Neisti - 23.12.1984, Blaðsíða 12

12
Jólablað Neista
Þjóðfélagið er að gliðna í sundur!
Þjóóin hefur orðið að greiða
reikning fjárglæfra þeirra Stein-
gríms, Svavars o.fl.
Jón Baldvin talaði um þings-
ályktunartillögu Alþýðuflokksins
um eignarskattsauka til tveggja ára,
sem Hægt er að draga saman í eina
setningu: Skatt ber að leggja á hina
nýríku, sem stórgræddu á verð-
bólguáratugnum, og þeim gert að
greiða l milljarð hvort árið um sig,
eða samtals tvo milljarði króna,
sem á að nota til þess að leysa vanda
unga fólksins í húsnæðismálum.
Síðan vitnaði hann til fréttar sem
birtist í NT 21. nóv. um huldumann-
inn, sem er tekjúlaus en á eignir upp
á 35 milljónir króna. Við erum ekki
að fjandskapast út í atvinnurekend-
ur né venjulegt eignalólk með þess-
ari tillögu, sagði Jón, heldur erum
við að tala um stóreignafyrirtæki
og stóreignamenn, sem hafa fengið
gefins þessar eignir. Nú er komið að
þeim að skila til baka hluta af þess-
um gjöfum.
Síðan sýndi hann fundarmönn-
um launaseðil verkamanns, sem
hánn hafði fengið á fundi í Eyjum,
en á launaseðlinum hafði verka-
maðurinn 876 krónur í laun og þá
átti rikið eftir að taka sitt, ógreidd-
ur var reikningurinn í mötuneytinu
og svo var það húsaleigan, raf-
magnið og allt hitt.
Þið hafið eytt um efni l'ram rym-
ur svo Albert. Það eru engir pening-
ar til og þið verðið að herða sultar-
ólina enn betur. Og Steingrímur
samsinnir á meðan Jóhannes
Nordal byggir höll yfir þessa pen-
inga sem ekki eru til.
En hverjir skulda okkur 25 millj-
arði?
Það er ekki verið að spekúlera í
því. Nei, Steingrímur situr boð hjá
HússeijJórdaniukóngi og bedúín-
unumi eyðimörkinni og Gyðingar,
sem hingað til hafa þótt vita eitt og
annað í peningamálum eru alveg
hlessa á efnahagsundrinu íslenska.
Þeir spyrja vitanlega: hvernig fórstu
að því að ná verðbólgunni úr 130%
niður í 15% án þess að fá þjóðina
upp á móti þér og Steingrimur svar-
ar: Ekkert mál, ég afnam vísitöluna
og afnam tekjuskattinn og allir eru
sáttir við það. En þegar hann kemur
heim frá þessum góðu félögum sín-
um er þjóðfélagið lamað vegna
efnahagsaðgerða ríkisstjórnarinn-
ar og formaður stærri flokksins í
stjórninni hefur þær einar áhyggjur
að l'inna stól undir rassinn á sér.
En peningarnir eru til, sagði Jón
Baldvin, þeim er bara misskipt og
það eru ekki launþegar, sem hafa
eytt um efni fram, heldur er það hin
þjóðin, sem skammtar sjálfri sér
laun auk þess sem ríkið hefur verið
óbangið við að eyða peningum
Jón Baldvin Hannibalsson
þjóðarinnar.
En hvað getum við gert? Við höf-
um bent Alberti á 12 milljarði. Með
því að afnema undanþágur frá
skatti, en sú undanþága er grimmt
notuð til að svíkja undan sölu-
skatti, þá munum við bæta barna-
fjölskyldum það með barnabótum.
Auk þessa 8 milljarða bætast einir 4
við vegna einföldunar kerfisins sem
hefur það í för með sér að ekki er
hægt að svíkja undan og smá fyrir-
tækjum, sem selja þjónustu, líkt og
bifreiðaviðgerðarverkstæðum
verður gert að greiða árlega leyfis-
gjald fyrir rekstri sínum.
Þessum peningum verður varið
til að afnema tekjuskatt upp að
35.000 kr. á mánuði, en þegar árið
1973 lagði Gylfi Þ. Gíslason fram
frumvarp þess eðlis á Alþingi. Á
síðasta þingi náðist samkomulag
við Sjálfstæðisflokkinn um þetta
atriði.
