Vera - 01.04.1987, Blaðsíða 3
Að tala saman. . .
Ágæta Vera!
Ég má til með að deila reynslu minni
með þér og lesendunum, því nú gerðist
nokkuð skondið heima hjá mér. Ég hef
eins og margar fleiri húsmæður, vanið
mína fjölskyldu á, að í raun og veru beri ég
alla ábyrgðina á því, sem að heimilishaldi
lýtur —heiti það, þvottur, þrif, innkaupeða
einhverju öðru nafni. Og auðvitað sýp ég
seyðið af því, í þeirri mynd, að öll þjónusta
mín telst sjálfsögð — og yfirleitt ekki þakk-
arverð. En ekki er henni heldur hallmælt.
Nú, þetta er ein þessara dæmigerðu
gryfja, sem við höfum margar fallið í, því
við ætluðum að vera svo góðar og indælar
ogkvenlegarogsettum = merki milli þess
— og þess atferlis að gera engar kröfur,
ganga undir öðrum og sjá um að öllum
öðrum, en okkursjálfum, líði nú sem best.
— Nema hvað — í seinni tíö, — þegar
börnin mín dreifa drasli, fötum og skóm út
um allt — og virðast vænta þess að þetta
gufi upp, fyrir tilstilli æðri afla — segi ég
oft: ,,er nú verið að bíða eftir að kauplausi
þjónninn taki til eftir alla hina?“ — Ég á því
láni að fagna að börnin mín hafa all-þokka-
lega skynsemi til að bera og auk þess tals-
verðan skammt af hressilegri kímnigáfu.
Svo skilaboðin, sem ég sendi með þessari
athugasemd, hitta nokkuð vel; síast inn.
Þau vita jú sem er, að ég fæ ekkert kaup,
nema mér takist að krækja mér í eitthvað
að gera, sem ég vinn þá auk heimilisstarf-
anna, svona á hlaupum.
Núna áðan sat dóttir mín, rétt rúmlega
sjö ára við að læra og kallaði „mamma ég
er þyrst!“ — Ég sneri mér að henni og
spurði" — og á kauplausi þjónninn að sjá
om það? Á hann að rjúka til, kauplausi
Þjónninn?“ — Dóttir mín glotti og spurði
að bragði „Heitir það ekki þræll?!“ —
Þetta fannst mér hreint frábært, og er von-
andi visbendi um, að hún muni skoða hug
sinn tvisvar, áður en hún leggst á hnén í
Þessa gryfju, sem ég nefndi hér að fram-
an. — Nú, má ugglaust segja að ég sé að
skaða barnið, með beiskjuÞrungnum til-
svörum, sem skapi sektarkennd og svo
framvegis. En ég flauta á það, því tónn og
svipbrigði vega oft jafn mikið — títt meira
7~ en töluð orð. Ég held, að við getum á
°tal vegu, komið því sem við teljum mikil-
Vsegt til skila, til barnanna okkar — og
fleira fólks — án þess að gera það með
ásökunum (sem oft lenda á röngum stað
og eru oft einfaldlega til þess að forðast að
líta í eiginn barm — mjög hentug aðferð!),
beiskju og áreitni. Ég trúi því nefnilega, að
um leið og slíks gætir, að viðbættum al-
vöruþunga, þá sé fyrsta viðbragð áheyr-
andans, hvort heldur barn eða fullorðinn á
í hlut: — Vörn. Vörn gegn þessarri árás.
