Jafnaðarmaðurinn - 25.05.1928, Qupperneq 1

ARMAÐURINN
ÚTGEFANDI: VERKLÝÐSS AMBAND AUSTURLANDS
8. tölublaö
Noröfiröi, 25. maí 1928
3. árgangur
Kaupin á „Sameinuðu".
Loksins — eftir árs umhugsun
hefir nú hreppsnefndin á Norð-
firði — að þar til fengnu leyfi
sýslunefndar— samþykt að kaupa
mestan hluta eigna H.f. Hinna
sameinuöu íslensku verslana hér
á staðnum.
Hinn 1. þ. m. yfirtók hrepp-
urinn eignirnar, og voru þær
sem hér segir:
1. Hafskipabryggja með spor-
brautum, bryggjuvögnum oglegu-
gögnum.
2. Nýja fiski- og vörugeymslu-
húsið (stærsta húsið í bænumL
3. Gamla vörugeymsluhúsið
(áfast því nýja).
4. Fiskþvottahúsið, með öllum
þeim tækjum og leiðslum, er því
fyigja.
5. Vatnshús, ásamt vatnsleiðsl-
um að því og frá.
6. Fiskverkunarstöð verslunar
innar, með öllum útbúnaði, en
án grinda.
7. íbúðar- og geymsluhúsið
„Sómastaðir“.
8. Uppfyllingar allar neðan
götu á lóð verslunarinnar.
9. 3000 krónur í hlutabrjefum
íshússfjelags Norðfjarðar.
10. 1 hundrað í jörðinni Nes,
ásamt meðfylgjandi túni og girð
ingum umhverfis það.
Allar eru eignirnar keyptar í
núverandi ástandi þeirra. Seljandi
til hreppsins er Jón C. F. Arne-
sen, konsúll á Aureyri, í umboði
Ragnars Ólafssonar.
Kaupverð eigna þessara er kr,
45000,00 — fjörutíu og fimm
þúsund krónur — og greiöslu-
skilmálar þessir:
Hreppnum er heimilt að greiða
kaupverðið á alt að 30 árum
með 6% vöxtum, jafnast þá kaup-
verð og vextir niður á alt tíma
bilið þannig, að hreppurinn greiðir
í vexti og afborgun kr. 3000,00
— þrjú þúsund krónur — á ári
En hvenær sem er á tímabilinu
er hreppnum heimilt að greiða
lánið að fullu, ef hann óskar, og
spara sjer þannig vaxtagreiðslu
verði þá hægt að fá betri láns
kjör eða hafnarsjóður sje þá þess
umkominn, að greiða lánið upp
að fullu.
Fyrsta greiðsla fer fram 1. maí
1929.
Allmjög hafa skoðanir manna
verið skiftar á kaupum þessum
Hafa sumir haldið því fram, aö
enga naudsyn bæri til að kaupa
ekkert útlit væri fyrir aö hrepp
urinn gæti haft viðhald og af
borganir upp úr eignunum, og
þó aö horfið yrði að kaupum
væri verðið alt of hátt og greiöslu
skilmálarnir óaðgengilegir!!
Aðrir hafa aftur á móti haldið
því fram, aö því tækifæri, sem
nú byðist um kaup á eignum
Dessum, mætti ekki sleppa, af
fjölda mörgum ástæðum.
Fyrst og fremst ætti allur al-
menningur engan aðgang að
nothæfum hafnarmannvirkjum.—
Zngir hafa hjer aðstöðu til fiski-
<aupa aðrir en þeir tveir kaup-
menn, sem bryggjur eiga. Þeirra
bryggjur fást ekki leigðar, hvorki
til uppskipunar nje útskipunar
á fiski eða annari framleiðslu-
vöru. Og þó svo sje nú, að
skipafgreiðslur og annað sje ekki
við bæjarbryggju, er sjálfsagt að
svo verði í náinni framtíð. Bæj-
armannvirkjum verður haldið við
og þau aukin og endurbætt, svo
að lokum verður bæjarbryggjan
og mannvirkin umhverfis hana
Dest og nothæfust til allrar skipa-
afgreiðslu. Bryggjur einstakling-
anna komast þar aldrei til sam-
afnaðar, þær verða ekki endur
nýjaðar svo, að þær fullnægi
DÖrfum vaxandi bæjar.
Með kaupum á eignum þess-
um er það tvent unnið, sem
mjög hefir staðið fyrir veruleg-
um framförum hjer á Norðfiröi
Annað það, að með kaupum
hafnarmannvirkjannæ er öllum
smærriatvinnurekendum ogkaup-
mönnum trygð betri aðstaða en
æir hafa nokkurntíma áður haft,
til að auka atvinnurekstur sinn.
Smáframleiðendum er hjer opn
uð leið til þess að stofna sölu
samlag um fisk sinn og aðra
framleiðsluvöru, og þannig gert
kleift að verða aðnjótandi hæsta
verðs, sem á hverjum tíma er
boðið. Þeir geta safnað fiskinum
saman í hið ágæta geymsluhús
hafnarinnar og skipað honum út
með litlum tilkostnaði — við
bæjarbryggjuna.
