Eining - 01.02.1957, Blaðsíða 11
EINING
11
Hneykslasft enginn
Við árslok 1956 birti Tíminn allat-
hyglisverða grein eftir Helga Hjörvar,
Um kurteisi nið lifendur og dauða. í
niðurlagi greinarinnar segir m. a. svo:
,,Hér er, í þessum efnum öllum, um
það að ræða framar öðru, að kynslóð
framfaranna vantar svo mjög það sem
á útlendum málum er kallað ,,píetet“,
og ekki hefur verið þýtt né sagt á ís-
lenzku, sú merking orðsins: ræktarsemi,
lotning o. s. frv. Kynslóðina vantar hina
ósjálfráðu og nær óvituðu tilfinningu
fyrir því sem var, og því sem verða
mun, fyrir sjálfum þræði lífsins milli
kynslóðanna, þeim þjóðararfi og þeirri
persónulegu innri menningu sem geng-
ur frá kynslóð til kynslóðar, án orða, án
kennslu, án þess hægt sé að segja hvað
um er að ræða. Hin fríða yngismey
slíkrar kynslóðar selur gamla skúfhólk-
inn hennar ömmu fyrir nokkrar sígarett-
ur.
Hin fúna, fallna sóknarkirkja blasir
víða við í okkar menningu, í bókheim-
inum, í orðtaki og æði, allt upp í efstu
þrep þjóðlífsbyggingarinnar. Utvarpið,
slík menningarstofnun alþjóðar, hefur
útvalið einn af sálmum þjóðkirkjunnar
til flutnings á þeirri stund sem það gerir
hátíðlegasta í allri sinni dagskrá, við
áramótin: Nú árið er liðið —. Jafnframt
hefur einn af ástsælustu listamönnum
þjóðarinnar sungið þennan sálm í gamni
og afbökun inn á plötu, gáskafullu fólki
til upplyftingar. Og kaupmaður var til,
sem græða vildi á plötunni. Hvorugt
þetta er mjög gott. En útvarpið sjálft
leikur skopsálminn til yndis fyrir þjóð-
ina, rétt á undan eða eftir sinni eigin
helgistund — ekki af slysi, einu sinni,
heldur margfaldlega og af einlægri góð-
• vild við fólkið. Og eiginlega hneykslast
enginn, enda hefur enginn meint annað
en gott eitt.
Nýlega er komin út allvegleg bók,
skrifuð í gamni og alvöru um alþingis-
menn. Eftir eðli málsins og í elskulegu
samræmi við stíl bókarinnar er skop-
mynd framan á bókinni. Allt er þetta
gott og með fullri sæmd. En höfundur
eða útgefandi þurftu að fá smellið nafn
á sína bók, og þeir fundu það. Þeir völdu
upphaf á einum fegursta sálmi sem
Norðurlönd eiga saman, einn tignasta
lagboða norrænnar kirkju. Þeir ætla að
tryggja sér góða sölu á gríninu. Efalaust
kemur það flatt upp á mennina að hægt
sé að gera nokkra athugasemd við þetta.
Nýlega getur að líta á prenti eina bæn-
ina úr Faðir-vori sem fyrirsögn á ágætri
grein um pólitískt vandamál. Og áfram
má telja.“
,,0g eiginlega hneykslast enginn“.
Jú, Helgi Hjörvar! sem betur fer eru'
enn til sálir, sem kunna að skammast
sín, bæði fyrir sig sjálfar og aðra, þótt
of margir séu þeir, sem ,,hafa nú mag-
ann fyrir sinn Guð og þykir sómi að
skömmunum“’ eins og það er orðað í
Helgakveri.
Þeir eru áreiðanlega fleiri á landi hér,
en margan grunar, sem hneykslast á
mörgu því, sem okkur er boðið í ræðu
og riti’ og ekki sízt í útvarpinu. Ég játa
feimnislaust, að ég er einn hinna
hneyksluði, og vil ég þó ekki hrópa hið
alvöruþrungna ,,vei“ yfir þeim, sem
hneykslunum valda. Ég er sennilega á
meðal hinna seku, þótt fyrir annan mál-
flutning sé.
