Vera - 01.04.1985, Blaðsíða 34

VERULEGAR VÆNTINGAR
(Great expectations) eftir Kathy Acker
Þaö sem skemmtir mór viö lestur
„Great expectations”, skáldsögu eftir
Kathy Acker, er hvorki söguþráöurinn eöa
persónurnar ( bókinni heldur uppskriftin
að henni. Þessi uppskrift byrjar einhvern
veginn á þessa leið: Taktu eitt stykki af vel-
þekktri og mikilsvirtri bók eftir rithöfund
sem allir dá. Skýröu nýju bókina í höfuöiö
á þessari bók og byrjaöu hana eins. Nú
setur þú nokkrar blaösiöur meö útlistunum
á þinum persónulegustu fjölskylduerjum
og skrifar siöan á eftir samtal upp úr sápu-
óperu í sjónvarpinu. Þá skrifar þú þekktum
rithöfundum eöa gömlum kunningjum
nokkur vel valin orð í sendibrófsformi undir
dulnefni. Síöan lýsir þú ímyndaðri heim-
sókn til einhvers þjóöhöfðingja í fjarlægu
landi. Og svo framvegis. . . Óþarfi er aö
binda sig viö bækur Charles Dickens. Til-
valdar bækur í þessa uppskrift eru „Borg-
arættin”, „Brekkukotsannáll" eöa „Ég
um mig frá mór til mín”.
RITSTULDARSTEFNA
Umrædd bók Ackers skiptist í þrjá hluta:
Sá fyrsti nefnist „Ritstuldarstefna” og
undir hann falla kaflarnir „Ég rifja upp
bernsku mína”, „Ég legg land undir fót til
að taka viö auðæfum mínum” og „Heims-
ins undirheimar”. Annar hlutinn heitir
„Upphaf ástarævintýrsins” og skiptist í
„Dagur” og „Nótt”. Þriöji hlutinn kallast
stutt og laggott „Endir” og samanstendur
af fimm köflum: „Til dyranna”, „Á þrösk-
uldi”, „Fyrir innan”, „Um eöli listarinnar
eftir Propertius” og „Samræður ætlaöar
fólki sem ekki er hór”. Kaflaheitin segja
talsvert til um innihald bókarinnar.
Aörar skáldsögur Acker eru meöal ann-
arra „Kathy fer til Haiti”, „Fulloröinsár
Toulouse Lautrec” og „Dauöi minn, líf
mitt eftir Pier Palo Pasolini”. Þessar þrjár
bækur hef ég ekki lesiö en ég hef lesiö
nokkrar styttri ritsmíöar eftir Acker sem
hafa birst i þeim bandarfsku tímaritum
sem leggja áherslu á tilraunakenndan
texta. Sú sem mór finnst best nefnist
„Models of our present” og mætti ís-
lenska sem „Líkön þess tíma er viö lifum”
eða „Fyrirmyndirsamtiöarinnar” eðajafn-
vel „Fyrirsætur dagsins í dag” allt eftir þvi
hvaða skilningur er lagöur í megintextann.
Þessi texti Ifkist um margt „Verulegum
væntingum”. Acker byrjar á aö skýrskota
eða vitna til einhvers sem einhver spek-
ingurinn hefur fullyrt og sýnir svo fram á aö
fullyrðingarnar stangast á viö hennar veru-
leika. Hennar raunveruleiki er sá aö vera
kvenkyns rithöfundur, blankur og búandi f
fátækra- og listamannahverfi á Manhatt-
an.
FATAFELLU-DEBUTANTE
Hvaöan kemur þessi Kathy Acker? Hún
fæddist inn í velstæða gyðingafjölskyldu f
New York fyrir um 35 árum. Var vand-
ræðaunglingur og rekinn sem slíkur aö
heiman. Giftist fátækum náunga til aö
hafa möguleika á styrkjum til háskóla-
náms og tók B.A. próf f fornbókmenntum.
