Vera - 01.02.2001, Blaðsíða 31

Silíkon
f sfmaskránni er Von skráð á heimili Sigrúnar og
þaðan sinnir hún öllum erindum sem berast félaginu.
Hún hefur aldrei séð sumar konurnar sem hún hefur
oft talað við í síma og stundum hringja karlmenn fyrir
konur sem treysta sér ekki til að hringja sjálfar. Eitt
helsta baráttumál Vonar er að læknar og heilbrigðis-
yfirvöld sinni betur þeirri skyldu sinni að upplýsa
konur sem fara í brjóstaaðgerðir betur um hvað í
þeim felist, hvað þurfi að gera til að viðhalda brjósta-
stækkuninni og um þá áhættu sem konur taki með
þvf að fara í aðgerð. Það er t.d. algengt að þær ungu
stúlkur sem leggjast nú óhræddar
undir hnífinn til að fegra barm
sinn með silíkoni hafi ekki hug-
mynd um að þetta þurfa þær að
endurtaka a.m.k. á tíu ára fresti
það sem eftir er ævinnar og á
fimm ára fresti ef saltvatnspúðar
eru notaðir. En heyrum sögu Sig-
rúnar:
„Ég fékk krabbamein í vinstra
brjóst árið 1987, þá 37 ára gömul
og það var fjarlægt. Mér var sagt
að vegna þess að ég væri svona ung skyldi ég endi-
lega láta byggja upp brjóst í stað þess sem ég missti
og ári seinna byrjaði ég í meðferð. Fyrst var efni
sprautað undir brjóstvöðvann til að þenja hann út
(nefnist expander á ensku) og síðan var silfkon sett
undir mitt eigið skinn. Geirvarta var búin til úr skinn-
pjötlu sem tekin var innanlæris. Konur sem hafa átt
börn lenda oft í því að misræmi verður á milli upp-
byggða brjóstsins og þess heilbrigða og er þá gripið
til þess ráðs að laga heilþrigða brjóstið með silíkoni.
Þetta gerðist einmitt hjá mér, mikið misræmi var á
milli brjóstanna þar sem annað lá mun hærra en hitt
og ég var mjög ósátt. Lýtalækninum sem gerði að-
gerðina fannst reyndar óþarfi að laga þetta svo ég
leitaði til annars læknis sem var til í að laga þetta. En
þegar gera átti þá aðgerð kom í ljós að sams konar
einkenni voru að myndast í hægra brjóstinu og höfðu
verið í því vinstra. Var því ákveðið að fjarlægja brjóstið
og byggja upp nýtt og var hvort tveggja gert í sömu
aðgerð," segir Sigrún og bætir við að algengt sé að
þessi háttur sé hafður á en henni finnist það gagnrýn-
isvert þar sem konur séu í áfalli vegna brjóstamissis-
ins og þurfi lengri tíma til að velta fyrir sér hvort þær
vilji silíkon eða ekki. Einkum sé þetta ámælisvert þar
sem engar upplýsingar um aðgerðirnar liggi fyrir, kon-
ur trúi bara því sem lýtalæknarnir segi og þeir hvetji
þær til að gera þetta. „Mér finnst oft eins og litið sé á
konur sem hluti en ekki lifandi manneskjur," segir hún.
Oryrki eftir misheppnaða aðgerð
Það var árið 1990 sem Sigrún fór í seinni aðgerðina
en í henni gerðist eitthvað sem varð til þess að hún
missti mátt í hægri handlegg og hefur aldrei náð sér.
Eftir alls kyns þjálfun og meðferð hefur hún nú 50%
mátt í hendinni en telst samt ekki vinnufær. Sigrún
sótti fljótlega um skaðabætur til Tryggingastofnunar
en var hafnað. Þá kærði hún og hefur mál hennar
velkst á milli ágreiningsnefnda í stofnuninni þangað
til hún fékk loks úrskurð frá landlæknisembættinu 15.
desember sl., 10 árum eftir aðgerðina. Þar var viður-
kennt að skaðann mætti rekja til óhapps í aðgerðinni,
m.a. rangrar legu, en óvíst er um skaðabætur þar sem
málið telst fyrnt þó að tafirnar megi að mestu leyti
rekja til hinna ýmsu nefnda sem fjölluðu um málið.
„Ein nefndin leystist upp og einu sinni gleymdi
lögfræðingur minn að mæta," segir Sigrún. „Ég hef
líka oft verið það heilsulítil að ég hef ekki haft þrek til
að ýta á málið. Nú bfð ég eftir
því að komast í viðtal til heil-
brigðisráðherra. Það virðist
vera ríkissjóði í hag að mál
fyrnist. Ég velti því fyrir mér
hvort það sé gert af ásettu ráði
að draga málin svo lengi að
þau fyrnist og fólk tapi þar
með rétti sínum til skaða-
bóta."
Þegar þetta gerðist var Sig-
rún með fjögur börn á grunn-
skólaaldri og að kaupa íbúð í Garðabæ f gegnum fé-
iagslega kerfið. Hún streittist við að halda henni í sex
ár og fékk ómetanlegan stuðning frá föður sínum en
faðir barnanna lét ekki sjá sig. Hún missti svo íbúð-
ina og var á hrakhólum í eitt ár. „Mér finnst verst hvað
„Það er t.d. algengt að þær
ungu stúlkur sem leggjast nú
óhræddar undir hnífinn til að
fegra barm sinn með silíkoni
hafi ekki hugmynd um að
þetta þurfa þær að endurtaka
a.m.k. ú tíu úra fresti það
sem eftir er ævinnar og ú
fimm úra fresti ef saltvatns-
púðar eru notaðir."
40 íslenskar konur
hafa tryggt sig í
skaðabótasjóði
silíkonfrantleiðenda