Neisti - 20.02.1983, Blaðsíða 3

NEISTI
3
Guðbrandur Gíslason:
Um verðlagningu
sjávarafurða
— erfiðasta ákvörðunin
oft á ári hverju?
POPPHORNIÐ
DO YOU REALLY WANT TO HURT ME
Meðan við íslendingar drög-
um fisk úr sjó verður deilt um
fiskverð og þarf engum að
þykja það óeðlilegt, því fáar
ákvarðanir í þjóðlífinu eru jafn
vandteknar og fiskverðs-
ákvarðanir. Samkvæmt lögum
um starfsemi Verðlagsráðs
sjávarútvegsins frá 1961 og
1974 er meginverkefni ráðsins
„að ákveða lágmarksverð á öll-
um tegundum fersks sjávarafla.
úrgangsfiski og fiskúrgangi,
sem seldur er til vinnslu hér á
landi eða selja skal í skip eða
annað flutningstæki til útflutn-
ings óunninn". Það gefur auga
leið, að Verðlagsráð verður að
taka mið af fjölmörgum atrið-
um við verðákvarðanir, og eru
þessi helst:
1) Markaðsverð sjávarafurða
erlendis.
2) Framleiðslukostnaður og
afkoma fiskvinnslunnar.
3) Útgerðarkostnaðúr og
afkoma útgerðarinnar.
4) Tekjur sjómanna og launa-
þróun í landinu yfirleitt.
5) Almennar aðstæður í
þjóðarbúskapnum.
Við hverja verðákvörðun er
Verðlagsráð skipað tólf mönn-
um. sex frá fiskseljendum og
sex frá fiskkaupendum. Af
hálfu fiskseljenda eru að
meginreglu þrír fulltrúar frá
útvegsmönnum, tilnefndir af
L.Í.Ú.. og þrír frá sjómönnum.
og er einn tilnefndur af hverju
þessara samtaka: A.S.Í., S.S.Í.
og F.F.S.Í. Af hálfu fiskkaup-
enda er ráðið hverju sinni skip-
að eftir því, hvaða verð skal
ákveða. Þegar fjallað er um al-
mennt fiskverð (þ. e. verð á
þorski. ýsu. ufsa, karfa og öðr-
um botnfiskum) sitja því í
Verðlagsráði þrír fulltrúar frá
Sölumiðstöð hraðfrystihús-
anna, einn frá fiskvinnslu-
stöðvum á vegum Sambands
ísl. samvinnufélaga, einn frá
Sambandi ísl. fiskframleiðenda
og einn frá Samlagi skreiðar-
framleiðenda. Við ákvörðun
verðs á síld og loðnu eða öðrum
fisktegundum til bræðslu eru
fulltrúar kaupenda tilnefndir af
samtökum síldar- og fiski-
mjölsverksmiðja og Síldarverk-
smiðjum ríkisins. en hins vegar
af samtökum síldarsaltenda.
þegar ákveða skal verð á síld til
söltunar. Sérstakar reglur eru
um skipan ráðsins. þegar fjallað
er um verð á fiskúrgangi. enda
geta þau viðskipti verið á milli
vinnslustöðva. og þá ráðið
skipað í samræmi við það.
Ef ekki næst samkomulag í
Verðlagsráði fyrir tilskilinn
tíma. er ágreiningsatriðum vís-
að til sérstakrar yfirnefndar.
sem skipuð er fimm mönnum.
Eru tveir þeirra tilnefndir af
fiskseljendum. annar úr hópi
fulltrúa sjómanna. en hinn úr
hópi fulltrúa L.Í.Ú.. og má
hann ekki eiga neina aðild að
fiskkaupum. Fiskkaupendur í
Verðlagsráði tilnefna tvo menn,
en oddamaður er forstöðumað-
ur Þjóðhagsstofnunar eða full-
trúi hans. Eru úrskurðir yfir-
nefndar fullnaðarúrskurðir og
ræður meirihluti atkvæða úr-
slitunum, eins og kveðið er á
um í lögunum.
