Neisti - 03.11.1936, Blaðsíða 1

Utgefandi: Jafnaðarmannafélag Siglufjarðar.
IV. árg.
Siglufirði, Priðjudaginn 3. nóv. 1936
39. tbl.
Alvarleét málefni.
Pegar bindindishreyíingin stóð í
mestum blóma hér á landi, var
það trú þeirra, sem bjartsýnastir
voru, að hægt væri, með valdboði,
að útrýtna allri neyzlu áfengra
drykkja. I kjölfar þessara skoðana
sigldu bannlögin. — Pað verður
ekki með rökum á móti því mælt,
að þjóðin var ekki nægilega þrosk-
uð til þess að bannlögin gætu kom-
ið að tilætluðum notum, þó er ó-
hætt að fullyrða, að allt þar til Spán-
arvínaundanþágan kom til skjal-
anna, gerðu bannlögin talsvert
gagn. En eftir undanþáguna er
það í raun og veru sjálfsblekking
að halda því fram, að áfengisbann
hafi verið á íslandi, enda þótt stór-
um versnaði þegar hin innlenda
framleiðsla — LANDINN — kom
á markaðinn. Pví hefir verið haldið
fram, að þrátt fyrir það, hve ástand-
ið var hörmulegt, hafi það þó
versnað stórkostlega við hið form-
lega afnám bannlaganna. Um þetta
vil eg ekkert fullyrða. Pær tölur
»em fyrir liggja segja það ótvírætt,
að meira hafi verið drukkið eftir
afnámið. en þess ber að gæta, að
óleyfilegur innflutningur, svo og
Landa og Iyfjabúðasala, hefir
minnkað stórkostlega, en það var
nær eingöngu óskráð sala. En þetta
skiftir ekki svo miklu máli. Hitt er
aðalatriðið, að ástandið ersíztbetra
en áður, og var þó ekki á bætandi.
Petta má ekki lengi ivo búið standa.
Ofdrykkjuhneigð þjóðarinnar er
komin á svo hátt stig, að það ætti
að vera hverjum hugsandi manniærið
áhyggjuefoi. Að mínu áliti verður
að gera tvennt í einu : auka bind-
indisstarfsemina og takmarka sölu
hinna áfengu drykkja. Skal hér rætt
um þetta nokkru nánar.
Pað leikur ekki á tveim tungum,
að bindindissstarfsemin í höndum
hæfra manna, er einhver allra
skæðasti óvinur Bakkusar, svo
•skæður að Bakkus hefir í óteljandi
tilfellum beðið fnllkomin ósigur. En
betur má ef duga skal. Pað heyrist
oft sagt, þegar vínhneigður maður
skipar sér undir merki Góðtempl-
arareglunnar. „Hversvegna er þessi
maður að ganga í stúku”. En hverj-
um er meiri þörf á þvl að komast
í þann góða félagsskap en einmitt
þeim sem vínhneigðir eru? Pað
er að vísu sorglegt þegar menn
rjúfa heit sín, hvort sem það er
utan eða innan reglunnar, en þess
ber þó að gæta, að öll erum við
breysk, og mun sá vandfundin,
sem með hreinni samvisku getur
kastað fyrsta steininum. Séu hinir
veiklyndu félagar meðhöndlaðir á
réttan hátt, verður endirinn oftast
sá, að þeir finna og skilja hvað
þeim er fyrir bestu. og komast á
réttan kjöl. Að vísu útheimtir þetta
mikið viljaþrek, því að freisting-
arnar láta ekki á sér standa, .en
einlægur ásetningur, styrktur af
góðum félagsskap, lyftir oft Grettis-
tökum.
Pá skal minnast á takmörkun á
sölu áfengra drykkja. Er hægt að
takmarka hina frjálsu sölu þaðmik-
ið, að veruleg bót fáist á því vand-
ræðaástandi sem nú ríkir? Pessu
hlýt eg að svara játandi. Mín
skoðun er sú. að þetta verði best
gert með áfengisbókum, þannig, að
hver sem vill geti fengið sína á-
fengUbók, og jafnframt sé ákveðið
hve mikið hver eiristaklingur getur
fengið á hverjum mánuði. Pessu
verður að vera þannig fyrirkomið,
að engin megi taka út ááfengisbók
annars manns, og að það sem eftir
lcann að vera af þessum skamti í
lok hvers mánaðar falli niður, en
yfirfærist ekki á næsta mánuð. Væri
skamturi.nn hóflegúr myndi þetta
til stórbóta. Á þennan hátt væri
að mestu leyti tekið fyrir starfsemi
leynisala, sem nú þjóta upp eins
og gorkúlur á mykjuhaug. Með því
fyrirkomulagi sem nu ríkir miðast
áfengiskaup þeirra eingöngu við
fjárhaginn. Með því að hafa bækur
myndu þeir sem áfengis vilja neyta
nota sinn rétt, en aðrir láta hann
niður falla. Pað myndi því verða
frekar þröngt í búi hjá leynisölunum.
Að vísu myndi þetta fyrirkomulag
rýra tekjur ríkiasjóða að miklum
mun. En megi ríkissjóður ekki við
því að missa af þessum tekjum hefir
þjóðin þó miklu síður efni á því
að neyta áfengis eins og núergert.
Templarar hafa verið óþarflega
vægir í kröfum sínum til þings og
stjórnar. Peir hafa látið sér nægja
að kastað værií regluna nokkrum þú»-
undum kr. til útbreiðslustarfsemi, að
launaður væri sérstakur áfengisráðu-
nautur og skipaðar áfengisvarnar-
nefndir. Petta er langt frá því að
vera nægilegt til þess að draga úr
áfengisneyzlunni, enda er á'engis-
verzlunin eftir sem áður rekin sem
stórgróðafyrirtæki. Pessu mætti líkja
það, að gefa óþekkum krakka sæt-
indi til þess að fá hann til að þegja.
Góðtemplarareglan á mikið itarf
fyrir hendi. Jafnhliða því að ná
sem flestum inn í regluna, þarf að
finna einhverjar skynsamlegar leið-
ir til að draga úr áfengisneyzlunni.
Pað skiftir ekki máli, hvort það
verður með því að taka upp áfeng-