Freyr - 01.02.1906, Blaðsíða 5

FREYR.
21
landinu að meðaltali og er það harla lítið. Gæti
að minsta kosti verið helmingi íleira eða 200
ef vel væri áhaldið, nóg gras og landrými til
jsess. Lang-flest er féð tiltölulega í Austuramt-
inu 131 kind á býli að meðaltali, en fæst i
Vesturamtinu, að eins 82.
Af sýslunum er Austur-Skaftafellssýsla til-
tölulega íjárflest með 159 kindurábýli að með-
altali, og þar næst Norður-Múlasýsla með 142
kindur á bæ. Húnavatnssýsla er lang-fjárflest
af sýslunum í Norðuramtinu, og flestar kindur
á býii 125 að meðaltali. Af sýslunum í Vest-
uramtinu koma lang-flestar kindur á býli í Mýra-
sýslu, 127 að meðaltali. I Suðuramtinu koma
liér um bil jafn-margar kindur á býli í þrem
sýslum: Vestur-Skaftafellssýslu, Árnessýslu og
Bangárvallasýslu, 118—120 að meðaltali í hverri,
Gitðjón Gtiðmundsson.
Landbúnaðarlöggjöf 1905.
Ekkert alþingi hefir haft eins mörg bún-
aðarmál til meðferðar og seinasta alþingi.
£>ess var og að vænta, þar sem milliþinga-
neí’nd í búnaðarmálum hafði verið skipuð, og
lokið starfi sinu svo snemma, að tími var fyr-
ir þjóð og landsstjórn að átta sig á tillögum
hennar fyrir alþingi.
Milliþinganefndin hafði samið 12 lagafrum-
vörp, og er skýrt frá þeim í II. árg Freys nr.
4—6. Þrem af þessum frumvörpum stakk
stjórnarráðið undir stól, en 9 af þeim voru
lögð fyrir alþingi, sum óbreytt, en hin meirra
eða minna breytt. Öll þessi frumvörp eru nú
■orðin að lögum.
Hér skal stuttlega skýrt frá gangi mál-
anna, og breytingum þeim, sem á frumv. hafa
orðið, frá þvi þau komu f'rá milliþinganefndinDÍ.
I. Lög um bændaskóla.
Þau voru lögð fyrir þingið óbreytt, og
komu fyrst til umræðu í neðri deild. Umræð-
ur urðu all-miklar um málið, og var sérstak-
lega deilt um flutning Hólaskóla tii Eyjafjarð-
ar og niðurlagning Eiðaskóla. Niðurstaðan
varð sú, að skólarnir skyldu vera 2, annar á
Suðurlandi en hinn á Norðurlandi. Aftur á móti
var felt úr frumvarpÍDU ákvæðin um að bún-
aðarsjóðir Vesturamtsins og Austuramtsins
skyldu lagðir til bændaskólanna, eins og vér
höfðum lagt til í Frey.
I efri deild gjörði nefndin, sem þar var
skipuð í málið miklar breytingar við frumvarp-
ið, og má óhætt fullyrða að þær hafi flestar ef
ekki allar verið til skaða. Þessar breytingar
gengu út á að ákveða bændaskólasetrin á
Hvanneyri og Hólum, fækka nemendunum við
hvorn skólann úr 60 niður í 40, og kennurun-
um úr 3 í 2, og lækka laun skólastjóra úr
1800 niður i 1500 kr. Allar þessar breyting-
artillögur samþykti deildin svo að segja um-
ræðulaust, nema hvað framsögumaður nefndar-
innar séra Sigurður Stefánsson hélt við það
tækifæri langa ræðu og snjalla. Hann sýndi
fram á, með mörgum vel völdum oghugðnæm-
um orðum, hvað hlutverk bændaskólanna væri
veglegt og þýðingarmikið, en jafnframt vanda-
samt: þeir ættu að tendra nýtt þekkingarljós
hjá æskulýðnum, hvetja hann til atorku og
framtakssemi, innræta honum elsku til föður-
landsins, og virðingu fyrir bóndastöðunni, sem
væri þýðingarmesta, veglegasta og skemtileg-
asta staðan á landinu, því það séu bændurnir,
sem bera eigi o'g bera verði þjóðfélagið fram
til heilla og þrifa.
Vér erum hjartanlega samþykkir þeirn
fögru hugsjónum ræðumanns, er hér koma fram,
og þakklátir fyrir hans velvöldu orð, en þess
viljum vér ekki dyljast, að vér hefðum kosið
að minDa hefði verið borið í framsögu nefnd-
arinnar, en tillögur hennar heppilegri. Þær
ganga allar, eins og skýrt hefir verið frá, í
þveröfugu átt við hugsjónir framsögumanns, og
virðast byggjast á þeirri einu hugsjón að spara
landssjóði sem mest öll útgjöld við skólana,
og útiloka með því, að þeir geti orðið til þess
gagns, sem neðri deild og aðrir sem fjölluðu
um málið, ætluðust til.
Erumvarpið gekk síðan aftur til neðri-
deildar, en var samþykt þar óbreytt, því deild-
in var hrædd um að beytingar á frumvarpinu
gætu orðið því að falli.