Með kaupum'á landi því, sem
verslunin átti og rjeði yfir, hefir
bærinn fengið til umráða eitt
besta byggingasvæði í kaupstaðn
um. Undanfarin ár hefir verið
ákaflega örðugt að fá lóðir
undir hús annarsstaðar en ein
hversstaðar útúr. „Sameinaða
túnið" er aftur alveg í hjarta
bæjarins. Um það verða fyrst
lagðar götur þær, er skipulags
uppdráttur gerir ráð fyrir, og við
þær fást grunnstæði. Þar verða
og — sennilega í sumar — bygð
ar tvær þær byggingar, sem hrepp
urinn hefði annars þurft að kaupa
land undir — samkomuhúsið og
rafstöðin.
ar. Þeir hafa sagt sem svo:
reppurinn kaupir eignirnarfyrir
3000 krónur á ári í 30 ár. Þeg-
ar þær eru fuílgreiddar, er búið
að borga 90 þúsund krónur fyr-
ir þær. Tæplega er hugsanlegt
að nokkur heilvita maður geti
fallist á þessa „hundalogik“, sem
3Ó mun hafa verið haldið fram
skriflega af einhverjnm andstæð-
ngum málsins. Ekki þarf annað
en hugsa sjer að t. d. Lands-
jankinn hefði lánað hreppnum
45 þúsund krónur til kaupanna.
defði þá s?ljanda verið greidd
eignin að fuilu og skuld hrepps-
ins við bankann verið 45 þúsund
crónur. Svo lengi sem hreppur-
inn ekki greiddi bankanum skuld
sína að fullu, hefði hann orðið
að greiða vexti af henni, frá ári
Þaö má óhætt fullyrða, að
betri borgunarskilmála er varla
hægt aö fá á nokkrum eignum
en hreppsnefnd hefir fengiö
eignum þessum. Einhverjir vesæ
ir aulabárðar hafa reynt að breiða
það út, að hreppurinn gæfi 90
þúsund krónur fyrir eignir þess
1. Hafskipabryggjan með áhöldum ..............................
2. Nýja geymsluhúsið ..........................................
3. Gamla geymsluhúsið, vatnshúsið, leiðslur og fiskverkunarstöðin
4. Fiskþvottahúsið ............................................
5. Upptyllingarnar ............................................
6. Hlutabrjef íshússfjelagsins (3000 kr.)......................
7. Jarðarhundrað ..............................................
8. íbúðar- og geymsluhúsið „Sómastaðir“ . . . . . . . . .
Hjer er á ekkert metinn sá
lagur bæði beinn og óbeinn, sem
bæjarbúum er að því, að eignir
sessar lúti umráðum hins opin-
bera en sjeu ekki í einstakra
manna höndum, og mætti þó
meta það til verðs.
Þö einhverjir þeir forngripir
kunni að finnast meðal íbúa
bæjarins, sem telja að hrepps-
nefnd hafi í þessu máli búið illa
fyrir hreppsins hönd, mun óhætt
að fullyrða, að allur þorri manna
ítur svo á, sem hreppsnefnd hafi
gert góð kaup, svo góð, að aðrir
bæir munu varla hafa gert þau
betri.
Afstaðan til máls þessa innan
hreppsnefndar var sú, að Jafn-
aðarmenn og Framsóknarmenn
vildu kaupa, ef aðgengilegir
greiðsluskilmálar fengjust. íhalds-
mennirnir, sem eru tveir, voru
báðir lengi vel andvígir kaupun-
um, töldu þau ekkert hagræði
og fundu þeim margt til foráttu.
Við lokaatkvæðagreiðsluna
Sjötugur
varð Konráð Hjálmarsson
kaupmaður á Norfirði 9. þ. m.
og sama dag átti frú hans, Ólöf
Þorkelsdóttir, fertugsafmæli.
Allan aldur sinn hefir Konráð
Hjálmarsson .starfað hjer á Aust-
fjörðum og mun nú um langt
skeið hafa verið ríkasti maður
hjer austanlands.
Alllengi rak hann verslun og
útgerð í Mjóafirði en fluttist svo
hingað til Noröfjarðar og hefir
síðan rekið hjer verslun, útgerð,
fiskikaup og fiskiverkun í stórum
stíl.
Skólastjóri ð Eiðum
í stáö sr. Ásmundar Guðmunds-
til árs. Vextirnir einir (miðað við ar á Eskifirði. Eftir skýrslunni
1%, sem er víxilrenta Landsbank- að dæma eru þeir miklir „iðn-
ans) mundu fyrsta árið verða kr. aðarmenn“, Eskfirðingar, þó víð-
3150, eða m. ö. o. afborgunar- ar sje pottur brotinn en þar.
upphæöin — kr. 3000 — mundi
ekki hrökkva fyrir vöxtum fyrsta „Amiri“
ársins, væri lánið tekið í Lands- — en svo heitir hinn nýkeypti
bankanum og með hans vaxta- togari Eskfirðinga — kom inn í
kjörum. Enn verri yrði útkoman byrjun þessa mánaðar með um
væri lánið tekið í íslandsbanka, 500 skippund af fiski. Hefir tog-
af því vaxtakjör hans eru hærri. arafjelagið keypt mestallar eignir
Hvað verðið snertir, geta varla Sameinuðu verslananna á Eski-
orðið skiftar skoðanir um það. firði og leggur aflann þar upp.
