Neisti - 15.04.1983, Blaðsíða 7

NEISTI
7
B ókmennt abr o t....
... úr œfisögu Jóhönnu Egilsdóttur: „Níutíu og níu ár“.
Gylfi Gröndal skráði.
En í þá daga unnu ckki aðeins karlmcnn á eyrinni — I
lieldur einnig konur. Það var ekki óalgengt að sjá
konur rogast með kola- eða saltpoka á bakinu við
hlið karlmanna.
Ekki^höfðu þær þó sama kaup (jg þeir, þrátt lyrir
sömu vinnu. Nei, kaup karla var 25 aurará tímann, en
kvennakaupið ekki nema 12 aurar. Og cnginn var
malartíminn og því síður kaíf itími; rétt aðcins tími til
að gleypa í sig matinn undir eftirliti verkstjóra, sem
gætti þess vandlega, að rnaturinn væri ekki of' vcl
tugginn — sveitnér þá.
Sú stétt kvenna, sem vinnukonur nelndist, hatði 5
krónur í Iaun á mánuði. En svo skammt voru þessar
konur Irá því að geta talizt ambátlir luisbænda sinna,
að þrer voru sendar á eyrina eða i liskvinnu — ekki
fyrir þessa 12 aura á timann, ónci, heldur sitt lasta
mánaðarkaup sem vinnukonur. Siðan hirtu húsbænd-
urnir tímakaupið, scm þæt höfðu unnið fyrir við höln-
ina eða á fiskreitunum.
Fiskbrciðsla og fiskþvottur er sá þáttur íslenzks at-
vinnulífs, sem vcrknkonur hafa slundað mcst. Og
aðbúnaðurinn við liskvaskið var svo hörmulegur, að
fullyrða má, að margar konur hali beðið varanlcgt
heilsutjón í þeirri vosbúð, sem þær máttu þola.
Á vetrin var aðkoma kvcnna í fiskhúsinu of t sú, að !
þær urðu að byrja á að brjóta klakann, sem set/.t hafði
í þvottakörin um nætur. Síðan hófst þvotturinn í ■
ísköldu \atni og óupphituðuin húsakynnum.
Ilugsaðu þér að þurfa að fara með hcndurnar ofan í
jökulkalt vatnið — og vcra í því liðlangan daginn!
Það var ekki að undra, þótt stundum liði yfir stúlk-
u rnar.
Við skulutn kalla til fáein vitni máli mínu til
sönnunar.
Steinunn Þórarinsdóttir, vinkona mín, segir:
,,Ég réðist í fiskverkunarstöðina a Innra-Kirkju-
sandi. Þarna var ákvæðisvinna. Við fórum á fætur
klukkan 6 að morgni og hættum klukkan 6 síðdegis.
Matmálstími var klukkan 2-3. Þá var nær alltaf
soðning. Við hömuðumst allan daginn við að þvo fisk-
inn, rennblautar af ísköldu vatninu upp að olnboga og
kengbognar yfir körunum."
Og Ólafur á Oddhóli lýsir fiskvaskinu á þessa leið:
„Kjörin hjá þessu kvenfólki, sem vaskaði fiskinn,
voru agaleg. Þar á meðal voru margar konur, sem áttu
börn, en höfðu enga fyrirvinnu. Þær tóku börnin með
sér í vinnuna á morgnana; um annað var ekki að ræða,
því að þá voru ekki barnaheimilin. Sum börnin voru
mjög ung, allt niður í þriggja eða fjögurra ára. Þau
stóðu svo þarna hjá mæðrum sínum í ísköldum
húsunum.”
Og loks vinkona mín, Hreiðarsína Hreiðarsdóttir:
Vinnulilhögun var sú, að fyrsl á morgnana var
unnið um eina og hálfa klukkustund við að taka fisk
úr þurrkinum og setja í að nýju. Síðan var vaskað eftir
því sem dagsbirtan levfði. Loks var að kvöldinu unnið
aftur eina og hálfa klukkustund við að taka fisk úr
þurrkinuin og setja nýjan í.
Húsþurrkaðan fisk þurfti að pressa með grjóti, og
máttum við bera grjót a fiskhlaðana. Þegar fullþurrt
var, hófst pökkun fiskjarins. Fiskinum var ekið á fjór-
. hjóluðutn vögnum, scm gengu á spori, og voru fjórar
konur með hvern vagn. Mátti ekki á milli sjá, hvort
erfiðara var að ýla vagninum hlöðnum upp í móti af
bryggju í fiskhús eða halda aftur af honum full-
hlöðnum.
