Vera - 01.06.1995, Síða 6
ksningarnar
ÞORGERÐUR EINARSDÓTTIR
félagsfræöingur
broddurinn
liæitur
að sflinga
1. Kvennalistinn hefur haft mjög mikil áhrif og
í raun breytt vígstööu íslenskra kvenna. Hann
var fersk rödd, einkum í byrjun og olli feiknar-
legum taugatitringi. Málaflokkar kvenfrelsis og
1. Hverjar telur þú helstu
ástædur fyrír tapi
Kvennalistans í síðustu
alþingiskosningum?
2. Hvaða þýðingu held-
urðu að niðurstaðan hafi
fyrir kvennapólitík og
kvennapólitíska baráttu í
framtíðinni?
Nióurstaóa alþingiskosninganna á dögunum hefur oröió kvenfrelsisfólki mikiö umhugsun-
arefni. Gömlu karlafiokkarnir reyndu að gefa þá mynd af sér í kosningabaráttunni að nú
fengju konurnar aö vera með en efndir stjórnarflokkanna á þeim loforöum hafa ekki orðið
til þess að draga úr áhyggjum fólks um stöðu kvenna í íslensku samfélagi. Vangaveltur
Kristínar Ástgeirsdóttur um hugsanlegar skýringar á fylgistapi Kvennalistans í síðasta
tölublaði VERU vöktu mikla athygli og voru margir ósáttir við það að borgarstjórinn væri
dreginn inn í þá umræöu. Hvað sem því líöur er greinilegt að kvenfrelsisfólk verður nú aö
stokka spilin upp á nýtt og leita leiöa sem líklegar eru til að afla málstaðnum fylgis. VERA
vill leggja sitt af mörkum í þá umræðu sem nauðsynleg er og í þessu tölublaði leggur hún því
tvær mikilvægar spumingar fyrir fólk sem þekkt er fyrir áhuga sinn á réttindum kvenna:
jafnréttis komust á dagskrá, konur annarra
flokka fengu meðbyr og hlutur kvenna í stjórn-
málum og á þingi jókst. Öllu þessu hefur
Kvennalistinn áorkað án þess aö hafa setið í
ríkisstjórn. Núna eru þessi áhrif hins vegar aö
þverra. Það viðurkennir Kvennalistinn sjálfur
meö áhuga sínum og áherslu á ríkisstjórnar-
þátttöku. í þeim skilaboðum felst að Kvenna-
listinn telji möguleika sérframboös tæmda
nema ríkisstjórnarþátttaka komi til. Ég er sam-
mála því að auðvitaö eigi konur aö sækjast eft-
ir völdum, þótt Sjálfstæöum konum og Davíð
Oddssyni finnist þaö aukaatriði. Það er lýðræð-
iskrafa ogí raun óháð skoöunum kvenna. Fyrir
kvennahreyfingu er hins vegar spurning með
hvaöa formerkjum það er gert. Áhersla
Kvennalistans í kosningabaráttunni á ríkis-
stjórnarþátttöku var skiljanleg en ekki að sama
skapi gæfuleg að mínu mati. Taliö um Sjálf-
stæöisflokkinn sem „spennandi valkost" vakti
furöu. Ekki bara í Ijósi þess að Kvennalistinn
hefur iöulega skipað sér félagshyggjumegin viö
miðju í málefnum kvenna (afstaða til velferðar-
kerfisins o.fl.); heldur einnig vegna þess aö
Kvennalistakonur gagnrýndu Jóhönnu Sigurö-
ardóttur fyrir aö hafa spilaö frítt spil og firrt sig
ábyrgð á kvenfjandsamlegri hægristjórn. Hefði
það ekki einmitt oröið hlutskipti Kvennalistans
í stjórn með Sjálfstæðisflokknum? Fleira gerði
Kvennalistann hopandi í kosningabaráttunni:
Reykjanesanginn umgekkst lýðræðið og eigin
útskiptareglu af nokkurri léttúö. Gremjan yfir
að baráttumálum Kvennalistans hafi verið
stolið náði hámarki sfnu í þverstæðukenndum
slagorðum eins og „varist eftirlíkingar".
Kvennahreyfingí þeirri vamarstöðu sem Kvennalist-
inn er kominn í er ekki líkleg til að velgia karlveldinu
undir uggum. Broddurinn er hættur aö stinga.
2. Þótt íslensk kvennahreyfing hafi fundið sér
farveg sem framboðshreyfing er það að sjálf-
sögðu ekki eina leiðin til aö vinna aö kven-
frelsi. Spurningin er hvernig hreyfing kvenna
megi á ný verða beinskeytt og róttæk. Það
hefði verið róttækara af Kvennalistanum að
fallast á samfylkingu T kosningunum í vor en að
bjóöa fram sér. En á því prófi féllu allir félags-
hyggjuflokkarnir. Kvennalistanum fannst svo
„flókið" aö samfylkja, var eitthvaö að vinna
saman um? Þetta var hinsvegar aldrei áleitin
spurning þegar átti að hoppa í stjórn með Sjálf-
stæðisflokknum. Ef Kvennalistinn vill áfram
vera framboöshreyfing held ég aö næstu skref
séu samfylking félagshyggjuaflanna. í slíku
starfi gæti kvennahreyfingin auðveldlega oröiö
leiðandi afl. Það gæti líka leyst nýja krafta úr
læðingi sem e.t.v. fyndu sér annað birtingar-
form eins og víða gerist annars staðar. Þar á
ég viö netverk kvenna af ýmsu tagi, þrýsti- og
umræðuhópa sem kryföu tiltekin málefni og
létu til sfn taka. Máttur orðræðunnar og skil-
greiningarvaldið hefur reynst karlveldinu