Jafnaðarmaðurinn - 20.08.1928, Síða 1
JAFNA0ARMA6URIN
ÚTGEFANDI: VERKLÝÐSSAMBAND AUSTURLANDS
11. tölublað
Norðfiröi, 20. ágúst 1928
3. árgangur
Sá, sem sviftur er lífsgleðinni,
hefir mist dýrmætasta hnoss þessa
jarðlífs. Qleði yfir lífinu og starf-
inu eykur manngildið og lyftir
anda hvers manns á hærra stig.
þetta vita allar menningarþjóðir
og skilja til fulls flestar. Þær
keppast því um að auka lífs-
gleðina. Hinni hverfandi kynslóð,
sem alin er upp við „guðsótta
og góða siði“þeirrar menningar,
sem nú er að hverfa í skaut ald-
anna, finst lífsgleði æskunnar nú
á dögum lausung ein, sem ekk-
ert fagurt og göfugt eigi að stefna
að. — Þetta sama fanst einnig
gömlu kynslóðinni, sem var uppi
"þegar hin núverandi gamla kyn-
slóð var að vaxa upp. Gömlu
kynslóðinni þá fanst jafn ógöfugt
að vita til þess, að æskufólkið
lærði „polka“ og „ræl“, eins og
þeirri kynslóð, sem best dansaði
„polkann“ og „rælinn", finst nú
óguðlegt að vita til þess, að hinn
uppvaxandi æskulýður dansar
Charleston og Blakk Bottom. —
— En það er
ekkert ljótt í
dansi æskunn-
ar nú, fremur
en áður. Það
eru að eins
sumarhugsan-
ir æskunnar,
sem rekast á
vetrarhugsanir
ellinnar, og
það er enginn
efi á, að þær
síðarn efnd u
verða að lúta
í lægra haldi.
Enginn æsku-
lýður nokkurs tímabils í sögu
mannanna hefir jafn alment og
jafn mikið iðkað íþróttir eins og
sá, sem nú er að vaxa upp.
íþróttirnar auka lífsgleðina meir
en nokkuð annað, sem hægt er
að telja til skemtana eða dægra-
dvalar. Og ástæðan fyrir því er
sú, að íþróttirnar styrkja líkam-
ann og gera hann fegri og hraust-
ari. Hin óstöðuga veðrátta haml-
ar oss íslendingum talsvert frá
þvt, að iðka íþróttir reglulega.
Erfiðar kringumstæður og ónóg-
ur aðbúnaður til íþróttaiðkana
hindrar margan efnismanninn frá
að verða góður íþróttamaður.
Hjá menningarþjóöum nútím-
ans er ekkert sparaö til þess, að
æskulýðnum gefist sem best
kostur á að herða og styrkja
líkama sinn við allskonar íþróttir,
vetur og sumar. Og íþróttirnar
veita æskunni óspilta nautn og
lífsgleði, en hver sú. þjóð, sem á
þróttmikinn æskulýð, á fagra
framtíð fyrir höndum.
Eins og gefur að skilja, verð-
ur að haga sjer eftir árstíðum
með iðkun íþrótta. íslenski vet-
Norðfjarðar.
Bæjarrjettindin, hafnarmannvirkin, rafstöðin,
samkomuhúsið.
urinn er oft liarður og erfiður,
og ef aðeins á að nota sjer úti-
íþróttirnar, getur það stundum
orðið gagnslítið. Um sumarið
má segja hið sama að nokkru
leyti, þó er það varla svo rosa-
samt nokkurntíma, að algerlega
sje ókleift að sinna íþróttum þess
vegna,
Enn erum við ekki svo langt
komnir í skólamálum, að ieik-
fimi sje lögboðin námsgrein,
Það ætti hún þó að vera, því
leíkfimin er undirstaða alls í-
þróttalífs nútímans. í leikfiminni
kynnist æskan fyrst stafrofi íþrótt-
anna og áhugasamur nemandj
lærir þá námsgrein til fullnustu,
oft með meiri gleði en flestar
aðrar. Jðkun leikfiminnar leiðir
til iðkunar sjerstakra sjálfstæðra
að iðka. — Sund ættu allir að
kunna og iðka, því hollari og
betri íþrótt mun ekki vera til
Sundstaði má gera alstaðar við
sjó, þar sem skýli er ogsólsælt.
Qeta slíkir sundstaðir verið ódýr
ir mjög, en haft þó flest þægindi
er þurfa til sundnáms og baðs
Sjerstaklega þyrfti kvenfólk að
iðka sund að sumrinu. Það
mundi forða margri ungri stúlk
unni frá aö lenda á berklahæli
og verða rins og visin grein upp
frá því. Þess þarf vel að gæta,
að það kosti sem minst, að iðka
íþróttirnar, því oft eru íþrótta-
mennirnir og konurnar auralítil.
Verður því ríkið og bæirnir eða
sveitarfjelögin að sjá fyrir kostn-
aðarhliðinni að mestu. Hver bær
þarf að eiga leikfimishús, skauta-
Niðurlag.
3. Rafstödin.
Þá er rafstöðin, eða bygging
tiennar, ein staðreyndin og sú lang
gleggsta um klofning lhaldsins hjer.
Kringum 1920 rnun Sigfús Sveins-
son hafa farið að selja rafmagn
hjer frá lítilli stöð, er hann fyrst
setti upp til eigin afnota. Ekki hirti
hann þá um, að sækja um leyfi til
að mega starfrækja stöðina á þenn-
an hátt, þó skýlaus ummæli raforku-
laganna frá 1915 mæltu svo fyrir.
