Neisti - 25.02.1949, Blaðsíða 4

1
I
NEISTI
í
Bertrand Russel:
HVAÐ ER L ÝÐRÆÐIf
Höfundur greinar þessarar, Englendingurinn
Bertrand Russel, er heimsfrœgur fyrir rannsókn-
ir í stœröfrœöi og rökfrœöi, og rit heimsspekilegs
efnis. Hann var um skeiö kennari viö háskólann í
Cambridge. Hann þykir frjálslyndur í stjórnmál-
um og hefur víða fariö, m. a. til Rússlands. —
Hann er alkunnur friöarvinur. — Eftirfarandi
grein var birt í Manshester Guardian.
U-m 'þessar mundir er haldið
fram tveimur gjörólukum skoðun-
um á því, hvað sé í raun og sann-
leika lýðræði. Annarsvegar er
skoðun Engilsaxa, en hinsvegar
skoðun Rússa.
Fjölmargir aðhyliast hvoruga
þeirra af fyllstu alvöru, — þó ef
til vill síður þeir, sem teijast for-
mælendur þeirra. Skýrgreining
Engilsaxa er á þá lund, að lýðræði
sé sama og meirihlutastjórn. Á
hinn bóginn lita Rússar svo á, að
lýðræði sé stjórn í samræmi við
hagsmuni meirihlutans — hags-
muni samkvæmt þeim skilningi,
sem felst í stjórnspekikerfi Karls
Marx.
1 raun hafa þessar tvær skoðan-
ir gefið gjöróiíkar niðurstöður. 1
Bandaríkjunum hefur stjórn meirá-
hlutans orðið til þess að halda við
auðvaldsstefnunni, en hana telja
allir fylgismenn Marx ósamríman-
lega hagsmunum meirdhlutans.
I Grikklandi hefir samskonar
stjómarkerfi fóstrað afturhalds-
stefnu. í Þýzkalandi getur skeð, að
hún greiði fyrir endurkomu Naz-
ista .Fylgismenn rússnesku skoð-
unarinnar geta með rétti bent á
telíkar reyndir, sem renna stoðum
undir túlíkun þedrra á hugtakinu
„lýðræði".
Skoðun Rússa gefur allt aðra
niðurstöðu. Hún er fyrst og fremst
grundvölluð á visteum trúarsetn-
ingum. Einn flokkur (kommúnist-
ar) lýsir sig vita, hvað séu hags-
munir meirihlutans, og það raun-
ar með svo mikilli vissu, að hon-
um beri bæði réttur og skylda til
að þagga niður í öllum andstæð-
ingum, jafnvel þótt þeir séu meiri-
hluti fólksins.
Til þess að menn geti skilið mun
þessara tveggja skoðana á lýðræði
verða þeir að vita, að fylgismenn
síðarn'efndu álíta enga nauðsyn að
bíða þess, að samþyklki meirihlut-
ans vdnnist með fortölum. Þvert á
móti álita þeir, að fyrst beri þeim
að tryggja sér völdin, en síðan
samþykki meirihlutans með full-
tingi áróðurs, sem rekinn er af rík-
isvaldinu. Þedr staðhæfa, að viss-
ir einstaklingar beri betur skyn á
hagsmuni medrihlutans en sjálfur
hann, og því eigi þeir rétt á að
mæla fyrir, hver viiji meirihlutans
skuli vera d hagsmunamálum hans,
og að koma á einræðisstjórn, sem
banni hverskonar andstöðu. Þeir
vænta, að þessi stjórnmálastefna
vinni almennt fylgi, þegar fram
líða stundir, þar sem áróður og
einstrengdngslegt uppeldi í áíkveðn-
um skoðunum leggist á eitt. Þeir
beita þannig sömu aðferðum og
hertogdnn af Alba reyndi i Belgdu
á sínum tíma.