í allmörg ár eftir stofnun
Verðlagsráðs vann það störf sín
í fullu samræmi við lög þau,
sem það á að starfa eftir. Þá var
fiskverð rætt á fjölmörgum
fundum í sjálfu Verðlagsráðinu
áður en því var vísað til yfir-
nefndar, ef ekki náðist sam-
komulag í ráðinu. Á síðari ár-
um hefur hins vegar sú breyting
orðið á starfsháttum við
ákvörðun fiskverðs, að tólf
manna nefndin vísar málum
æði oft til yfirnefndar, og eru í
raun langflestar almennar fisk-
verðsákvarðanir teknar þar. Þó
kemur það oft fyrir að ákvörð-
un um verðlagningu almennra
tegunda er ekki vísað til yfir-
nefndar, heldur er hún tekin í
tólf manna nefndinni, ráðinu
sjálfu.
Ástæðan fyrir þessu aukna
hlutverki yfirnefndar er eflaust
sú, að þeir sem oftast starfa í
yfirnefndinni verða hæfastir til
ákvarðanatöku hverju sinni.
Þeir lifa og hrærast í þessu starfi
misseri eftir misseri, og kynna
sér best allar þær fjölmörgu
upplýsingar, sem berast frá
Þjóðhagsstofnun og eiga að
auðvelda nefndarmönnum að
glöggva sig á þeim fjölmörgu
atriðum, sem taka verður tillit
til við verðlagsákvarðanir.
Til þess að lesendur geti
glöggvað sig betur á, hversu
flókin verðlagsákvörðun er
hverju sinni, fer hér á eftir
lausleg upptalning á þeim
gögnum sem nefndarmenn í
Verðlagsráði og yfirnefnd
verða að kynna sér hverju sinni,
eigi ákvörðun þeirra um al-
mennt fiskverð að hvíla á
þekkingu og tilliti til þeirra
þátta atvinnugreinarinnar og
aðstæðna í þjóðfélaginu. sem
samkvæmt lögum eru grund-
vallandi. Þess ber að geta, að
upptalning þessi er hvergi nærri
tæmandi. enda leggja fulltrúar í
Verðlagsráði og yfirnefnd oft
fram eigið efni. en hún gefur þó
vísbendingu um umfang efnis-
ins.
Útflytjendur sjávarafurða.
Viðskiptaráðuneytið. Hagstof-
an og Þjóðhagsstofnun leggja
fram upplýsingar um markaðs-
verð hverju sinni. auk þess sem
verðskráning ýmissa afurða er-
lendis liggur fyrir í sértímarit-
um og fréttabréfum um mark-
aðsmál og er af þeim lestri hægt
að fá vísbendingu um mark-
aðsþróun.
Þá eru skýrslur Hagstofu og
Fiskifélagsins um framleiðslu.
birgðir og útflutning nauðsyn-
legar fyrir mat á líklegu mark-
aðsverði á framleiðslu hvers
verðtímabils. Þar að auki eru
aflaskýrslur Fiskifélagsins mik-
ilvæg gögn. ekki síst varðandi
verðflokkaskiptingu aflans á
hverju tímabili, en hún hefur
mikil áhrif á tekjur sjómanna
eins og kunnugt er. Þá er nauð-
synlegt að hafa hliðsjón af
skýrslum Hafrannsóknastofn-
unarinnar um stærðardreifingu
fisktegunda, þegar breytingar
hafa verið gerðar á verði eftir
stærðarflokkum fisksins.
Þjóðhagsstofnun sendir
nefndarmönnum skýrslur urn
framleiðslukostnað og afkomu
fiskvinnslunnar, auk þess sem
stofnunin semur árlega heild-
aryfirlit yfir rekstur fiskiskipa-
flotans, og er það yfirlit flokkað
eftir útgerðargreinum. Fram-
reiknar stofnunin breytingar á
tekju- og gjaldaliðum fyrir-
tækja í útgerð og fiskvinnslu og
reynir þannig að draga upp
mynd af rekstrarstöðunni eins
og hún er hverju sinni.
