Vera - 01.12.1982, Blaðsíða 29

ÚR KVENNASÖGUSAFNINU
„Páll Vídalín setti þíng at Skridu í Hörg-
árdal föstudaginn næstan eptir páskahátíd,
ok dæmdi þar til dauda Sigrídi Vigfúsdótt-
ur úr Reykjadal nordan fyrir barnamord,
var henni drekkt hinn næsta dag í kílnum
út ok nidr undan Mödruvöllum. Halldór
Einarsson sýslumadr dæmdi Olafi Sveins-
syni í Saurbæ útlegd af landi, er rádit hafdi
Sigrídi Vigfúsdóttur, þá hún var vinnukona
hans, at fyrirkoma barni sínu ....
Arni hét madr Bjarnason, Grímssonar
smids í Vidvík, hann bjó í Keldunesi nordr,
hann var bródir Ingibjargar, konu Jóns
prests Gíslasonar í Saurbæ, gat hann bam
vid þeirri konu, er Kristín hét Halldórs-
dóttir, ok var systir konu hans, en af því at
líf lá vid, ok annar fékkst til til at játa fad-
ernit, þá gekk sá undir; fékk Halldór sýslu-
madr Einarsson grun, ok gekk fast á Árna;
hann neitti fyrst, þar til er sýslumadr hét
hönum frelsi, þá medgekk hann, ok reid
sídan med hönum viljugr til þíngs; var þíng
fjölmennt, ok mörg stórmæli. Par var fyrst
lesit konúngsbréf um lögréttumanna nefnd,
ok annad, útgefit á Jegersborg, um leigu-
lidarétt; þvínæst var dæmd ok tekin af Kol-
finna Asbjarnardóttir úr Kjósarsýslu fyrir
dulsmál, en Salomon Hallbjarnarson ok
Oluf systurdóttir hans úr Snæfellsþingi fyrir
barngetnad sín á milii. Skotit var á frest
útlegd Olafs Sveinsson úr Þingeyarsýslu.
Sumarlidi Eyríksson ok Ragnhildr, bróður-
dóttir hans, voru dæmd ok líflátin fyrir
barngetnad sín á rnillum, þau voru úr
Strandasýslu; en er kom til um Árna Bjarn-
arson, ok hann var spurdr í lögréttu um
faderni barnsins, er Kristín Halldórsdóttir
hafdi alit, bad hann um svarafrest til morg-
uns, ok fekk hann, ok gekk laus: kom hann
at ákvedinni stundu, ok kvadst vera med
sönnu fadir: þá budu sumir yfirmenn hön-
um, at mæla fyrir hann vid konúng, en
hann neitti því, ok kvadst heldr vilja deya
fyrir synd sína enn lifa, mælti hann þat med
allri stillíngu ok óklökkvandi, ok furdadi
menn hugprýdi hans. „Þriggja bæna mun
eg beida,“ sagði hann: „er þat fyrst, at eg sé
frjáls ok járnalaus, mun ek ei um hlaupast;
þat annat, at snaudir menn fái klædi mín,
en eigi bödullinn; ok hid þridja, at líkami
minn fái leg at kyrkju“; var hönum því
heitit; sídan gekk hann af lögréttu at
heyrdum dómi, ok lagdi sig á höggstokk-
inn, ok vard vid sem bezt, ok fannst mönn-
um mikit um. Kristín, barnsmódir hans, var
ei þíngfær, ok var henni drekkt seinna í
héradi.“
Eða í stuttu máli:
1. Kona deyðir barn sitt og henni er
drekkt, faðirinn, Ólafur Sveinsson,
hafði Iagt á ráðin um að fyrirkoma barni
sínu.
2. Sifjaspell. Giftur maður á barn með
systur konu sinnar. Neitar, meðgengur
síðar, hálshöggvinn á Alþingi (og furð-
aði menn á hugprýði hans). Barnsmóð-
irin var ekki þingfær, og því drekkt
heima í héraði. (Barnið hefir kona Árna
efalaust orðið að annast).
3. Dæmd og tekin af fyrir dulsmál Kol-
finna Ásbjarnardóttir.
4. Tekin af fyrir sifjaspell Salomon og Ólöf
systurdóttir hans.
5. Frestað máli Ólafs Sveinssonar, sem
hlotið hafði dóm í héraði um útlegð af
landi.
6. Dæmd og líflátin fyrir sifjaspell Sumar-
liði og Ragnhildur bróðurdóttir hans.
Að lokum er eitt dæmi frá 1703, sem er
furðu fróðlegt:
„Katrín Þorvarðsdóttir úr sýslu Jóns Sig-
urðarsonar í Einarsnesi, var dæmd fyrir
dulsmál, og henni drekkt á alþingi, en þó
var kallað hún hefði verið ei með fullu ráði
um þann tíma. Barnfaðir hennar slapp,
hann hét Auðunn Sigurðarson, systursonur
Sigurðar lögmanns, ok bar hún hann undan
[þ. e. bjargaði honum].“
HEIMILDIR:
Fyrir utan árbækur Espólíns eru heimildir þess-
ar: Lovsamling for Island, 1. bindi, og Tímarit
hins íslenska bókmenntafélags, 17. árg. 1896.
Þáttur úr sögu íslands á síðari helming 16. aldar
eftir Þorkel Bjarnason.
/ síðasta tölublaði Veru urðu þau leiðu
mistök að myndatextar féllu niður á
nokkrum stöðum. Vera biðst afsökun-
aráþví.