Vandinn, sem fyrst og fremst
verður á framkvæmd þessarar
stjórnmálastefnu, hlýzt af því, að
til eru einnig aðrir menn, sem eru
öldungis jafn sannfærðir um rétt-
mæti sinna skoðana á hagsmuna-
málum admennings. Mi'kill meird-
hluti Bandaríkjamanna trúir t. d. á
einstaklingsframtakið. Kaþólska
'kirkjan hefir sett upp kerfi kenni-
setninga, sem mæla svo fyrir, að
medrihlutanum skuli snúa til ka-
þólskrar trúar. Svo framarlegasem
þessar kennisetningar séu réttar,
sé heimilt að beita hverskonar of-
beldi, sem styður útbredðslu ka-
þódskrar trúar Gerum ráð fyrir, að
ikommúnistar og kaþólskir væru á
einu máld um það, að ríkið ætti að
framkvæma velferðarmál meiri-
hlutans, óháð óskum hans. Ein-
ungis va'ldið gæti þá úr því skorið,
hvort ríkdð skyldi fylgja kaþósk-
um eða kommúnistis'kum kenni-
setningum. Af þessu leiðir, að þeir,
sem eru sannfærðir um gildi ákveð-
inna trúarskoðana í stjórnmálum,
neyðast til að halda uppi ofríkis-
stjórn og heyja trúarstyrjöld út á
við, hver sem ætlun þeirra kann
að hafa verið í fyrstu. Þetta gerð-
dst í frönsku stjórnarbyltingunni,
og á dögum Cromwells. Nú stefnir
Rússland í þessa sömu átt.
Þar sem þessu fer fram, breyt-
ast hermenn byltingarvaldsins úr
boðendum nýrrar trúar í verkfæri
gamallar heimsvaldastefnu. Því
miður sannast enn, ,,að vald leiðir
af sér spillingu, og algjört vald or-
saJkar algjöra spillingu." Miskunn-
arlaus afleiðing þess er sú, að þeir,
sem brjótast til valda í því skyni
að vinna að hagsmunum meiri-
hlutans gegn ótekum hans, láta
hagsmuni meirihlutans fyrr eða
síðar þoka fyrir s'inum eigin. Eng-
in af megdnstefnumálum frönsku
stjórnarbyltingarinnar hefur út af
fyrir sig knúið Napóleon tií að
setja bræður sína á veldisstóla
vissra ríkja í Norðurálfu, en það
tiltæki var eðlileg afieiðing þeirrar
f yririitninga r, sem Robespierre
hafði innrætt meirihlutanum. Rúss
neska byltingin var í fyrstu talin
stefna að fjárhagsjafnaði með öll-
urn mönnum, en um þessar mundir
ríkir minni jöfnuður um fjárhag
'i Rússlandi en í Bretlandi. Þetta
stafar eðlilega af jafnvægisvöntun
í stjórnmálum. "
Frelsið var uppistaða eldri skoð-
unarinnar á lýðræði. Það hefir al-
gjörlega verið fellt úr hinni nýju
skoðun, og er litið á það sem nckfx-
urskonar borgaralegt skurðgoð.
Frelsinu er að sjálfsögðu ætíð og
óhjákvæmilega nokkrar takmark-
anir sfettar, því að hver stjóm fel-
ur í sér þvinganir með nokíkrum
hætti. Jafnvel róttækustu fylgis-
menn hins frjálsa framtaks (laiss-
ez farie), að örfáum stjórnleysingj
um undanskildum, vilja ekki veita
þjófum og morðingjum frelsi. Þótt
þvingun sé að vissu marki óhjá-
kvæmileg, er hún enn talin vera í
eðli sínu mein, sem mönnum beri
að halda innan þeirra takmarka,
sem þjóðfélagssldpanin leyfir.
Meirihlutastjóm hefur þann
kost, að einungis minnihiutinn sæt-
ir þvingun, þegar verst lætur. En
þegar bezt lætur, og stjómin nýt-
ur allsherjarfylgis, samþykkja all-
ir, að fáeinum öfgamönnum frá-
töldum, ákvarðanir, sem teknar
eru með lýðræðishætti. Þegar eins
er háttað' og hugmyndakerfi fasc-
ista og kommúnista sýna, að ekki
er viðurkennt, að frelsið hafi í
tejálfu sé'r gildi fyrir stjórnmálin,
verður hverskonar ágreiningur ó-
umflýjanlegur til að greiða götu
njósnarlögreglu og fanghbúða og
að breyta almenningi i undirgef-
inn múg, sem glatar allri sjálfs'-
virðingu.
