Vera - 01.04.1985, Blaðsíða 32

Nú hefur verið lögð fram að nýju þings-
ályktunartillagan um kennslugagnamið-
stöðvar í öllum landshlutum, en hún fékkst
ekki afgreidd á síðasta þingi.
Guðrún Agnarsdóttir er fyrsti flutnings-
maður tillögunnar en hana flytja auk Guð-
rúnar þau Hjörleifur Guttormsson, Eiður
Guðnason, Kristín Halldórsdóttir, Kristófer
Már Kristinsson, Ólafur P. Þórðarson og
Sigríður Dúna Kristmundsdóttir.
Jafn-
rétti
tii
náms
Markmiðið meö flutningi tillögunnar er að jafna að-
stöðu barna til náms og kennslu hér á landi þannig að
öllum nemendum, hvar á landinu sem þeir búa, verði
tryggður aðgangur að fjölbreyttum kennslugögnum.
Guðrún Agnarsdóttir benti á i ræðu sinni þegar hún
mælti fyrir tillögunni 7. febrúar, að skólar landsins eru
afar misvel búnir hvað þetta varðar og þar standa skólar
í dreifbýli mjög höllum fæti. Litlir skólar eru víða mjög
vanbúnir að tækjum og aðstöðu og á sviði verklegrar
kennslu er ástandið oft hörmulegt.
Aðstöðumunur nemenda
Eins og liggur í augum uppi bitnar þessi aðstöðumun-
ur á árangri nemenda og hefur fengist staðfest með
samanburði sem sýnir að lakastan árangur úr sam-
ræmdum prófum hafa fámennustu og dreifbýlustu
fræðsluumdæmin. Þó að slík próf séu engan veginn al-
gildur mælikvarði á hæfni nemenda ræður niðurstaða
þeirra þó miklu um framtíð þeirra og hverja stefnu hún
getur tekið.
Þess er seint að vænta að fullkomin skólasöfn rísi
við alla skóla, ekki síst ef haft er í huga að í yfir 100
grunnskólum eru nemendur færri en 100. Þeir skólar
munu ekki í bráð eignast þau tæki og gögn sem talin eru
upp í 72. gr. grunnskólalaganna:
„Við hvern grunnskóla skal vera safn bóka og náms-
gagna. Að skólabókasafni skal þannig búið að því er
varðar húsnæði, bókakost, önnur námsgögn og starfs-
lið, að þau geti gegnt því hlutverki að vera eitt af megin-
hjálpartækjum í skólastarfinu.
f bóka- og námsgagnasafni eru bækur og annað
prentað efni, kvikmyndir, myndræmur, skyggnur, glær-
ur, myndsegulbönd og annað myndritað efni, enn frem-
ur hljómplötur, segulbönd og annaðhljóðritað efni, svo
og hvers konar tæki til flutnings á þessu efni og fram-
leiðslu í þau.“
Lítil sveitarfélög munu við óbreyttar aðstæður ekki
hafa bolmagn til að búaskóla sína öllum nauðsynlegum
gögnum, en engu að síður er nauðsynlegt að tryggja öll-
um nemendum aðgang að vönduðum og fjölbreyttum
náms- og hjálpargögnum.
Kennslugagnamiöstöðvar
Tillagan um kennslugagnamiðstöðvar í öllum lands-
hlutum felur í sér leið til lausnar þessum vanda (þar er
þess farið á leit að kannað verði hvernig best yrði hagað
samstarfi milli ríkis og samtaka sveitafélaga um að
koma á fót kennslugagnamiðstöðvum). Þar er sett fram
sú hugmynd, eins og segir í tillögunni: ,,Að komið verið
á fót kennslugagnamiðstöðvum í tengslum við fræðslu-
skrifstofur í öllum landshlutum. Kennslugagnamið-
stöðvarnar hafi það meginverkefni að lána skólum
námsgögn, kennslutæki og hjálpargögn, þannig að öll-
um nemendum verði tryggður aðgangur að fjölbreytt-
um kennslugögnum, hvar á landinu sem þeir búa.“
Samvinna skóla
Gert er ráð fyrir að litlir skólar á ákveðnu svæði, jafn-
vel allir skólar á sama svæði, eigi saman ýmis þau
gögn, tæki og áhöld sem hverjum einum skóla reynist
ofviða að eignast upp á eigin spýtur eða ekki er ástæða
til að hver skóli eigi. Hér er t.d. um að ræða ýmis dýr'
kennslutæki og hjálpargögn sem aðeins eru notuð
skamman tíma á hverju skólaári.
Hér er sveitarfélögum ætlað stórt hlutverk, en Ijóst er
að aðstæður þeirra til að rækja það eru afar mismun-
andi. Rétt þykir því að ríkið beri allan stofnkostnað af
slíkum kennslugagnamiðstöðvum og tryggi jafnframt
helming af rekstrarkostnaði samkvæmt nánari reglum
sem setja þarf.
Guðrún tók fram í ræðu sinni að með tillögunni væri
alls ekki verið að boða að hverfa ætti frá því markmiði
að í framtíðinni rísi skólasöfn við alla skóla. Miklu fremur
mætti líta á kennslugagnamiðstöðvar sem mikilvægt
spor í þá átt. Útlán námsgagna og kennslutækja myndu
stuðla að hagkvæmni við þá uppbyggingu, um leið og
gætt væri ítrustu hagkvæmni og þjónusta bætt.
Þá sagði Guðrún með öllu óverjandi að börn okkar
skuli hafa svo misjafna aðstöðu til náms eftir búsetu
sem raun ber vitni: „Nútíminn og framtíðin gera æ meiri
kröfur til manna, bæði um fjölbreytta og sérhæfða
menntun. Það er því hvorki boðlegt börnum þessa
lands að draga þau svo í dilka hvaö varöar undirbúning
undir lífið, né heldur hefur þjóðin efni á því."
Könnun á árangri skólastarfs
Menntamálaráðherra sagði spurninguna vera um
fjármagnið og sannleikurinn væri sá að Námsgagna-
stofnun, sem sæi um dreifingu kennslugagna, væri bú-
in aö vera í fjársvelti árum saman. Úr því hefði að hluta
verið bætt á síöustu fjárlögum. Hún sagði aö ákveðið
hefði verið að láta gera sérstaka könnun á árangri
skólastarfs í landinu og það teldi hún meginatriði til
þess að hægt væri að átta sig á hvar þyrfti e.t.v. að gera
breytingar. Ragnhildur dró í efa að ástæða mismunandi
námsárangurs á ýmsum stöðum á landinu væri vegna
skorts á kennslugögnum og kennslugagnamiðstöðvum
og sagði hugleiðingar Guðrúnar um orsakir þessa ein-
vörðungu getgátur. Guðrún svaraði því til að almennur
aðstöðumunur á milli þéttbýlis og dreifbýlis réði að sínu
mati úrslitum í þessum efnum. Hún sagðist skora á
menntamálaráðherra að beita sér af alefli við að jafna
aðstöðu þéttbýlis og dreifbýlis í menntunarmálum og
svosannarlega myndu Kvennalistakonurstyðjaþétt við
bakið á henni í þeim efnum.
Kristín Árnadóttir, skrifaöi þingmálasíðurnar