Opnir koksofnar voru notaðir tii að hita upp
þurrkhúsið, en ekki var kveikt upp í þeim milli jóla og
nýárs. Samt var fisknum ekið inn i húsið.
Veturinn 1915-16 vorum við svo óheppnar, að þegar
\askið hófst, gerði 15 sliga frost og fraus þá illa á
kö runum. ísinn, sem við þurftum að brjóta, áður en
vaskið gat hafizt, var 1-1,5 cm þykkur á morgnana.
Það var helzt að blessað kaffið héldi í okkur lífinu.
Kannan var hiluð á plötu vfir koksofninum, og annan
hvern klukkutíma færðu þær okkur kaffi, konurnar
sem unnu uppi við.
Aðbúnaður á vinnustað var einkamál vinnuveitand-
ans.
Vanliús var ekkci t ncma fiaran.''
Nýtt fiskiðjuver tekið
í notkun á Siglufirði
Laugardaginn 19. mars s.l.
var nýtt fiskiðjuver Þormóðs
ramma hf. á Siglufirði tekið í
notkun við hátíðlega athöfn,
þar sem saman var kominn
fjöldi gesta.
Athöfnin hófst á því að Hin-
rik Aðalsteinsson stjórnarfor-
maður lýsti byggingarsögu
hússins, þar sem fram kom
m. a. að ákvörðun um stofnun
nýs fiskvinnslu- og útgerðarfé-
lags var tekin 1971. Árið 1972
voru lóðir fengnar, þar sem úð-
ur var síldarverksmiðjan
Rauðka, sem rifin var niður, og
hafist handa um byggingu hins
nýja fiskiðjuvers. Um svipað
leyti var hafist handa um bygg-
ingu nýrrar togarabryggju,
spölkorn frá húsinu.
’ Árið 1974 var lokið við
byggingu austasta hlutans, þ. e.
frystiklefans. Síðan skeði ekkert
í byggingu hússins, eða þar til
1978 að húsið sjálft var komið
undir þak. Aftur kom kafli þar
sem lítið var gert, eða þar til um
áramótin 1981 -’82, þegar hafist
var handa af fullum krafti með
lokasprettinn, sem staðið hefur
yfir til þessa tíma, að húsið
hefur verið tekið í notkun.
Siglfirskir iðnaðarmenn hafa
unnið svo til allt þetta verk.
Við opnun hússins nú í mars
er langþráðu takmarki náð í at-
vinnusögu Siglufjarðar.
Afkastageta nýja hússins
verður um 50% meiri en þess
gamla, en mannaflaþörf aðeins
20% meiri. Fiskiðjuverið er
mjög vel tækjum búið og er eitt
fullkomnasta fiskiðjuver lands-
ins að mati sérfróðra manna.
Heildarbyggingarkostnaður er
ca. 65 millj. kr, sem er 1/3 af
byggingarkostnaði nýs skuttog-
ara.
Núverandi stjóm Þormóðs
ramma hf. skipa: Hinrik Aðal-
steinsson formaður, Kristján L.
Möller varaformaður, Haukur
Jónasson ritari, Sverrir Sveins-
son, Sigurður Finnsson, Sig-
tryggur Sigurjónsson og Þórður
Vigfússon. Fjórir fyrst töldu
skipa framkvæmdaráð. Fram-
kvæmdastjóri Þormóðs ramma
hf. er Sæmundur Árelíusson.
S, i rM m
1 l m
Mikki og Bóbó við frystitækin
FRÁBÆRIR!

Þessir þrír skíðagöngumenn
hafa í vetur skipst á að vera í
þrem efstu sætum í sínum ald-
ursflokki á skíðamótum vetrar-
ins.
Frá vinstri Steingrímur Óli
Hákonarson, Islandsmeistari í
göngu, Ólafur Valssi .i, sem
varð númer þrjú, og Baldvin
Kárason sem varð nr. tvö.
Þessir drengir skipuðu svo boð-
göngusveit Siglufjarðar í flokki
15—16 ára og sigruðu með
glæsibrag.
Siglfirðingar binda mjög
miklar vonir við þessa drengi,
og hvetja þá til að halda áfram
á sömu braut. Á myndina
vantar Karl Guðlaugsson, sem
varð í fjórða sæti á íslandsmót-
inu, og sem hefur tekið miklum
framförum í vetur, þrátt fyrir
skólavist í Reykjavík.