og hún heyrir hann
segja: „Við syngjum sálminn nr. .. .“
Hið ævintýrlegasta og blessunar-
ríkasta starf í heimi? Það hefurhlotn-
ast mér.
Gott er að fá frá háskólaprófessor
áminningu eins og þessa, og vonandi
gefur þjóðin henni gaum og öðrum
viðvörunarröddum. í síðasta tölublaði
Einingar var bent á afkristnun þjóð-
anna, sem eina helzta orsök æskulýðs-
vandamáls margra þjóða.
„Svo mælti drottinn,“ segir spámað-
urinn, „nemið staðar við vegina og
litist um og spyrjið um gömlu götum-
ar, hver sé hamingjuleiðm, og farið
hana, svo að þér finnið sálum yðar
hvíld.“ — Dásamlegt heilræði.
* jf- *■
S mávaxnir
rrLarmclráparar
Margir þeir, sem skæðastir hafa ver-
ið mannslífum á öllum öldum, hafa
verið smávaxnir, já, ósýnilegir. Svo
hefur verið um sýklana.
Sígarettan er ekki hávaxin, en þó
ærið iðin við að granda mannslífum.
Brezka læknafélagið hefur fyrir
skömmu skorað ái ríkisstjórn og yfir-
völd landsins, að hefja harðvítuga
sókn gegn reykingunum. Þessi áskorun
var samþykkt á læknaþingi, en í fé-
laginu eru 50 þúsund læknar.
Bent var á, hve skelfilega lungna-
krabbinn hafi færzt í vöxt. Rann-
sóknir höfðu sýnt, að um 26 þúsund
hefðu látist af völdum lungnakrabba
á árinu 1962. Þar af myndu um 20
þúsund hafa sýkzt af sígarettureyk-
ingum.
Læknarnir minntu á, að árlega
myndu tóbaksframleiðendur í Bret-
landi verja um 38,000,000 sterlings-
punda, eða því sem svarar til
3,600,000,000 ísl. króna til sígarettu-
auglýsinga. Væri því fé betur varið
með því að efla heilsu og hreysti
manna, en til heilsutjóns.
í sókninni gegn tóbaksreykingun-
um verður tízkan og eftirhermuhneigð-
in erfiðasta viðfangsefnið. Hinn reykj-
andi maður er venjulega alltaf að ota
sígarettunni að hinum næsta, ungum
og gömlum, en mönnum margt betur
gefið en að standa gegn freistingum.
Karlmennskan á því sviði er ekki neitt
keppikefli.
Orðið sígaretta er notað yfirleitt hér
í blaðinu, í stað vindlinga, þótt Ein-
ingu séu ekki kærar erlendar málslett-
ur, heldur vegna þess að orðið er svo
algengt víða um lönd, og vafamál hvort
unglingar átta sig oft á því að vindl-
ingur sé hið sama og sígaretta.