Verðið er mjög lágt þó hver
aign sje virt til verðs sjerstaklega, HlutfðilskOSnÍngar
og auk þess er það, sem mest munu í vor viðhafðar við kosn-
mundi kosta annrrsstaðar— að- ingar í hreppsnefndir á Norðfirði,
staðan — ekki metin á neitt.— Eskifirði og Fáskrúðsfirði. Enn
Mat hrep'psnefndar á eignunumler ófrjett um kjördag, en skemti-
er sem hjer segir: legast væri að hann yrði hinn
' sami á öllum stöðunum. Við
þessar kosningar hefir Norðfjörð-
.....................kr. 10000,00 , , . ,..A& , . ,,
— 25000 00 ur sjerstoðu, að þar eiga aft-
— 1000,00 ur fara fram kosningar um
— íooo.oo nýársleytið vegna bæjarfjettind-
1000,00 anna, og er því jafnvel búist við,
2500 001 ^e'r ljr*r’ er nu e'2a a^ ganga
— 250000 ur kreppsnefndinni, verði endur-
Kr. 45000,00 kosnir til áramóta, en þá hverf-
ur hreppsnefndin úr sögunni og
greiddi þó aðeins annar þeirra bæjarstjórnin tekur við. Verða
atkvæði móti kaupunum. Hinn þá allir bæjarfulltrúarnir kosnir í
greiddi ekki atkvæði. Allir hinna einu.
nefndarmanna greiddu atkvæði Á Eskifirði og Fáskrúðsfirði
með kaupunum. munu jafnaðarmenn koma fram
----- með sína lista og er sennilegt,
Þegar kaupin voru um garð að aðrir flokkar sameinist gegn
gengin, kom á loft „skjal“ eitt jafnaðarmönnum og hafi einungis
mikið. Var þar margt fundið að einn lista saman móti jafnaðar-
kaupmáli þessu og skorað á mönnum. Þegar fullfrjett er um
hreppsnefnd að reyna að fá kaup- kjördag og listar eru lagðir fram,
in ógild gerð. Var „skjal“ þetta munu nöfn fulltrúanna birt hjer
borið til nokkurra kaupmanna í blaðinu.
og annara íhaldsmanna. En ekki
höfðu mótmæli þessi meiri byr Norskir línuveiðarar
innan íhaldsflokksins en svo, að allmargir hafa komið hingað
aðeins 3 menn fengust, að sögn, undanfarna daga. Allir hafa þeir
til að skrifa undir skjalið, og aflað fremur vel og flestir selt
munu þó tveir þeirra hafa gert afla sinn hjer. Ókunnugt er blað-
það nauðugir. inu um verðið, sem kaupmenn
Ekki hefir „Jafnaðarmaðurinn“ greiða fyrir fiskinn, en aðalkaup-
getað fengið að sjá „skjalið", endurnir eru Verslunin Konráð
hvernig sem til þess hefir verið Hjálmarsson og Sigfús Sveinsson
reynt, en berist það blaðinu, kaupmaður.
mun það þegar í stað veröa birt,
almenningi til skemtunar. Alþýðusamband íslands
heldur þing í Reykjavík 11.
___________ n. k.. Hefir sambandsstjórn
I valið
þinginu heppilegan tíma
sonar, sem nú er skipaður kenn-Ifyrir Austfirðinga, því Esja fer 7.
ari við Háskólann í Reykjavík, Ijúní sunnanlands til Reykjavíkur.
er settur sr. Jakob Kristinsson, I Ættu Austfirðingar að fjölmenna
forseti Guðspekifjelagsins. Mundu á þingið, þar sem svona vel hag-
Austfirðingar varla hafa getað ar til um ferðir, og má telja víst,
kosið sjer betri mann til að veita að hvert fjelag, sem er í Sam-
forstöðu merkustu mentastofnun bandinu, sendi fulltrúa.
sinni en s. Jakob Kristinsson, og
munu allir Austfirðingar fagna Mokafli
komu hans. Ekki er ennþá kunn- hefir undanfarið verið á báta
ugt hvenær sr. Jak. Kr. kemur hjeðan, þegar ný beita hefir feng-
austur til að veita skólanum við- ist. Gæftir hafa verið góðar og
töku. Ifremur stutt róið.
Skýrsla um áfengisútlát, I Olfugeyma
III. hefti, er nú útkomið. Er er Shellfjelagiö að láta reisa á
þar eingöngu tjallaö um iðnað- Norðfirði. Eru þeir bygöir innan
aráfengi og er meginkafli skýrsl- við kauptúniðá svonefndu Strand-
unnar um útlát áfengis til iðnað-1 artúni, sem er bæjarins eign.