Jafnaðarmaðurinn - 26.11.1928, Blaðsíða 1
JAFNÁÐARMAÐURINM
UTGEFANDI: VERKLÝÐSSAMBAND AUSTURLANDS
15. tölublaö
Noröfiröi, 26. növember 1928
3. árgangur
Samningsrof atvinnurekenda
Jón í „Raadinu“
Atvinnurekendur hjer á Norð-
firöi hafa tvímælalaust rofid
samninga sína við Verklýðsfjelag
Norðfjarðar. þeir hafa undirskrif-
aö samning um að skipa samn-
inganefnd þegar í stad og samn-
ingum er sagt upp af liálfu ann-
arsh/ors aðila. Verklýðsfjelagið
sagði upp sarnningum fyrir 1.
okt. og er nú komið á þriðja
mánuö síðan atvinnurekendut-
cíttu að skipa samningamenn.—
En það er ógert enn.
þannig halda þessir burgeisar
staðarins samninga sína — og
það meira að segja skriflega
samninga. — Þeir skammast sín
ekki fyrir það, að gera sig ómerka
undirskrifta sinna, — svo lágt
eru þeir sokknir.
Ástæðan f> rir því, að þeir hafa
enn ekki skipað samningamenn,
getur engin önnur verið en sú,
Jafnaðarmenn í Noregi vinna
nú hvern stórsigurinn af öðrum.
— Síöan flokkurinn sameinaðist
aftur, eftir kommunista-klofning-
inn, hefir hann unnið stórkost-
legri sigra en heyrst hefir um
annarstaðar. Mönnum eru í fersku
minni þingkosningarnar 1927, er
jafnaðarmenn unnu svo stórkost-
legan sigur á sameinuðu íhaldi
Noregs.
Nú hafa staðið yfir sveita- og
hæjarstjórnakosningar og hafa
andstæðingarnir víðast hvar sam-
einað sig gegn jafnaðarmönnum.
„Árvakur“ heitir nýtt vjelritaö
íhaldsblað, sem farið er að koma
út hjer á Norðfirði. Hafa miljóna-
fyrirtækin V. K. H. og Sigfús
Sveinsson „splæst“ saman í út-
gáfukostnaðinn, að sögn, og
fengiö að ritstjóra Bernhard B.
Arnar, verslunarmann hjá Sigfúsi
Sveinssyni. Má þaö furðu gegna,
að þeir telja það geti spilt fyrir
sjer við kosningarnar og vilji því
draga alt á langinn.
En sje þetta tilfellið, hlýtur það
að stafa af misskilningi. Vafalaust
nást samningar um hœrra kaup
en verið hefir, því allar innlend-
ar afurðir hafa hækkaö stórlega
í verði, en útlendur varningur
aðeins lækkað að meöaltali um
1% frá því í fyrra. Og takist svo
vel til, að viðunandi samningar
náist um kaupgjaldið, verður
það vitanlega til að auka fylgi
íhaldsins við kosningarnar.
Veröi samningamaður ekki
skipaður áöur en næsta blaö
kemur út, mun Jafnaðarmaðurinn
láta „noíarius publicus“ gera út-
skrift úr samningnum við at-
vinnurekendur og birta hjer nöfn
þeirra allra, er rofið haf skrifleg-
an samning sinn.
Samt hafa jafnaöarmenn unnið
meirihluta í 44 sveita- og bæja-
stjórnum og í 10 er fulltrúatalan
jöfn. Enn er ekki fullfrjett um
kosningarnar, en talið er líklegt,
að enn bætist allmargir bæir og
sveitir við.
