Vera - 01.12.1987, Blaðsíða 25

Segdu mér eitthvaö um tilurð þessarar bókar og hvernig þú
valdir efnið í hana?
„Fyrst var hugmyndin aö safna saman í eina bók skáldsögum
eftir konur en mér fannst réttara aö hafa einnig smásögur meö í
valinu. Þannig kæmust í fyrsta lagi fleiri konur aö og í ööru lagi
gæfi bókin þá réttari mynd af viðfangsefnum og þróun sagnagerð-
ar kvenna á tímabilinu. Um val verka í slíka bók má sjálfsagt alltaf
deila en ég haföi fagurfræðilegt og hugmyndafræöilegt mat aö
leiðarljósi. Einnig markastvaliöaf lengd sagnannaog því ekki allt-
af hægt að taka merkasta verk hvers höfundar. Alla konurnar hafa
gefiö út bók eöa bækur. Flestar þeirra eru fyrst og fremst sagna-
skáld en margar ortu líka Ijóö en umfjöllun um þau er ekki inn á
sviði þessarar bókar. Öllum endurminningabókum varö ég lika aö
sleppa en konur hafa í gegnum tíðina veriö iönar viö aö gefa út
minningar og skáldskap í bland.
Bókin hefur aö geyma verk þó nokkurra rithöfuna sem eru al-
gerlega gleymdir í dag. Fæstar kvennanna eru á leslistum nem-
enda í Háskóla íslands, svo dæmi sé tekið, nema þá í sérstökum
kvennabókmenntanámskeiðum og segir þaö nokkuö um stööu
þeirra innan íslenskrar bókmenntasögu.
Þótt margar þeirra hafi verið afkastamiklir rithöfundar, þar á
meðal Elínborg Lárusdóttir, Ragnheiöur Jónsdóttir og Þórunn
Elfa Magnúsdóttir, og sumar þeirra brautryöjendur, heyrast nöfn
þeirra sjaldnar en t.d. nöfn þeirra Gests Pálssonar eöa Einars
Kvaran.“
Hvernig gékk þér þá að finna heimildir um rithöfundana?
„Eins og gefur aö skilja var erfiðast aö finna upplýsingar um
ævi kvennanna, skáldverkin sjálf voruöll í bókum. Bókaskrárgefa
upplýsingar um útgáfustað og tíma, en þar voru litlar sem engar
upplýsingar um ævi höfundanna og ekki voru þær allar í skálda-
tölum. Ég þurfti því aö grafa og grúska í manntölum, tímaritum,
dagblööum o.fl. til að fá þær upplýsingar sem nauösynlegar voru.
Landsbókasafnið reyndist ekki einu sinni vera trygg heimild og
sem dæmi um þaö hvernig rithöfundur getur ,,týnst“ er eftirfar-
andi saga.
Svanhildur Þorsteinsdóttir (dóttir Þorsteins Erlingssonar
skálds) var fædd 1905 og gaf aðeins út eina bók, smásagnasafniö
Álfaslóðir, sem kom út 1943. En í ýmsum bókaskrám og einnig
í spjaldskrá Landsbókasafnsins eru henni eignaöar tvær bækur
til viðbótar. Sá ruglingur er þannig til kominn aö hún er talinn vera
höfundur verka Svönu Dún, sem reyndar var nafna hennar en
fimm árum yngri. Svana Dún er skáldanafn Sigríöar Svanhildar
Þorsteinsdóttur sem fæddist 1910. Líklega hefur hún tekið sér
þetta skáldanafn til aö koma i veg fyrir aö sér yröi ruglað saman
við samtímakonu sína og nöfnu. En sú viðleitni hennar mistókst.
Engar heimildir tókst mér aö finna um Svönu Dún, aðrar en þær
aö hún lést í Kanada 20. október 1966, reyndar sama ár og nafna
hennar.
Til þess aö fá einhverjar upplýsingar um Svönu Dún setti ég fyr-
irspurn í Velvakanda Morgunblaðsins. Baö ég þá sem einhverja
vitneskju heföu um hanaog einnig um Henriettufrá Flatey aö hafa
samband viö mig. Viðbrögðin voru mjög góö. Þannig haföi ég
uppá dóttur Henriettu og systur Svönu Dún. Seinna hafði þessi
systir Svönu Dún samband viö Mál og Menningu. Svana Dún
hafði þá vitjað systur sinnar í darumi og lýst yfir ánægju sinni með
Guðrún Lárusdóttir
Torfhildur Hólm
25