Neisti - 25.03.1936, Blaðsíða 1

Utgefandi: Jafnaðarmannafélag Siglufjarðar.
IV. árg.
Siglufirði, miðvikudaginn 25. marz 1936
S
9. tbl.
Togaraútgerd ríkis og bœja.
Nauðsynin á endurnýjun o£ aukningu
togáraflotans.
Nd liggur fyrir Alþingi frumvarp
til laga um togaraútgerð ríkis og
bæja, og er óhætt að fullyrða, að
því verður fylgt með mikilli athygli
alls þorra sjómannaog verkamanna,
hvaða afgreiðslu það fær.
f vetur reit eg grein í Alþýðu-
blaðið um þetta mál og birti þar
aldur þeirra togara, sem til eru í
eigu íslendinga hér heima. Pað
var ófögur skýrsla, meðalaldur tog-
aranna er 15 ár.
Að áliti Englendinga er ekki
hægt áð telja þann togara lengur
til eignar eða sjósóknar, sem orðinn
er 25 ára eða eldri. Allmargir af
þessum 3S íslenzku togurum eru
orðnir 20 ára og vel það, svo það
sjá allir, sem nokkuð um þessi mál
hugsa, að hér þarf skjótrar aðgerð-
ar við, ef aðal atvinnuvegur okkar
á ekki að fara algerlega í hundana.
Ef sama rýrnun verður á togara-
flotanum árs árlega, eins og hefir
verið nú nokkur undanfarin ár,
má búast við því, að við stöndum
uppi togaralausir eftir lítinn tíma.
Pað þýðir, að allur sá fjöldi
manna, sem atvinnu hefir haft á
togurunum, og einnig þeir menn,
er beint og óbeint hafa haft at-
vinuu við þá í landi, bættust við
í atvinnuleysingjahópinn. Pað þýð«
ir einnig, að landið missti allt að
því þriðjung af þeim útflutningi,
sem það hefir haft, og það hefði
það í för með sér, að gjaldeyri
vantaði fyrir þeim nauðsynjum frá
útlöndum, sem við þurfum að
kaupa.
Svona mætti. margt telja sem
bendir til þess, að án logaranna
verði ekki af komist, og reynd er
fengin fyrir því. að einstaklingar
bæta ekki úr sem þörf krefur.
Oll þau 30 ár, sem togaraútgerð
hefir verið hér, hefir hún undan-
tekningarlítið verið rekin af ein-
staklingum eða hlutafélögum með
takmarkaðri ábyrgð, og hjá hluta-
félögunum hafa einn eða tveir ein-
staklingar öllu ráðið.
Ráðsmennskan var þannig, að
þau ár. sem útgerðin gekk ágætlega
og gróði varð mikill, var hann ekki
geymdur til verri ára, sem kynnu
að koma og komu, heldur var hon-
um skift upp á milli hluthafa, og
þaðan ekki afturkræfur, þótt á
þyrfti að halda til að greiða tap á
útgerðinni. Pegar einstaklingar áttu
útgerðina, fóru þeir ekki betur með
gróðann, þeir byggðu sér skraut-
hýsi, keyptu sér luxusbíla og lifðu
svo eins og vitfirringar við drykkju
og veizluglaum- í báðum tilfellum
var gengið í bankana og heimtað
fé, ef tap varð og leggja þurfti til
útgerðarinnar. Pað fé, sem til rekst-
ursins gekk, var aldrei borgað til
bankanna aftur, stórar eftirgjafir
hafa farið fram til þessara svindl-
ara og þær togararyðskófir sem til
eru, standa margar hverjar í bönk*
unum fyrir 700—800 þús. kr. en
raunverulegt verð þeirra er 100—
Sophus A.
Elöndal,
konsúll,
lézt að heimili sínu aðfaranótt
sunnud. 22. marz
Pessa vinsæla merkismanns
verður síðar minnst í blaðinu.

2U0 þús- Vitanlega fa bankarnir
aldrei þetta fé aftur frá útgerðinni,
en þeir þurfa einhverstaðar pening-
ana að fá, og er ekki um aðra leið
að velja, en hækkaða vexti. Peir
draga í kjölfar sér hækkandi húsa-
leigu og hækkandi verð á nauð-
þu'ftum almennings.
Utkoman á fyrirkomulsgi ein-
staklingsieksturs og hluíafélaga er
því sú: Að þegar gróði er á út-
gerðinni, hirða þeir hann allan,
sem kálla sig eigendur, þegar tap
verður, eJ því skellt yfir á neytend-
urna í landinu.
Tapinu er skellt yfir á bak
verkalýðsins.
Petta rekstursfyrirkomulag verður
ekki lengur þolað, enda hefir það
dauðadæmt sjálft sig svo áþreifan-
lega.
Petta ástand með togaraflotann
verður heldur ekki lengur þolað,
þar þarf skjótt úr að bæta og það
verður ekki gert af öðrum en rík-
inu, eða ríki og bæjum í sameín-
ingu.
Hér að framan hefir verið rakin
saga þeirrar stefnu, sem ihaldið
hefir í útgerðarmálunum, og eg geri
ráð fvrir, að allur almenningur sé