Norömenn, frændur vorir, hræð-
ast ekki jafnaðarstefnuna. — Þeir
eru líka búnir að fá nóg af fjár-
málaspeki íhaldsins, sem hefir
sent þá úr landi í þúsundatali til
Ameríku, vegna atvinnuleysis og
óstjórnar heima í Noregi.
að B. B. Arnar skuli taka í mál
að vera ritstjóri þessa blaðs, þar
sem hann, fram til síðustu daga,
hefir taliö sig mann frjálslyndan
— jafnvel jafnaðarmann. — Ekki
er stefnuskrá blaös þessa ákveð-
in, fremur en stefnuskrá annara
íhaldsblaða. Þó lætur ritstjórinn
þess getiö, að hann fylgi fjdr-
málastefnu íhaldsins!! — En
lefir nú Arnar gert sjer ljóst
hver hún er? Sjerstaklega ætlar
blaðið fyrst um sinn að snúa
sjer að bæjarmálum Neskaup-
staðar og er þaö vel farið, að
íhaldið fari nú loksins að hugsa
um þau mál, því það hefir frá
upphafi sinna vega vanr'œkt þau
hjer fram úr öllu hófi. Hvorki
hefir það tímt að borga til sveit-
ar nje nokkurntíma komið fram
með nokkra viðlitsverða tillögu
í umbótaátt, en stöðugt verið
þungt í vöfum og oftast,á móti
öllum framkvæmdum. Alment
álit er það, að blað þetta lifi
ekki lengur en fram yfir kosn-
ingarnar, enda muu það útgefið
til þess, að tala máli- íhaldsins
fyrir þær. Mega menn nú búast
við allskonar loforðum frá íhald-
inu, en hvernig efndirnar veröa,
þegar það er komið í meirihluta
og á að fara að jafna á sig út-
svörum til skólabyggingar og
annara fyrirtækja, geta menn svo
sem sagt sjer sjálfir.
Fyrsta blað „Árvaks" kom út
17. þ. m. Er það fremur hóg-
værlega ritað. þó er stefnan aug-
Ijós. „Jafnaðarmaðurinn" — „odd-
vitinn" — „Jónas Quðmunds-
son kennari" og „Sogneraadet“
eru þar nefndir í öllum aðal-
greinum, og það vitanlega á
íhaldsveg. Ekki er verið að hafa
fyrir því að minnast á hvaö
„oddvitinn" hafi gert bænum ti
hagsbóta, — nei — á það þarf
ekki að minnast — má — ekki
minnast.
— Það getur, sko, ekki geng-
ið, svona rjett fyrir kosningarnar,
að minnast á það, Arnar,
Rafstöðin
er nú tekin til starfa. Er hún
formlega afhent bænum til um-
ráða og ábyrgðar, þar eð úttekt
hennar er farin fram. Fjekk raf-
veitunefnd rafstöövarítjórann á
Seyðisfiiði — Hjört Sigurðsson
— til þess að taka út stöðina.
Hjer í blaðinu mun konia ítarleg
grein um rafstöðina innan skams
og mun þar verða skýrt frá gangi
þessa máls og afstöðu þeirri, sem
ýmsir menn hjer hafa takið ti
þessa fyrsta verulega framfara-
fyrirtækis hjer í bæ.
í 21. tbl Hænis þ. á. er grein-
arkorn hjeðan er nefnist „ Úr ríki
ySogneraadsins'". Aðeins tveim
mönnum hjer gelur verið til að
dreiía sem höfundum þessa skrifs
og eru það þeir Bernhard B.
Arnar og Jón Sveinsson, versl-
unarmenn hjá Sigfúsi Sveinssyni
kaupmanni. Arnar hefir nú, að
gefnu tilefni, gefið út opinbera
yfirlýsingu um að hann sje ekki
löfundur þessarar greinar og legg-
ur viö drengskap sinn. Skal því
jessvegna trúað, að hann sje
ekki höfundurinn, og berast þá
böndin að Jóni Sveinssyni. Ekki
heiir J. Sv. haft hug til að rita
nafn sitt undir greinina, og er
þess varla að vænta, að hann
vilji skíta sig út á að setja nafn
sitt undir jafn óveglega ritsmíð.
Grein þessi á að vera háð-
grein, en er svo illgirnislega og
ódrengilega rituð, að hún verð-
ur frekar níð en háð — en kannske
hefir J. Sv. ætlast til að hún
yrði hvorttveggja.
Það er mannlegt, þó J. Sv.
reyni nú fyrir bæjarstjórnarkosn-
ingarnar að vega að mjer, því
íhaldinu í bænum er það fyrir
öllu, að geta höggvið sem stærst
skarð í kjósendaflokk minn, en
jeg hafði búi.st við að hann og
aðrir íhaldsmenn mundu gera
það með heiðarlegri baráttu gegn
mjer, en ekki með ósannsögli,
rógi og níði undir dulnefnum.
