Vera - 01.04.1985, Blaðsíða 36

Töff týpa á föstu
Andrés Indriðason
útg. Mál og menning
Rvík 1984
Um páskana tók ég mig til og las eina
unglingabók. Það hef ég ekki gert síðan ég
var sjálf á unglingsaldrinum, svona
12—16 ára. Þá lásum við mikið þýddar
bækur. Rauðubækurnar, flugfreyjubækur
og Beverlygraybækurnar. Yfirleitt var erfitt
að ná í þessa fjársjóði á bókasafninu
vegna útlána svo ég þóttist komast í feitt
að eiga frænku sem gat boðið uppá sitt
eigið bókasafn.
Strákarnir lásu Moranbækurnar, bláu-
bækurnar, flugkappabækurnar og fót-
boltahetjubækurnar sem voru víst ekki
fyrir stelpur þótt maður stælist í að lesa
þær.
Þá voru ekki til bækur eftir íslenska höf-
unda handa bæði strákum og stelpum,
sem fjölluðu um ást og smáskot, haldast í
hendur og stofupartý hjá pabba og
mömmu. Bókin hans Andrésar um Elías er
svona bók. Hún fjallar um Elías sem kem-
ur nýr í bæinn og finnur strax að hann
verður að sýnast töff ef hann á að vera
samþykktur af hópnum. Hann reynir það
líka af fremsta megni. Hann vill ganga í
augun á stelpunum og hættir sér í slags-
mál við strákana þótt hann hafi takmark-
aðan áhuga á því. Elías er enginn harður
töffari sem allt getur, hann er miklu frekar
viðkvæm týpa sem getur fundið til og haft
samúð með t.d. mömmu gömlu og
aumingja bjánanum honum stóra bróður
sem er að gefast upp á tengdaforeldrun-
um.
Andrés lýsir þessum viðkvæma strák
vel. Of væminn verður hann aldrei enda er
það stórhættulegt þegar verið er aö fjalla
um svo viðkyæmt efni sem unglingaástir.
Það er erfitt að vera hvorki barn né full-
orðinn. Efist maður einhvern tímann um
sjálfan sig og tilveruna gerir maður það þá.
Maður vill „verða stór“. Heimur fullorðna
fólksins lokkar og sýnist spennandi. En
barnið í manni togar líka á móti, vill ekki
sleppa. Á þéssum aldri þarf fólk að eiga
vini og góða félaga bæði í eldra fólki og
jafnöldrunum, því hvað er manneskjan án
vina?
Unglingar hafa sérstaka framkomu, sér-
stakt mál, músik, klæðaburð og jafnvel
hugsunarhátt. Þeir þurfa líka sérstakt les-
efni sem þau finna sig í og hafa gaman af.
Hér vantar fleiri bækur af þessu tagi.
Fleira fólk sem kann aö halda á penna.
Miðin eru svotil ókönnuð!
gyða
LAMANT (elskhuginn)
eftir Marguerite Duras. 1984 les éditions
de minuit.
Fyrsta bók Marguerite Duras kom út
1943. Hún hefur skrifað skáldsögur, kvik-
myndahandrit, leikrit. Af kvikmyndum má
nefna Hiroshima Mon Amour frá 1960.
Hún hefur verið mikils metin af bók-
menntafólki en ekki að sama skapi al-
menningi. Engu að síður er þessi bók
verðlaunabók, hún hlaut Goncourt bók-
menntaverðlaunin 1984. Má vera að það
verði til þess að glæöa áhuga almennings
á þessum merka höfundi.
Elskhuginn er aðgengileg bók: setning-
arnar eru stuttar, greinaskil tíð, og það
bætir upp kaflaleysi bókarinnar, því sann-
gjarnt er af höfundi að leyfa lesanda að
leggja frá sér bókina á einhverjum sögu-
mótum ef hann er þreyttur. Hún stekkur
fram og aftur í tíma, og stundum rennur
hún út fyrir tímarásina í minningarflóði,
sem hún bindur snögglega endi á eins og
maður gerir gjarnan og segir jæja, nema
hvað ég var stödd. . . en Marguerite tengir
okkur aftur við rétta tímaröö á mismunandi
vegu, stundum með greinaskilum einum,
stundum með nokkrum orðum. Hún end-
urtekur sig oft: „cest a elle a savoir. Elle
sait.” og „je voulais tuer, mon frere ainé,
je voulais le tuer. . .”
(Það er hennar að vita. Hún veit. Ég vildi
drepa, eldri bróður minn, ég vildi drepa
hann. . .). Hún fer einnig frjálslega með
tíðir sagna, og í einum kafla, þegar hún
lýsir fundum hennar og elskhugans og
fyrsta ástardegi þeirra, fer hún úr fyrstu
persónu í þriðju persónu, hún stóö þarna,
hún sagði, eins og persónan upplifi at-
buröinn í einskonar doða, fjarlæg sjálfri
sér, en að meyjarhaftinu rifnu og fyrstu
fullnægingu fenginni er aftur komin ég.
Marguerite hefur feikilega gott vald yfir
stílnum sínum.
Sagan fjallar um franska stúlku, sem
elst upp í Vietnam, faðir hennar embættis-
maður deyr og er aldrei nærri í bókinni,
móöirin fátæk kennslukona, sem deyr
geðveik í kastala í Frakklandi umkringd af
kindum, sem hún hafði I svefnherberginu,
til að halda aö sér hita. Eldri bróöirinn er
ofbeldismaður, þjófur, drullusokkur, yngri
bróðirinn stúlkunni kær, svo kær að þegar
hann deyr eldist hún yfir nóttu, og vaknar
átján ára gömul með skemmt aldrað and-
lit. Elskhuginn er Kínverji, sambandið
skömm fyrir fjölskyldur beggja, hún 15 ára
heimavistarstúlka í peningaleit handa fjöl-
skyldunni, hann sonur kínversks milljarða-
mærings. Sagan endar ekki við sam-
skiptaslit þeirra, heldur mörgum áratugum
seinna, stiklaö á stóru, og endar meö sím-
tali þeirra. Innihald sögunnar er svo sam-
ofið stílnum að beinagrindin sýnir nánast
ekkert. En þetta er eftirsóknarverð bók
þeim sem einhverja frönskukunnáttu hafa
og gaman hafa af frönskum bókmenntum.
Frá Sigrúnu Harðardóttur Vesturlandi
Unglingar frá öðru landi — til þín!
AFS hefur yfir 25 ára reynslu í nemendaskiptum milli íslands
og annarra landa.
Skiptinemarnir koma ýmist til sumardvalar í tvo mánuöi eöa
til ársdvalar frá 20. ágúst 1985.
Vill þín fjölskylda leggja okkur lið
taka að sér skiptinema?
Haföu samband
og kannaöu
máliö
<ítf$ á íslandi
Hverfisgötu 39
og
P.O. Box 753
121 Reykjavík
Sími: 91-25450
Opiö virka daga 14—17.
36