Þetta eru kjarabætur án verð-
bólgu.
Svo er það eignarskattsaukinn, |
sem á að greiða stóran hlut í endur-
reisn húsnæðiskerfisins.
Við erum rík þjóð af þekkingu og
náttúrugæðum, en engin ráð eru i
góð ráð nema í tíma séu tekin. Is-
lendingar eru manna fróðastir um
erum langt á undan öðrum þjóðum
hvað þetta varðar og þurfum því
ekki að kvíða framtíðinni. Þessa
þekkingu getum við flutt út og
kennt öðrum þjóðum að notfæra
sér hana, t.d. til Indónesíu, srm
liggur að gjöfulum miðum, en
vegna vankunnáttu þarlendra er
hungur i landinu. Akvarðanir okk-
ar í dag ráða því hvort við verðum
farnir að selja Indónesum vit og
þekkingu árið 1990 og þá verður
skammt stórra högga á milli því
Kínverjar eru langt á eftir okkur í
þessum málum.
í lok máls síns talaði Jón Baldvin
um smæð Alþýðuflokksins og
sagði að það væri bara við flokkinn
sjálfan að sakast og enga aðra. Að
margt væri að hjá flokknum en því
ætluðu flokksmenn að breyta
þannig að Alþýðuflokkurinn yrði
sameiningarafl allra sem telja sig
vinstra megin við miðju.
Á nýafstöðnu flokksþingi var
ungur maður frá franska jafnaðar-
mannaflokknum sem gestur. Hann
talaði um að franski jafnaðar-
mannaflokkurinn hefði verið með
5% fylgi fyrir 10 árum. Það tók
Mitterand 10 ár að ná fylgi flokks-
ins í 35% og gera hann þar með að
leiðandi afli í frönskum stjórnmál-
um.
„Við ætlum að gera það sama,
bara á skemmri tíma“
Fundargestir þökkuðu Jóni
Baldvin málflutninginn með kröft-
ugu lófataki svo undirtók í salnum.
Fjöldi fyrirspurna voru lagðar
fram og svaraði Jón Baldvin þeim
skilmerkilega, en of langt mál yrði
að telja þær allar upp hér. "
fiskveiðar og allt, sem lýtur að sjá-
varútvegi. Þar eigum við að fylgjast
. með tímanum og byggja upp tölvu-
soluskaíti fast einir 8 milljarðir. Þar sérhæfingu í sjávarútveginum Vid
sem söluskattur legðist þá á mat-
væli, sem nú eru undanþegin sölu-
Jón Sæmumdur Sigurjónsson:
Spilverk lýðræðisins
Hlutverk stjórnarandstöðu
í lýðræðisríkjum er það
hlutverk stjórnarandstöðu að
gagnrýna, benda á það sem
miður fer og veita ríkjandi
valdhöfum aðhald. Hlutverk
stjórnarandstöðu er vand-
meðfarið, ekki síður en hlut-
verk stjórnenda. Freistingin
til að gagnrýna á neikvæóan
og óábyrgan hátt er sterk og
einnig að láta sér í léttu rúmi
liggja hvernig annars tiltekst
með stjórnina, aðeins ef færi
gefst á veikum blettum and-
stæðinganna. Þetta er nei-
kvæður hugsunarháttur,
sem ber að fordæma.
Stjórnarandstæðingum ber
vissulega skylda til að horfa
fram á við í gagnrýni sinni,
þannig að til heilla horfi fyrir
þjóðarheildina. Þeir sem
ástunda aðeins neikvætt
niðurrif, ættu ekki að vera í
pólitík.
Eiginlega er stjórnarand-
staða nokkurs konar nauð-
synlegur lúxus, sem byggist
á sterkri siðferðistilfinningu
og virðingu fyrir leikreglum
lýðræðisins. Af 130 þjóð-
ríkjum þessa heims leyfa sér
aðeins innan við 30 ríki þann
munað að hafa löglega
stjórnarandstöðu. í yfir 100
löndum ríkir einræði þar sem
öll andstaða og gagnrýni á
stjórn landsins er bönnuð að
viðlögðum þyngstu refsing-
um. í þessum löndum eru
þegnarnir ekki spurðir um
eitt eða neitt og þegar þeim
ofbýður stjórnarfarið eiga
þeir enga löglega leið til að
sýna andúð sína í verki.