En J. Sv. hefir sýnst sú leiðin
greiðfærari og því hefir hann
valiö hana.
Ekki hefir J. Sv. sjeð sjer fært
aö gera skrif sitt nógu glæsilegt
nema að ljúga oft vísvitandi um
smáatburð þann, er hann skýrir
frá. Fyrstu ósannindin eru þau,
að jeg hafi boðið, til að vera við-
stadda opnun rafstöðvarinnar,
„ýmsum „broddum“ bæjarins",
auk hreppsnefndar. Sannleikurinn
er, að jeg bauð engum nema
hreppsnefnd og rafveitunefnd, en
í henni eiga sæti, auk þriggja
hreppsnefndarmanna, þeir Sigurð-
ur Hannesson trjesmiður og
Björn Björnsson kaupmaður. —-
Hvort Björn hefir verið „brodd-
ur“ sá, er J. Sv. rak nefið í, er
hann kom inn í stöðina, skal jeg
ósagt láta, en hitt heföi J. Sv.
átt að muna, að Björn var í raf-
veitunefnd, því ekki baröist hann
svo lítið á móti kosningu hans
jangað. — Þá skrökvar J. Sv.
3ví, að jeg hafi boðið aðeins
„fínu“ fólki, — nema hann telji
okkur samnefndarmenn sína „fína“
menn — því engum öðrnm var
>oðið en nefndum þessum, eins
og áður er sagt. Þeir, sem við-
staddir voru auk nefndarmanna,
voru nokkrir verkamenn, sem að
vinnu voru í stöðvarhúsinu og
Ronning og starfsmenn hans. —
Að jeg bauð ekki mínum flokks-
bræðrum stafar af því, að enginn
íeirra á sæti í hvorugri þessari
nefnd. Næst lýgur J. Sv. því, að
gárungar hafi legið á gluggunum
á gægjum. Þetta veit J. Sv. að
eru ósannindi, því þar voru eng-
ir aörir en nokkrir smádrengir,
sem fyrir forvitnissakir voru
komnir þangað til aö „sjá ljós-
in“, er þau yrðu kveikt. Qerðu
þessir drengir „fína“ fólkinu hans
Jóns míns minkunn mikla, því
þeir fögnuðu ljósunum með
húrrahrópum, en „fína“ fólkið í
bænum sýndi lítil gleðimerki.
Að lokum skal nefnd ein lýgin
enn, þó af nógu sje að taka í
nefndri grein. Hún er sú,' að jeg
hafi „þotið á dyr út frá boðs-
gestum og öllu sarnan". Veit J.
Sv. sjálfur hversu mikil lýgi þetta
er, því jeg varð honum sjálfum
samferða burt af stöðinni og fór-
um við með þeim síðustu eða
síðastir.
Hjer skal iátið staðar numið
við lygar J. Sv í rógburðargrein
hans. Aðalvopn hans og alls
íhaldsins gegn mjer er nú „Sogne-
raads“-nafnið. Einnig það er,
eins og jeg hefi áður bent á hjer
í blaöinu, upplogið af íhaldinu
— líklega fyrst œttad frá J. Sv.,
enda virðist enginn jafn fintur í
notkun þess sem hann. Mega
allir af þessu sjá, hversu hörmu-
legur er málsstaður Jóns Sveins-
sonar á Eyri, er hann hefir ekk-
ert annað sjer og sínu ástkæra
íhaldi til framdráttar en vísvit-
andi ósannindi um atburði, þar
sem hann hefir sjálfur verið við
staddur og af sjálfum sjer upp-
login uppnefni.
Önnur atriði í nefndri Hænis-
grein ætla jeg ekki að ræða
frekar hjer. Sum þeirra bera á
sjer ljósari merki ódrengskapar
en jeg hef áður heyrt getið um,
þó af svæsnum andstæðingi væri.
Mun jeg því ekki framar eyða
Bæjar- og sveitarstjórnakosningar
í Noregi. .
Stórsigur jafnaðarmanna.