Þjóðhagsstofnun semur
reglulega og birtir verðvísitölur
um fiskverð. Þá vinnur stofn-
unin á hverju ári úr úrtaki úr
skattframtölum kvæntra
verka-, sjó- og iðnaðarmanna,
þannig að greina megi þróun
tekna sjómanna i samanburði
við tekjur manna í öðrpm at-
vinnugreinum. f'
Af þessari upptalningu má
ráða hversu flókin ákvörðunin
um almennt fiskverð er. Það er
því ekki að furða að sérhæfing-
ar við fiskverðsákvörðun sé
farið að gæta til muna, eins og
fram kemur með auknum um-
svifum yfirnefndar. Heldur
þarf engan að undra þótt aldrei
verði menn á eitt sáttir um
ákvarðanir Verðlagsráðs og yf-
irnefndar, því þær verða aldrei
annað en bráðabirgðalausnir á
efnalegri togstreitu sitthverra
hagsmunaaðilanna. og sú tog-
streita verður seint lögð niður.
Hvort hyggilegra er að beita
öðrum aðferðum við ákvörðun
fiskverðs en þeim, sem hér hef-
ur verið lýst. skal látið ósagt.
Megn óánægja hefur lengi ríkt
hjá sjómönnum yfir þvi að
tekjur þeirra skuli taka mið af
afkornu útgerðar og fisk-
vinnslu, en á formannafundi
Sjómannasambands íslands í
janúarlok var þó ákveðið að
sjómenn myndu áfram halda
fulltrúa sínum í Verðlagsráði og
þarmeð lúta ákvörðunum þess
um fiskverð. Virðist því einsýnt
að Verðlagsráð og yfirnefnd
þess muni starfa áfram í bráð
eins og hingað til. eða a.m.k.
þar til aðrar og betri leiðir til
fiskverðsákvörðunar fá fylgi
rneðal ráðamanna þjóðarinnar.
(Byggt m. a. á grein í Tima-
ritinu Ægi. 1978. um Starfsemi
Verðlagsráðs sjávarútvegsins
eftir Jón Sigurðsson. forstjóra
Þjóðhagsstofnunar).
Höfundur þessarar saman-
tektar er fyrrv. ritstjóri Sjó-
mannablaðsins Víkings.
Qive me tlme
To realize my crime
Let me love and ateal
I have denced Ineide your eyes
How can I be real
Do you realty want to hurt me
Do you really want to make me cry
Predous klsses
Words that bum me
Lovers never ask you why
In my heart
The flre’s bumlng
Choose my coiour
Hnd a star
Predous people atways tell me
That’s a step
A step too far
Do you really want to hurt me
Doyourealtywanttomakemecry
Do you really want to hurt me
Do you really want to make me cry
Words are few
I have spoken
I could waste a thousand years
Wrapped In sorrow
Words are token
Come Inslde and catch my tears
You’ve been talking but belleve me
If it’s true
You do not know
Thls boy loves without a reason
l’m prepared to let you go
If it’s love you want from me
Then take It away
Everything Is not what you see
It’s over today
...... ..............................
Lögtaksúrskurður
Bæjarfógetinn á Siglufirði hefur kveðið upp
svohljóðandi lögtaksúrskurð:
Lögtök til tryggingar gjaldföllnum en ógreidd-
um útsvörum og aðstöðugjöldum álögðum á
Siglufirði 1982, hækkun sömu gjalda samkvæmt
úrskurði skattstjóra, ásamt áföllnum dráttarvöxt-
um og kostnaði við lögtakið og eftirfarandi upp-
boð, ef til kemur, mega fara fram að liðnum 8
dögum frá birtingu auglýsingar um úrskurð
þennan, á kostnað gjaldenda en á ábyrgð bæjar-
sjóðs Siglufjarðar.
Siglufirði, 16. 02. 1983
Innhcimta Siglufjarðarkaupstaðar
J^-| SIGLUFJARÐARKAUPSTAÐUR I
Fasteignagjöld 1983
Fyrri gjalddagi fasteignagjalda var 15. janúar s.l.
Eindagi var 15. febrúar. Síðari gjalddagi er 15. maí
n. k.
Þeir gjaldendur, sem ekki standa í skilum með
fyrri hluta gjaldsins fyrir 28. febr. n.k. mega búast
við lögtaki. Forðist óþarfa innheimtuaðgerðir með
því að greiða á gjalddaga.
Innheimta Siglufjarðarkaupstaðar