Freyr - 01.02.1906, Blaðsíða 16

32
FREYR.
sjiíga í sig raka og hættir til að renna niður.
Renna þau oft saraan í harða köggla, sem mylja
þarf áður en borið er á.
100 pd. af 37°/8 kalísalti voru seld hér í
Reykjavík síðastl. sumar á 8 kr.
Erlendis eru menn teknir upp á því að
bera kainit saman við búfjáráburð. í>að dreg-
ur úr burtgufun köfnunarefnisins. Kainit er
venjulega borið i flórinn, af því þarf ekki nema
JLitið; rúmlega 1 pund á hvern nautgrip í fjós-
inu. Það er tekið fram, að rétt sé að strá
mómylsnu eða öðru rusli yfir kainitið, því ann-
ars geti það skemt klaufir skepnanna.
H. Fleirhæfar áburðartegundir.
í verzlunum ganga fjöldi samsettra fleir-
hæfra áburðartegunda, en fæstar af þeim eru
þó í verulegu áliti. Eins og áður var getið eru
efnin i þeim tiltölulega dýrari en í þeim ein-
hæfu. Hér verður að eins minst á nokkrar
helztu tegundirnar.
Gúanó nefnast ýmsar áburðartegundir. í
gúanó eru öll þrjú aðal-plöntuefnin þótt mis-
jafnlega mikið sé. Áður var getið um gúanó
fosfat og hvernig það væri til orðið, að í því
væri lítið af köfnunarefni, af því það hefði
þvegist, burtu. En þar sem veðurátta er þur-
viðrasöm og landslagi er svo háttað, í heim-
kynnum haffuglanna, sem gúanóið mynda, að
sjávarlöður komist þar ekki að, þá heldur köfn-
unarefnið sér í áburðinum.
Peru-gúanó fiyzt út frá Perú á vesturströnd
Suður-Ameríku. Gildi þess er nokkuð mismun-
andi, 4—7°/0 af köfnunarefni, 14—2O0/0 fosfór-
sýra og 2—4°/0 kalí. Allar gúanótegundirnar
hafa það sameiginlegt, að vera kalílitlar; verð-
ur að bæta jörðinni upp það efni, þar sem gú-
anó er notað. Á dagsláttu þurfa um 150—300
pd. Gúanóið er helzt borið á að vorinu og
þykir það sérstaklega hentugt handa rótar-
ávöxtum.
Fiski-gúanó er búið til úr fiski-úrgangi,
slógi, hausuin og dálkum; einkum er það, að
því sem mér er kunnugt, gjört í Noregi norð-
arlega. í því eru um 8°/0 af köfnunarefni og
14—15% af fosfórsýru, lítið af kalí.
Hval-gúanó er búið til úr kjöt-úrgangi og
beinum hvalanna. Áburðargildi þess er nokk-
uð svipað og fiski-gúanós. Hval-gúanóið er þó
venjulega feitara. Sá ókostur er talinn fylgja
feitinni, að köfnunarefnið sé plöntunum ekki eins
aðgengilegt og ella.
Þessar tvær síðast nefndu gúanó-tegundir
eru líka notaðar til fóðurs og telja margir það
vera hagkvæmustu notin.
Beinmjöl er aðallega fasfórsýruáburður. í
beinum eru um 25—30% af fosforsýru, og í
límefnum beinanna er nokkuð af köfnunarefni
3—5%. Beinin þarf að myljavel áður en þau
eru höfð til áburðar. Af þvf að í þeim er
talsvert af feiti, tekur það langan tíma fyrir
beinmjölið að breytast í efni, sem plönturnar
geta notfært sér; þessvegna hefir ýmsum að-
ferðum verið beitt til þess að ná úr því feit-
inni, en því fylgir altaf meira eða minna tap á
köfnunarefninu. Eeitinni er ýmist náð burtu með
bensíni eða með því að gufusjóða beinmjölið
eða það, í þriðja lagi, er látið liggja í
hrúgum og rotna. Aðgæzluverðast við þá að-
ferð er, að beinmjölið rotni ekki um of, því
þá mundi meiri hluti köfnunarefnisins tapast,
nokkuð má koma í veg fyrir það með því að
hafa moldarlag yfir byngjunum.
Áhrif beinmjölsáburðar getur varað svo
árum skifti, efni hans leysast svo seint úr
samböndum sínum. Það er þessvegna ekki
svo hætt við að borið verði á svo mikið að
skaði sé að. Altítt er að bera á sem svarar
200 —300 pd. á dagsl.
Ammóníak-súperfosfat er búið til í verk-
smiðjum af brennisteinssúru ammaníaki og
súperfosfati. Heppilegra er talið að kaupa
hvora þá áburðartegund fyrir sig, ósamsettar
eins og áður er sagt. I þessari áburðarteg-
und er bæði köfnunarefni og fosfórsýra.
Kalí-ammóniak-súperfosfat hefir í sér öll
þrjú uæringaefni plantnanna.
I kalísiiperfosfati eru bæði kalí og fosfór-
sýra. Til eru ýmsar aðrar fleirhæfar áburðar-
teeundir, sem ekki verður getið hér.
Niðurl.
23/ '
/11
30/
/11
7l2
U/l2
27l2
27l2
7i
Verðlag smjörmatsnefndarinnar:
’05. Bezta smjör 102—103 kr. 100 pd.
— — — 100—101 — — —
— — — 97—98 - — —
— — — 97—98 — — —
— — — 97-98 — — —
— — — 97—98 — — —
— — — 101-102 — — —
>06. — — 103—104 — — —