Neisti - 05.08.1936, Qupperneq 1
Utgefandi: Jafnaðarmannafélag Siglufjarðar.
Brot úr baráttusögu alþýð
unnar á Dalvík.
Pað varð enginn smáræðis úlfa-
í>ytur í herbúðum íhaldsins á Dal*
vík, þegar „Verkalýðsfélag Dalvík-
ur var stofnað að áliðnum vetri
1932. Æðstuprestar afturhaldsins og
málsvarar samkeppnisstefnunnarsáu
ljóslega að þeir tímar voru liðnir,
er þeir gátu skammtað alþýðunni
úr hnefa andlegar og líkamlegar
nauðsynjar. Peim varð það ljóst,
að nú mundi verkalýðurinn setja
verð á vinnu sína og lokið því
handahófi kaupkúgunarinnar, sem
ríkt hafði undanfarið. Og þeim var
einnig ljóst, að með bættum hag
alþýðu og 6téttarsamtökum, myndi
þverra að mjög verulegu leyti vald
þeirra yfir því, hvað alþýðan læsi
og hverjar skoðanir hún tileinkaði
sér.
Séð frá sjónarmiði þessara manna
var það því engin furða þótt til
allra ráða væri gripið til þess að
kæfa þessa vaknandi frelsisbaráttu
alþýðunnar. Undir eins og kvisað-
ist um það að stofna ætti verka-
lýðsfélag, var hafin lævísleg herferð
í því augnamiði að koma því inn
hjá fólki, og þá frekast fátæku fólki,
sem vegna handletðslu íhaldsins
hafði aldrei fengið tækifæri til að
kynna sér stéttarmál, að hér væri
um að ræða óaldarfélagsskap, sem
frekast myndi beita sérfyrir presta-
morðum, kirkjubrennum og hermd-
arverkum gegn heiðarlegum at-
vinnurekendum.
En hinn stéttvísari b?uti verka-
lýðsins lét móðursýkis1- fturhalds-
manna eins og ^ um eyrun
þjóta. Boðað va . almenns borg-
arafundar til T s aðræðaum slofn-
un verkaiýf .elags og skyldi félagið
stofnað að þeim umræðum loknum.
Hinar auðsveipustu málpípur íhalds-
ins reyndu af veikum mættí að
andmæla hinni fyrirhuguðu félags-
stofnun. Aðalefnið í ræðum þeirra
var það, að verkaiýðsfélög væru
góð og sjálfsögð, en það væri bara
engin ástæða til að stofna slíkt fé-
lag á Dalvík, því að þar rikti svo
mikil kyrrð og friður! Verlcafólkið
var alls ekki á sömu skoðun, og
þegar synir og frændur útgerðar-
mannanna höfðu lokið máli sínu,
báðu fundarboðendur þá að ganga
út úr fundarsalnum, sem ekki ósk-
uðu að taka þátt í stofnun verka-
lýðsfélags.Hvarf þá nok'kurhluti fund-
armanna á brott, en í sömu andránni
hófu nokkrir íhaldssinnaðir ung-
lingar skrílslæti, sem hæfðu mjög
vel vanmáttugum lítilmennum. Ætl-
un þessara vormanna íhaldsins var
sú, að koma í veg fyrir félagsstofn-
unina með því aðgera verkafólkinu
ómögulegt að haldast við í sam
komuhúsinu Ekki var þetta mjög
heiðarlegt, þegar þess er gætt, að
þeir áttu drjúgan þátt í þessu, sem
leigt höfðu verkafólkinu húsið.
Væntanlegir meðlímir verkalýðs-
ins tóku þessu með þeirri karl-
mannlegu ró, sem er eitt höfuð-
einkenni íslenzkrar alþýðu. Peir
fluttu fundinn í hús eins félaga
síns og stofnuðu þar „Verkalýðs-
félag Dalvíkur", til sárrar gremju
fyrir unnendur hinnar frjálsu sam-
keppni.
Verkalýðsfélag Dalvíkur hefir nú
starfað í fjögur ár. A þeim árum
hefir félagið eflst svo mikið og
komið í kring svo stórfelldum kjara-
bótum, að það tekur langt fram
djörfustu vonum brautryðjendanna.
Meðlimatala félagsins hefir marg-
faldast og má nú svo heita, að hver
einn einasti verkamaður og sjómað-
ur á Dalvík sé í því. Verkakon-
urnar hafa ekki sýnt eins mikla
stéttvísi, en þó eru nokkrar þeirra
þegar gengnar í félagið og von á
fleirum.
Kaupgjald verkafólks 'nefir hækk-
að um 10—40 prc., auk þess sem
kaupgjald hefir verið samræmt meir
en áður þekktist. Pá er og gerður
munur á dagvinnu og eftirvinnu,
vinnu á rúmhelgum dögum og
helgidögum. Pess þekktust heldur
engin dæmi áður.
Félagsbundnir verkamenn sitja
yfirleitt fyrir vinnu og félagið sjálft
hefir tvö síðastliðin ár algjörlega
séð um töluvert af uppskipunar- og
framskipunarvinnu. Jafnan hefir
þeirri reglu verið fyigt, að láta þá
sitja sem mest fyrir þeirri vinnu,
er erfiðastar hafa kringumstæður.
Verkafólkið er að sjálfsögðu mjög
ánægt með þá kauphækkun, sem
þegar hefir fengist, en ekki metur
það minna rétt hins félagsbundna
verkalýðs til vinnunnar. Með þeim
Verkafólk! Verzlið við þá sem augl. í NEISTA