Ábyrgð í lýðræði.
Þetta leiðir hugann að því,
að ábyrgð þegnanna, sem
eiga þess kost að styðja
stjórnarandstöðu á löglegan
hátt, er vissulega mikil.
Réttur þeirra, sem alls ekki er
svo sjálfsagður út um víða
veröld, er dýrmætur. Þeir
sem ekki notfæra sér þann
rétt að gagnrýna þaö sem
miður fer, þeir sem fljóta
sofandi að feigðarósi og
kjósa alltaf það sama hvað
sem á bjátar, þeir gætu alveg
eins átt heima í einræðisríki,
þar sem gagnrýni er bönnuð.
Lýöræðið lifir hins vegar á
gagnrýninni og að tekin sé
afstaða með eða á móti. Sá
stjórnmálamaóur, sem fékk
meðbyr í gær, verður að sýna
það í, verki í dag, að hann sé
þess verður að fá meðbyr á
morgun.
Oft er talað um ábyrgð
stjórnmálamanna í lýðræðis-
ríki og jafnvel að þeir verði að
standa ábyrgir gerða sinna.
Svo langt höfum við ekki náð
enn í þessu landi. Hins vegar
hafa kjósendur þetta vald og
leikreglur lýðræðisins gera
ráð fyrir að óhæfum stjórn-
málamönnum sé hafnað við
fyrsta tækifæri. Moldviðri
áróðurs nær að bjarga
sumum, öðrum ekki. Þannig
fór Jón Sólnes flatt á Kröflu-
málinu, sem á eftir að þjaka
efnahag iandsmanna um
ókomna tíð. Ragnar Arnalds
og IngvarGíslason, sem bera
jafna ábyrgó og Jón á þessu
fjárglæfraæfintýri, var hins
vegar hossað upp á ráð-
herrastóla skömmu síðar.
Hægt er að reikna út hvað
stífni Hjörleifs Guttorms-
sonar í ÍSAL málinu hefur
kostað þjóðina í ómældum
upphæðum. Hægt er aö
reikna út hvað þvermóðska
Páls Péturssonar í Blöndu-
virkjunarmálinu á eftir að
hækka rafmagnsreikninga
landsmanna mikið. Hægt er,
að vísu aðeins með vel útbú-
inni tölvu, að reikna út, hvað
skuttogaraæfintýri Stein-
gríms Hermannssonar hefur
kostað þjóðina í erlendum
skuldum, gengisfellingum,
útgerðarbasli hér og þar svo
og atvinnuleysi, en ekki er
séö fyrir endann á því hrika-
lega dæmi enn.
Þetta eru örfá dæmi um
ábyrgð stjórnmálamanna.
Hún er lítil. Gagnrýni
stjórnarandstöðu er leyfð hér
á landi og þeirri skyldu hefur
verið sinnt. Ábyrgð kjósenda
er hins vegar mikil og ef þeir
hafa fylgst með og skilið
hvaða tjóni klaufalegir
stjórnmálamenn geta valdið,
þá eiga þeir ekki að hika við
að sinna eigin skyldu og
beita því vopni sem lýóræðið
gefur þeim.
Hættuleg þróun.
ísland er meira en venju-
legt lýðræðisríki. Við
montum okkur við aðrar
þjóðir, að á íslandi séu allir
jafnir og að allir þúi for-
setann. Að vísu eru líka til
fínir karlar og kerlingar,
menn þurfa að knékrjúpa
bankastjóra og sveitin
hrekkur í kút, ef kaupfélags-
stjórinn hikstar. En þetta
hefur allt verið svona minni
háttar og ekki angrað menn
óskaplega, þótt hvimleitt sé.