Hann gekk algerlega fram hjá þeim
aöilanum, sem leyfið átti að veita
hreppsnefndinni — og af þeim
ástæðum hefir stöö hans verið
ólögleg frá upphafi sinna vega. S.
Sv. hefir stækkað stöðina og bætt
við sig fleiri og fleiri notendum ár
eftir ár, en honum hefir aldrei dottið
í hug að sækja um leyfi til að
mega reka hana, þrátt fyrir þaö.
Stööugt hefir hann látið það í veðri
vaka, að á rekstri hennar hafi verið
tap og stundum hefir hann taliö
það tap í þúsundum króna. Reynt
hefir verið aö fá straum til götu
lýsingar hjá þessari stöð, a. m. k
tvisvar, að jeg veit til, en í bæði
skiftin hafa skilmálar þeir, er stöðv-
areigandi setti, verið svo óaðgengi-
legir, að hreppsnefnd hefir ekki sjeö
sjer fært að ganga að þeim.
Að öllu þessu athuguðu:
1. að Sigfús Sveinsson hefir ekkert
leyfi haft til reksturs rafstöðvar
hjer f hreppi,
2. að ókleift hefir verið að fá Ijós
á götur bæjarins frá stöð hans
3. að stöð hans. hefir aldrei verið
íþrótta, og þyrfti hver maður aö i tjörn og sundstað. Fyr en alt
iðka minst tvær íþróttir, aðraað
sumrinu, en hina að vetrinum.
Hjer á landi eru skautahlaup
og skíðaferðir þær íþróttir, sem
almenningi mundi hægast að
iðka að vetrinum, Að sumrinu
eru aftur knattspyrna, hlaup og
sund þær íþróttir, sem best er
þetta er til, verður ekki um íþrótta
líf að ræða svo neinu nemi.
Sund, skautaklaup og leikfimi
geta bæði piltar og stúlkur iðk
að, og þess vegna á að leggja
mesta áherslu á þær íþróttir, því
svo nauðsynlegt sem er að herða
karlmennina og stæla meö íþrótt
um, er enn meiri nauðsyn að
opna kvenfólkinu aðgang að
íþróttunum. Og nú er það svo,
að á sumum sviðum íþróttanna
hefir kvenfólkið tekið forustuna
af karlmönnunum.
Lærist fólki að iðka íþróttir,
hverfur löngun þess til ljelegra
svo fullnægjandi, að nægði til
almennrar raflýsingar og ljósa-
gjaldið hefir veriö gífurlega hátt,
og hann hefir samt altaf „tap-
að“ á stöðinni,
ákvað hreppsnefnd að taka í sínar
hendur rekstur rafstöðvar fyrir
bæinn.
Loksins tókst að útvega nægilegt
fje til byggingar fullnægjandi stööv-
ar. En hvað skeður þá. — Aftur-
haldsvængur lhaldsins rís öndverð-
ur gegn þessari tilraun hreppsnefnd-
arinnar. - Sigfús Sveinsson sendir
hreppsnefnd föðurlegt áininningar-
brjef, og lofar nú bót og betrun,
lofar að lækka verð straumsins o.
fi. o. fl.
Það kom til kasta hreppsnefndar,
að ákveða til fullnustu um byggingu
stöðvarinnar, meðan jeg var erlend-
is. Áður en jeg fór, tilkynti jeg vara-
oddvita og öðrum manni í rafveitu-
nefnd, að jeg heföi útvegað helm-
ing þeirrar fjárupphæðar, sem nota
þurfti til útborgunar á þeim hluta
kostnaðar, er í byrjun verður greidd-
ur. Með útvegun þessa láns var að-
alörðugleikanum rutt úr yegi, og
kleift að byggja stöðina. Maður
hefði því mátt ætla, að menn hefðu
alment glaðst yfir þessu, og ekki
síst þeir, sem stórtapað hafa hjer
á sölu rafmagns undanfarin ár. En
afturhaldið gladdist ekki, hvað sem
öðrum hefir liðið. Á fundi þeim,
sein ókvörðunin um bygginguna var
tekin, rls fulltrúl afturhaldsins í
nefndinni — Jón Sveinsson, bróðir
Sigfúsar — upp og vefengir það í
viðurvist fjölda manns, að jeg hafi
útvegað fjeð, og krefst að fá aö
vita, hvar fjeð hafi verið útvegað.
Því gat auðvitað enginn viðstaddur
svarað, því jeg haföi engum frá því
skýrt. Var þetta vafalaust kærkom-
ið tækifæri, bæði til að ráðast að
baki mjer og eins til aö reyna að
vinna málinu tjón.
En sem betur fór, mistókst hið
síðara. Bygging stöðvarinnar var
samþykt og það eingöngu af því,
skemtana og líf þess veröur þá
auðugra af sannri lífsgleði, feg- að jeg haföj útvegaö {je_ '0g
urð og hreysti.
Myndirnar, sem fylgja þessari
grein, eru af vetrar- og sumar-
íþróttum. Skíðamaöurinn, sem
fer loftsveiflu á skíðum sínum,
og sundkonurnar, er í sól og
surnri róa um sundstaðinn, eru
fulltrúar hinna göfugustu íþrótta,
^sem áNorðurlöndum eru iðkaðar.
nú skal jeg skýra J. Sv. og öðrum
frá því, hvernig jeg útvegaði það
og hvar jeg hef fengið þaö.
Þegar Jón Arnesen kom hingað í
vor til að fullgera kaupsamningana
um Sameinuðu, bað jeg hann ekki
að gefa mjer húseignirnar, sem jeg
keypti af honum, og hann bauð mjet
Vetur og sumar.
Þáttur ur menningarsögu