Byrjaöi í heimspeki en hætti til að gerast
„fúltæm” Ijóöskáld íNew York. Þaögaf aö
vonum Iftið af sór, svo hún vann viö þaö
sem bauöst. Meðal þess sem bauðst var
aö leika í pornómyndum sem kunningjar
hennar geröu til aö fjármagna þær kvik-
myndir sem þá langaði til aö gera. Eftir
þessa reynslu sem „kvikmyndastjarna”
vann hún um tíma sem fatafella og sá
heimur sem hún kynntist í starfinu bví birt-
ist í verkum hennar, ófegraöur. í ensku
blaöi sá óg þetta um hana: „Líf Kathy
Acker er ekki lygasaga en líkist þó engu
meir.” Blööunum finnst lif hennar miklu
skemmtilegra til umfjöllunar en bækur
hennar. Til dæmis er hún sögö „eina New
York debutante sem tekiö hefur upp á því
að dansa á sviöum næturklúbbanna viö
Times Square ber”. Aö vera „New York
deubtante” er aö vera yfirstéttardekur-
bolla sem er kynnt hinu liðinu á formlegum
dansleik, og þykir þetta meiriháttar þar. En
Acker hefur ákveðnar skoðanir á vinnunni
og eru þær svona: „Ef þú á annaö borö
veröur að vera vinnuþræll þá er best aö
vera þaö í eins stuttan tíma og hægt er. Ef
þú þarft aö selja eitthvað er skárra að
selja Ifkamann en sálina”. Þaö eru svona
fullyröingar sem koma á hana heitinu
pönk-skáld.
ÞOLI EKKI REGLURNAR
Um rithöfunda segir Acker: „Mér hafa
aldrei falliö rithöfundar eins og Bellow eöa
Updike. Mór hafa ætíö þótt þeir tilgeröar-
legir og aö þeir skrifi fyrir þröngan les-
endahóp. Sko, þeir skrifa setningar eins
og þær eiga að vera og fara eftir öllum
þessum reglum sem segja um hvaö á aö
skrifa og hvernig.” Fyrir mór hljómar þetta
eins og dúx sem er aö reyna aö sannfæra
aöra um aö aldrei lesi hún nú heima. Þær
ritsmíöar sem óg hef lesið eftir Acker eru
þrælskipulagöar, en þó segir hún um skrif
sín: „Frásögn er form eins og önnur form.
Mér leiðist hún bara. Ég á viö aö ef ég þarf
aö muna í dag hvaö óg skrifaði í gær leiöist
mór aö skrifa. Úr þvf mór finnst skemmti-
legast af öllu aö skrifa skal þaö ekki henda
mig aö óg fari aö skrifa eitthvað sem mór
leiöist til aö ná einhverju fjarlægu mark-
miöi. Ég verð pirruö ef óg verö að muna
hver óg er og vita hvaö óg er aö skrifa.
Vegna þessa virka sögurnar minar ekki
heföbundnar. Minni mitt er ekki betra en
þetta. Ég er ekki aö reyna að vera afbrigöi-
leg.
ÁRÁS Á MENNINGUNA
Hvers vegna stelur þú svona frá öörum
skáldum? er spurt og hún svarar: „í fyrsta-
lagi hef óg eiginlega ekkert aö segja. Þetta
er Ifka árás á menninguna. Ég vil helst
engu bæta við hana. Sko, þaö sem rithöf-
undar gera f dag er aö búa til sögu, búa til
persónur — og allar eru þær kjaftæði.
Hvers vegna á óg aö auka viö þetta drasl?
Sama er mór um það. Mig langar bara til
aö skrifa svo ég get alveg eins skrifaö þaö
sem búiö er að skrifa. Guö veit aö þaö er
sko búiö aö skrifa nóg!” og „Ef þú hefur
einhver sjónarmiö, þá hefur þú eitthvaö
sem er þess viröi aö skrifa um. En óg hef
engin sjónarmiö.”
Þótt Acker tali svona töff um verkin sín
þá má líta á þau frá öörum hliðum en þess-
ari. Verk hennar fjalla aö stórum hluta um
það aö skrifa, um þaö aö skapa hór og nú.
Þau fjalla um það aö vera listamaöur í
heimi sem metur listir bæöi Iftils og mikils.
Ritstuldur er hvorki nýr nó frumlegur, en
Acker tekst aö nota fyrirbæriö á ferskan og t
skemmtilegan ósvffinn hátt. Þótt óg mundi
aldrei nenna aö lesa margar svona bækur
þá er ein þess viröi. Bókin er gefin út hjá
Grove Press í New York. Þaö forlag er nú
í Bandaríkjunum eins og Helgafeli var á is-
landi á meðan þaö var og hót.
Svala Sigurleifsdóttir.
ATH!
Nú eru síðustu forvöð að
eignast Veru frá upphafi. Til-
boðsverð: 1200 kr. Hringið í
síma: 22188 og við sendum í
póstkröfu.
34