Núverandi ríkisstjórn
virðist í óðaönn að snúa
dæminu við. Sagt hefur verið
að samstjórn íhalds og
Framsóknar laði allt það
versta fram í hvorum flokki
fyrir sig. Þessi ríkisstjórn
hefur bannað verkföll og
samninga og þegar hún loks
leyfði samninga, hefur hún
ónýtt þá, jafnvel áður en þeir
komu til framkvæmda. Hún
er aö skerpa muninn á lág-
launastéttum og forréttinda-
hópum, en þeir launamenn
sem fá sæmileg laun lenda í
úlfakreppu skatta-
skrúfunnar. Öllu sæmilegu
fólki ofbýður sú fjármagnstil-
færsla sem átt hefur sér stað
milli fólksins og fyrirtækj-
anna. Sjálfstæðisflokkurinn
og Framsókn virðast ætla að
siga auðhyggjunni óheftri á
þjóðina. Nú er þegar farið er
að tala um tvær þjóðir í þessu
landi. Þetta er hættuleg
þróun, sem stefnir í að afmá
þau þjóðlegu einkenni, sem
greint hafa okkur íslendinga
einna rækilegast frá öðrum
þjóöum.
Eðlileg viðbrögð.
Erlendis hefur iðnaðarráð-
herra kallað ísland Singa-
pore norðursins og vildi
hann segja með því, að ís-
land sé láglaunaland þar
sem gott sé fyrir útlendinga
að fjárfesta. Þetta og margt
annað og fleira hefur kallaö á
heiftarleg viðbrögð í flokki
hans, Sjálfstæðisflokknum.
Sigrún Þorsteinsdóttir, fyrr-
verandi stjórnarmaöur í
Landssambandi Sjálfstæðis-
kvenna, hefur sagt sig úr
flokknum. Hún segir: ,,það er
greinilegt að Sjálfstæðis-
flokkurinn er ekki flokkurinn
„Stétt með stétt" eins og oft
er í veðri látið vaka. Launa-
mismunur eykst stöðugt og
nú er svo komið að það er
virkilega að myndast grund-
völlur fyrir varanlega stétta-
skiptingu hér á landi". Þor-
geir Ibsen, skólastjóri í
Hafnarfirði, bendir á, að
Sjálfstæöisflokkurinn sé ekki
lengur það lifandi afl, sú
breiðfylking, sem hann var á
dögum Ólafs Thors og
Bjarna Benediktssonar og
hann er sáróánægður með
flokkinn sinn. Sigurður
Jónsson, Sjálfstæðismaður
og forseti bæjarstjórnar í
Vestmannaeyjum, segir
fylgið hrynja af flokknum og
vill aó ríkisstjórnin fari frá
sem fyrst. Jón Sólnes sagði
af tilviljun frá því í nýútkom-
inni bók sinni, hvernig á
þessari óánægju stendur og
vill greinilega skilja hismiö
frá kjarnanum: Viðreisnarár-
in skildu svo mikinn sósíal-
demókratiskan arfa eftir í
íhaldsgarði Sjálfstæóis-
flokksins, aö sá fíni gróður á
þar erfitt um líf. Það er þessi
gróður, sem ekki kærir sig
lengur um að vera „illgresi" í
garði íhaldsins. Á máli rétt-
sýnna manna er hér um að
ræða frjálslynt fólk með mjög
svipaðar skoðanir og Al-
þýðuflokksfólk um réttlæti,
jöfnuð og lýðræði. Það á
auðvitað ekki heima í íhalds-
flokki.
Ný sókn.
Við Alþýðuflokksmenn
verðum varir við í æ vaxandi
mæli aó þetta fólk leitar
sarinstarfs við okkur. Þetta
kemur fram í ýmsum
myndum. Óvenju margir hafa
gengið í flokkinn nýverið,
aðrir hafa gefið sig á tal.
Áhuginn fyrir Alþýðuflokkn-
um hefur líka komið fram í
frábærri fundarsókn á
fundum nýkjörins formanns
flokksins, Jóns Baldvins
Hannibalssonar, sem haldnir
hafa verið víða um land.
Greinilegt er að jákvæó
gagnrýni, virk stjórnarand-
staða og lýðræðislegt þrek
eru þeir aflgjafar sem laða
frjálslynt fólk og jafnaðar-
menn úr öðrum flokkum til
samstarfs við Alþýðuflokk-
inn. En þetta eru einmitt þeir
þættir, sem skera úr um,
hvort lýðræði í einu landi sé
virkt eða ekki.