Vera - 01.04.1987, Blaðsíða 19

feminismi hefur enn sem komið er enga kenni-
setningu. Feminismi er vitund kvenna orðuð á
allan hugsanlegan hátt. (Tímaritið The Free-
woman, 1911)
Þórhildur Ljósm. : Jens
feminismi hefur það að markmiði að hver kona
hafi tækifæri til þess að verða það sem verðleik-
ar hennar bjóða upp á. (Millicent Garret Fawcett,
1878)
Þessar tilvitnanir eru fengnar úr bókinni ,,A Feminist Dictionary” — (feminisk oröa-
bók) Cheris Kramarae og Paula A. Treichler, Pandora Press, Boston, London og Henley,
1985. Ms þýddi.
Þórhildur Þorleifsdóttir, leikstjóri:
„Feministi trúir
á eigin viðleitni
Já, ef ég skil þetta erlenda orö rétt, er ég ..feministi". (í öllum
bænum lýsið eftir góöu íslensku orði.)
Feministi er kona sem á einhvern hátt vinnur að málefnum
kvenna, þ.e. réttindabaráttu einhvers konar, vegna þess að hún
hefur komið auga á óréttlætið sem konur eru beittar og svíður
það, vill opna augu umhverfisins fyrir því og ráða bót á, BREYTA
VIÐHORFUM.
Engin ákveðin uppskrift er til. Það getur verið allt frá því að
ræða kvennamál yfir kaffibolla með nágrannakonu í morgun-
kaffinu, til þess að sitja á Alþingi. Það sem skiptir máli er að vera
vakandi, sýknt og heilagt, vera eins og radar á umhverfið og
draga allt í efa, setja spurningamerki við allt sem hún heyrir og
sér. Feministi gerir sér grein fyrir að staða og lífsskilyrði kvenna,
afstaða til kvenna, launa kvenna, mat á störfum þeirra heima og
heiman, ofbeldi á konum, uppeldi og mótun er engum til-
viljunum háð. Allt er þetta afsprengi ákveðins samfélagsmynsturs
— hugmyndafræði. Jafnframt veit hún að hugmyndafræði er
mannanna verk, háð aðstæðum hverju sinni og því eru breyting-
ar á ástandi mögulegar, gagnstætt öflum sem mannlegur máttur
ræður ekki við. Það er þessi vissa um möguleika á breytingum til
batnaðar sem er aflvaki feministans.
Varðandi vinnubrögð er ekkert til sem heitir rétt eða rangt.
Hver kona hefur sinn persónulega stíl og velur sína eigin leið. Ef
til vill er hún í opinberu lífi, t.d. stjórnmálum, listum, fjölmiðlum
eða verkalýðsbaráttu. Hún getur líka valið að vera virk í félags-
málum, hafa áhrif á vinnustað, valið nám með tilliti til gagnsemi
fyrir konur eða sinnt rannsóknum. Hún getur valið að einbeita
sér að sínu nánasta umhverfi, heimili og börnum og sá þar fræj-
um. Líklegasta leiðin er grasrótarleiðin. Sá fræjum sem víðast.
Enginn akur er svo hrjóstrugur að ekki megi kveikja þar eitthvert
líf. Aðalatriðið er að hún gefist ekki upp þó hún geri sér grein
fyrir að það að tala sífellt máli kvenna og vera óþreytandi við að
benda á óréttlætið í garð þeirra er ekki líkleg leið til vinsælda og
áhrifa. Feministar fara oft talsvert í taugarnar á karlmönnum, sér-
staklega ef þeir hafa einhver völd, sjálfsvarnarkerfið fer í gang og
allt er tínt til, konunum fundið allt til foráttu.
En feministi er auðvitað ekki eins og hver önnur plága hvar og
hvenær sem er, hún velur stund og stað, aðferðir og leiðir. En
erindinu gleymir hún ekki. Hún lítur í kringum sig á vinnustað,
ber saman laun, aðstöðu og áhrif kynjanna. Hún hugar vel að
samræðum manna. Hver eru viðhorfin? Hún hlustar eftir tungu-
taki og málnotkun. Hún athugar vel þá mynd sem fjölmiðlar
gefa af samfélaginu og tekur sjálfstæða afstöðu. Hún athugar
hlutföll kynja í félögum, stjórnum og ráðum. Hún les bækur með
kvenlegri sýn, hún horfir á leikrit með kvennagleraugu á nefi,
hvað sem aðrir hafa sagt, hún athugar námsbækur barna sinna
og bendir þeim á misfellur. Endalaust er hægt að telja.
Feministi trúir að lífsýn kvenna sé hverju samfélagi nauðsyn-
legt, heiminum nauðsynleg. Hún trúir að sá dagur komi, ef farið
verði að hlusta á konur, að heimurinn verði betri, menn búi við
frið og í sátt hverjir við aðra og náttúruna.
Feministi trúir því að hennar eigin viðleitni skipti miklu máli.
19