Það er ekki einungis stjórn Nazr
ista, sem hefur gefið svo óhugn-
anlega raun. Við sjáum, að Rúss-
land hefir að undanförnu staðið
gegn öllum tilraunum í þá átt, að
óskir meirihlutans séu teknar til
greina — í Póllandi, Ungverjalandi
RúmeníU og Búlgaríu (samanber
ennig Tékkóslóvakíu) og sömuleið-
is, þegar i efni var að steypa sam-
an þýzka jafnaðarmannaflokknum
og Ikommúnistaflokknum. Þessi að-
ferð, að láta valdboð koma í stað-
inn fyrir frjálsan málflutning og
sannfæringu, leiðir óhjákvæmilega
til andófs og um leið allsherjar
valdastefnu, þar sem Stalin tekst
hlutverk Napóleons á hendur.
Á öld atómsprengnanna getur
sú leið ekki legið í aðra átt en til
tortímingar mannkynsins.
SKÆÐADRfFA
(Framhald af 1. sífiu)
hér sé „veikur' floklcur. Sá
floklcur, sem hefur á að skipa
jafn öflugri ungher jahrcyfingu
og Alþgðufl. hér í Siglu- >
firði, er ekki „veikur flokkur.“
— Ungir jafnaðarmenn í Siglu-
firði hafa sýnt það meii félags-
starfsemi sinni, að jufnaðar-
menn í Siglufirði eru í sókn,
enda er imghreyf ing þeirra sú
langf jölmennasta hér í bæ. En
sá flokkur er veikur, sem enga
ungherja éi. Þessvegna verður
að telja Framsóknarflokkinn í i
Siglufirði mjög veikan flokk,
enda þólt þeir Hjörtur Hjartar,
Jón Kjartansson og fíjarni Jó-
hannsson eigi að teljast „ungir
Framsóknarmenn.“
Varð hræddur við Sannleikann
/ síðasta tbl. Neista ritaði
Jóli. G. Möller grein ,sem hann
nefndi: „Því ekki sannleikann, ±
Þóroddur.“ — Tilefni greinar-
innar voru hinar dólgslegu ár-
ksir Þóroddar á Jóharm, enn-
fremur hafði hann í dálkum
Mjölnis lagt Jóhanniorð ímunn
sem hann hafði aldrei talað. —
Þessi grein Jóhanns var hin
athyglisverðasta. Þóroddur hcf-
ur svarað grein þessari með
þögninni, og með þ\í viður- f
kennt að öll hnjóðsyrði í garð
Jóhanns, sem birzt hafa eftir
hann í dálkum Mjölnis, eru
helber uppspuni og rakalaus
þvættingur. Af þessu sézt, að
Þóroddi . „ER ALLS EKKl
ALLS VARNAÐ.“
t fótspor Thorez
Franski kommúnislaforing-
inn Thorez lét þau orð falla *
m'jlega í París
„að ef Rússar veittu fjand-
mönnum sínum eftirför inn í
Frakkland, bæri frönskum
verkalýð að taka á móti þeim,
eins og Rúmenar og Tékkar
höfðu gert.“
Eða með' öðrum orðum, að
ef Frökkum og Rússum lenti
saman, og Frakkar þyrftu að
hörfa.nndan inn fyrir landa-
mlæri Frakklands, — myndi
Komm iinislaflokkur Frakkl.
hvetja franskan verkalýð til
þess að berjast með Rússum.
Þeir Einar Albertsson og
Karl Sæmnndsson hafa að und
anförnu fyllt dálka Mjölnis •
með greinum um sjálfstæðis-
mál. Neisti beinir mi þeirri
fyrirspurn til þessara dánu-
manna, hvort framkoma Thor-
ez sé ekki föðurlandssvik og
hvað eigi að gera við slíka
menn? Ennfremur langar
Neista til að leggja fyrir þá \
spurningu, hvort þeir myndu
veita Rússum lið, ef Rússar
hygðust að ganga á land á
lslandi?