Vera - 01.02.2001, Qupperneq 64

Svo sem enqinn
sósíalrealismi
/ :‘i
j
Anna 8jörni<lo((ir OrMný SlurludOIIif Silja Hauksdðllir
L
að finna sig. Samt er persóna Dfsar
eitthvað of fullkomin, þrátt fyrir tilvist-
arkreppuna, hún er nánast eins og
persóna í unglingabók sem hefur á-
hyggjur af einhverju sem engin skilur
því hún hefur það í rauninni svo gott.
Sjálf segir Dís: „Það er fátt ömur-
legra en að vera meðalmanneskja í til-
vistarkreppu. Hálffullorðið barn sem
aldrei hefur skort neitt,, (115). Ég er
reyndar ekki sammála því að hún sé
meðalmanneskja, nema kannski í
greind, en líf hennar er svo auðvelt að
jaðrar við fullkomnun.
Helstu gallar
Dís
eftir Birnu Onnu Björnsdóttur,
Oddnýju Sturludóttur og Silju
Hauksdóttur
Forlagið 2000 - skóldsaga
Di's er bók sem er skrifuð af þremur
ungum konum: Birnu Önnu Björns-
dóttur, Oddnýju Sturludóttur og Silju
Hauksdóttur. Þær voru fengnar til
verksins af Forlaginu og segir al-
mannarómur að sagan eigi að vera
kvennasvarið við 101 Reykjavík,
þ.e.a.s. bók um Reykjavík samtfmans
séð með augum ungrar konu. Dís á
augljóslega ekki að vera nein vanda-
málasaga, því Dís er ekki með nein
vandamál. Hún drekkur ekki of mikið,
er ekki með áhyggjur af þyngdinni
eða útlitinu (þar fór samlíkingin við
Bridget lones). Hún á góða vini og
trausta og indæla foreldra sem hún
hittir reglulega og þykir vænt um. Hún
á ekki við vandamál úr æsku að stríða
né virðist hún hafa lent f neinum
árekstrum við umhverfi sitt, Unglings-
árin virðast hafa verið auðveld og hún
virðist í góðum málum. Nema að því
leyti að hún hefur ekki hugmynd um
hvað hún vili verða þegar hún verður
stór. Þetta er auðvitað mikill galli á ár-
inu 2000 þar sem allar vita í smáatrið-
um hvernig þær vilja haga lífi sfnu. En
Dís hefur ekki hugmynd um hvaða
starf eða nám hún vill leggja fyrir sig
og er í mikilli tilvistarkreppu út af
þessum galla sínum, að vera ekki búin
Lilja Rós er ein vinkvenna Dísar. Hún
er vinstrisinnaður feministi og heldur
uppi áróðri fyrir skoðunum sínum við
öll tækifæri. En svo kynnist hún strák,
sem að sönnu er líka vinstrisinnaður
en helsti kosturinn við hann virðist
vera að þau geta verið saman án þess
að tala um pólitík! Þegar þau trúlofast
verður hún vandræðaleg yfir því, svona
eins og það jafngildi því að afneita
fyrri skoðunum sínum!
Staða konunnar virðist ekki vera
Dfs eins hugleikin þótt hún samsinni
Lilju Rós f orði. Hún fílar þó ekki „flag-
aratúrista,, (bls. 18) og auglýsingar um
að íslenskar konur séu lauslátustu
konur í heimi. En annars finnst henni
að: „Til þess að vera meðvituð kona ...
þarf maður geðveikt að vera á verði til
að skynja þegar manni er mismunað
vegna kynferðis ... En eiginlega nenni
ég ekki alltaf að vera á verði." (128-9).
Ekki nóg með að Dís sé vanda-
málalaus heldur eiga vinir hennar ekki
við nein vandamái að strfða. Þegar ein
vinkonan verður barnshafandi er það
bara ekkert mál, smá vesen að segja
öðrum hugsanlega barnsföðurnum frá
því en annars bara allt í góðu. Dís er
reyndar þvflfkur örlagavaldur vina
sinna að fram úr hófi keyrir, en allar
eru þær uppákomur jákvæðar og öll
mál leysast farsællega fyrir bókarlok.
Pfnulítið óraunsætt þar sem sagan
gerist á einu sumri. Þessi dramatík er
reyndar ekki vel heppnuð, auk þess
sem hún er frekar ólíkleg dregur hún
úr kímnigáfu bókarinnar sem er
sterkasta hlið hennar. Kímnin minnkar
eftir því sem dramatíkin verður meiri
þó einstaka gullvægar setningar
hljómi sem fyrr. Þó eru vísurnar sem
BÆKUR
vinkonumar „henda í„ nánast grátlega
ófyndnar (272-3).
Samtölin eru of stíf miðað við aðr-
ar pælingar bókarinnar, sérstaklega allt
sem Harpa, frænkan úr sveitinni, lætur
út úr sér: „Örlögin hafa svo sannarlega
spunnið magnaðan vef," (272). Þá fara
orðaleikirnir í kringum nafn sögu-
mannsins, draumaDís, þokkaDís,
o.s.frv. í taugarnar mér, auk þess sem
of mikið er hamrað á nafninu hennar,
það kemur fyrir allt að fimm sinnum á
blaðsíðu. Hinsvegar er frábært að
þýða ensku með neðanmálstexta. Sér-
lega skemmtilega gert. Það er þó ein-
göngu í þeim tilgangi að niðurlægja
þann sem enskuna taiar, því ef Dís
þóknast sá sem talar eða skrifar er
engin þýðing, sbr. bréf frá Spánverjan-
um Ricardo (bls. 148).
Gamli vitringurinn sem vinnur með
Dís er þreytandi og ósennilegur eins
og Harpa frænka sem talar eins og
hún sé sögupersóna í sveitaróman frá
miðri síðustu öld. Vitringurinn er fullur
af speki sem hann dælir í Dfs og deyr
svo mjög pent. Að honum látnum les
lögfræðingur bréf frá þeim gamla fyrir
Dís þar sem f Ijós kemur að hann hef-
ur arfleitt hana að einhverjum milljón-
um. Þetta er reyndar alveg eins og í
ástarsögunum þar sem bréf berst á ör-
lagastundu og reddar öllu. Auðvitað á
bókin ekki að vera neinn sósíalrealismi
en þessi lausn er fjarri því að vera
ásættanleg.
Þá er kaflinn þar sem sagt er frá til-
raun Dísartil háskólanáms hálfklénn
og er fullmikið verið að segja frá hverri
námsgrein á fætur annarri og segja
brandara um þær. Sorglegt að náms-
áhugi Dísar virðist miðaður við sam-
skipti við myndarlega menn og hverfur
algjörlega vegna skorts á þessháttar
karlpeningi.
Ergo
Þrátt fyrir alla gallana get ég mælt
með Dís, þ.e.a.s. bókinni, fyrir þær
sem eru að leita að afþreyingu. Hún er
mjög flissvaldandi í byrjun og kemur
með góða frasa sem sumir eru veru-
lega samtímalegir, eins og „Ungfrú
persónuleiki.is". Dís er þó varla verð-
ugt rannsóknarefni þeirra sem hafa
áhuga á „unga fólkinu nú til dags", til
þess er hún of átakalaus.