Ég er Helga Hjörvár mjög þakklát-
ur fyrir innlegg hans í þessu máli. Áður
hef ég skrifað um hið hneykslanlega val
á nafninu á palladómum þeim, sem
Hjörvar víkur að. Hann minnist einnig
á útvarpið. Kvöld eitt kom ég inn og opn-
aði útvarpstækið til þess að vita, hvað
þar væri á boðstólum. Það var einhver
sögulestur, víst allfrægur. Ég hlustaði
stutta stund og ég minnist þess varla,
að ég hafi heyrt viðbóðslegri lýsingu á
manndrápum og öðrum óþverra, en um
leið og þessu lauk, var leikinn í útvarp-
inu einn yndislegasti jólasálmurinn okk-
ar og sálmurinn' ,,Jesú, bróðir bezti“.
Ef til vill hneykslaðist enginn nema ég
á samsetningnum, en árdegis er það al-
títt, að næst á eftir bænarorðum prests-
ins komi í útvarpinu eitthvert andstyggi-
iegt tónaglam. Þá er ekki verið að velja
sálm, eins og á eftir viðbjóðslegustu lýs-
ingunum á manndránum og öðrum við-
bjóði. Þrívegis hef ég hlustað á smá-
glefsur af þessum sögulestri og undrast
stórlega, að útvarpið skuli geta boðið
þjóðinni annan eins óþverra. Það er
freistandi að fara hér nánar út í þetta,
en skal þó bíða.
Óþrifnir menn og sóðar óhreinka alls
staðar, og þegar sálir manna hafa glat-
að lotningu fyrir öllu, þá þjösnast menn
áfram eins og naut í flagi, á öllu má
traðka, allt má svívirða, ekkert er þeim
heilagt, en á rústum siðgæðismeðvitund-
ar þess fjölda manna, er þessir menn
afmennta og afsiða, geta þeir oft orðið
dálitlir kóngar. En sú vegsemd!
Engar áfengisveitingar í bú-
stað forseta Bandaríkjanna
Er Eisenhower hafði verið kjörinn á ný
forseti Bandaríkjanna, lét hann þau hoð út
ganga, að við móttökur og í samkvæmum í
Hvítahúsinu yrðu ekki veittir neinir áfeng-
ir drykkir.
i5essi ákvörðun forsetans hefur vakið
geysilega athygli, og er talið víst, að liún
muni og hafa mikil áhrif á samkvæmislíf
ýmissa heldri manna, því að Hvítahúsið sé
þó fyrirmyndin. Því miður verður það þó
iíklega ekki tekið til fyrirmyndar á fslandi.
Bœði örvhent
Maður nokkur lieimsótti gamla konu, sem
strax har fram kaffi. Gestinum virtist boll-
inn ekki vel hreinn og gat þess til, að gamla
konan hefði ekki þvegið hann eftir sig. Eg
tek bollann með vinstri hendinni lnigsaði
gestur, til þess að þurfa ekki að bera hann
að munni sér sömu megin og gamla konan,
og þetta gerði hann.
„Nei“, sagði gamla konan, undrandi, „ert
þú líka örvhentur".
Af turf ótaf œði ng
„f dag verða sendar 51 flaska af blóði,
sem stúdentar hafa gefið með Gullfossi.“ —
ÚtvarpiS.
„Leikfélag Reykjavíkur sýnir leikinn
Onnu Pétursdóttur vegna fjölda áskorana
í Iðnó á miðvikudagirin“.
Útvarpsauglýsing 23. apríl 1952.
„Egypzka stjórnin heldur áfram að auglýsa
eftir starfsmönnum við Súes-skurðinn í
stórblöðum heimsins“.
ÚtvarpiS, 31. ágúst 1956.
„Dr. Súmir Soukup flytur fyrirlestur um
ástandið í Austur-Evrópu í Sjálfstæðishús-
inu“ . . .
Útv. 25. nóvember 1956.
*
„Ferleg lýsing á SS-sveituin kommunista
í Þjóðviljanum“.
AlþýöublaSiS, 5. des. 1956.
„Vinna við framtíðarveg Siglfirðinga
fyrir stráka er nú hafin“. —
Tíminn.
„Geysifjölmennur fundur um Ungvcrja-
Iandsmál á Akureyri“.
Morgunblabib.
„Tuttugu og fjórar þjóðir flytja tillögu
um Ungverjaland á allsherjarþinginu". —
Útvarpib.
„Dr. John var dæmdur í fjögurra ára
fangelsi fyrir landráð í nótt“. —
ÚtvarpiS 22. des. 1956.
Frá veðurstofunni: Sauðárkrógur: skyggni
10 kílómedrar, hidi 2 stig. Veðurskib . . .“