Og þegar slíkt ferli er farið af stað, hættir
sá sem í hlut á, að hlusta eins vel og hann/
hún hefði annars gert. Með þessu er ég
ekki að segja að við eigum að ganga um
og segja með blíðu brosi alla skapaða
hluti. Vissulega eru aðstæður misjafnar,
krefjast mismunandi viðbragða til að fá þá
svörun, sem vænst er. En þetta er nú mín
trú — að við náum betur til fólks, með því
að haldadómum, ásökunum og beiskju út
úr myndinni; matreiða hlutina út frá stað-
reyndum og muna að engir tveir einstak-
lingar uþplifa hlutina eins. Og svo ég haldi
aðeins áfram á þessari braut — ég þekki
það vel af eigin reynslu, að fólk, sem hefur
tekið þátt í nákvæmlega sömu hlutum og
ég, við sömu aðstæður, á sama tíma, situr
eftir með allt aðra skynjun en ég. Og horfir
furðu lostið á mig og segir í fyllstu einlægni
„Nei, hvað ertu að segja? Verkaði þetta
svonaáþig? Mérfannst. . . að“. Þaðertil-
gangslaust að deila um skynjanir — en
með því að reyna að skilja skynjun
annarra, segja frá okkar eigin skynjun,
gætum við nálgast hvert annað a.m.k. á
grundvelli meiri skilnings.
Ég er sannfærð um, að ef þið hugsið
ykkur um, þá kannist þið allar við að hafa
lent í svipuðu. Þess vegna, held ég, að oft
þegar við ræðum um hluti, áfellumst fólk,
— að við séum hreinlega að tala sitt í hvora
áttina og komumst því hvorki lönd né
strönd, því hvorugur skilur hvað hinn/hin
var að fara; hvernig hans/hennar skynjun
var. — Auðvitað hlaut að fara svona fyrir
mér fyrst ég settist á annað borð við að
skrifa ykkur. — Ég á við vandamál aö
stríða: byrji ég að skrifa, ræða eða hug-
leiða eitthvað af þessum toga, hverfur úr
mér allur bremsuvökvi og ég verð ofurseld
tjáningar og/eða hugsunarþörfinni.
Bestu kveðjur
H.
P.S. Hvað ætli það sé langt síðan maður-
inn minn reyndi, í fyllstu alvöru, að skilja
hvernig ég sé/skynja hlutina? Hvað ætli sé
langt síðan ég lagði mig fram, um að skilja
hvernig hann skynjar hlutina — út frá
hvaöa forsendum? — Mér væri kannski
sæmst og hollast — sjálfrar mín vegna —
að líta aðeins á það mál. Hvað er það i
raun, sem við höfum nefnt „karlrembu"
og hvað er það sem stimplað er „kerlinga-
kjaftæði“? Þurfa kynin ekki, — svona rétt
bráðum — að fara að segja hvort öðru,
hvernig, og hvers vegna þau skynja hlut-
ina á misjafnan hátt og skapa sér gildis-
mat, sem virðist sitt á hvorum enda verald-
arinnar? (Jú, jú, ég kann alla rolluna um
karlaveldi frá örófi alda o.s.fr. o.s.frv. —
Skil hana meira að segja.)
Takk fyrir bréfid og við vonum að fleiri láti í
sér heyra um þessi mál. — Ritnefnd.
Sjónvarpsþœttir
Kæra Vera!
Ég má til að skrifa þér fáeinar línur til að
koma á framfæri þökkum til lögfræðinema
og sjónvarpsins fyrir mjög góðan þátt.
Undanfarin tvö mánudagskvöld hafa verið
þættir í sjónvarpinu um ýmis atriði varð-
andi rétt fólks í hjónabandi og óvígðri sam-
búð. Þessir þættir eru unnir af stúlkum í
lagadeild Háskólans og hafa þær unnið
þar þarft verk og gott. Það er ábyggilega
mörgum eins farið og mér að hafa ekki
hugmynd um hvaða rétt maður hefur á hin-
um ýmsu sviðum og mjög nauðsynlegt að
brýna þessi mál fyrir konum svo þær veröi
betur upplýstar um rétt sinn. Sjónvarpið
mætti gera meira af því að framleiða svona
þætti sem eru í bland skemmtun og
fræðsla. Og þá er alveg tilvalið að fá til
þess lögfræðinema. Þeim hefur tekist
virkilega vel upp með þessa þætti, sem
eru miklu skemmtilegri og raunverulegri
en þættirnir „Réttur er settur", sem þeir
voru með fyrir nokkrum árum.
Bestu kveðjur og þökk fyrir birtinguna.
Hildur
ÁSKRIFENDUR VERU
ATH.
Áríðandi er að tilkynna
breytt heimilisföng.
3