Freyr - 01.04.1906, Blaðsíða 5
FREYR.
53
lána saraeigendurnir, sumt út á sameignarslátr-
unarhúsið og sumt gegn sameiginlegri ábyrgð
allra sameigenda. Alb’r ábyrgjast fyrir einn og
og einn fyrir alla. Eélagsskapurinn fær viður-
kenningu hjá yfirvöldunum (,,firma“).
Hver sameigandi fær venjulega 5°/0 af eign
sinni í slátrunarhúsinu. Hver sameigandi hefir
að eins eitt atkvæði, hvort sem hann er ríkur
eða fátækur.
I sameignarslátrunarhúsum er aðeins slátr-
að fé þeirra manna, sem eiga eitthvað í húsinu.
Þesskonar stofnunum (sameignarfélagsskap) má
eigi blanda saman við hlutafélög. IÞau eru
venjulega fyrirtæki fárra manna og gjörð sam-
kvæmt öðru takmarki og eftir öðrum lögum.
Meiri hluti verðsins, eða svo mikið, sem
vist er að muni fást fyrir féð, er borgað þegar
út í hönd, þá er fénu er slátrað, en uppbót á
eftir, þá er vitneskja er fengín fyrir því, hvernig
féð hefir selst og ársreikningur er gerður upp.
Það þart litil áhöld við sauðfjárslátrun, miklu
minni en þá er svínum eða nautgripum er slátr-
að. Menn þurfa því að vera ákveðnir í því,
áður en þeir reisa sameignarslátrunarhús, hvort
þeir ætla að slátra eingöngu sauðfé í því eða
nautgripum líka. Sameignarslátrunarhús, sem
sauðfé einu er slátrað í, þarf eigi að vera mjög
dýrt.
Vatnsleiðsla þarf að vera í slíku húsi og
steingólf steinlímt; er gott að það sé reist við
]æk.
Varast verðurað tj arga slá tr un ar-
fhús, því að þá kemur tjörukeimur að kjötinu
■og það verður engin verzlunarvara.
Kaupmannahöfn 7. marz 1906.
Bogi Th. Melsted.
Freyr og Ræktunarsjóður íslands,
í Frey 3. III. er skýrt frá lögum um breyt-
ing á og viöauka við lög um stofnun Bæktunar-
sjóðs Islands 2. marz 1900. Þar er neðri deild
alþingis brigslað um að hún hafi í þessu máli
sýnt „heigulskap11 og látið „efri deild svínbeygja
sig.“ Ennfremur er þar sagt, að „það virðist“
að við lektor JÞ. B. höfum sýnt „óhæfilegt ó-
sjálfstæði11 og „fljótfærni.11 Að sönnu erum
við JÞórh. B. eigi nafngreindir, en allir, sem
málinu fylgdu á þingi, vita, að átt er við okk-
ur, þótt við að réttu lagi eigum óskilið mál
með meiri hluta deildarinnar.
Þetta, eru hörð orð og afarþung ásökun til
allra þeirra, sem hér eiga hlut að máli, og því
ástæða til athugunar.
Það virðist raunar vandalítið fyrir hvern
mann með óbrjálaðri hugsun, að sjá að meiri
hluti neðri deildar mundi eigi gjöra sig sekan
í „heigulskap" eða „fljótfærni11 að skifta um
skoðun í þessu máli á mánaðartíma. JÞað hlutu
að vera einhverjar aðrar knýjandi ástæður til
þess.
Hefði Freyr átt að skýra hlutdrægnislaust
frá, var auðvelt fyrir þá tvo af útgefendum
hans, er sitja á slmfstofu Búnaðarfél. íslands,
að fá upplýsingar í þessu efni, hjá þeim tveim-
ur þingmönnum, sem eru í stjórn félagsins og
voru hvor í sinni deild manna kunnastir mála-
vöxtum.
Astæðurnar voru í margra augum eigi lítil-
vægar- Fjölda margir, og þar á meðal Freyr,
hafa fagnað því, að frumv. um sölu þjóðjarða
náði fram að ganga. En að það marðist í gegn
í efri deild, var einungis því að þakka, að sum-
ir, ervoru þar fremur andvigir þjóðjarðasölunni,
fylgdu henni gegn því, að ýmsir í neðri deild
lofuðu að slaka til, að því er vextina snerti at
Ræktunarsjóðnum. JÞetta var á vitorði allra
þingmanna og margra annara.
Hér er því um það eitt að dæma, hvort
réttara var af neðri deild, að sjá um að þjóð-
jarðasölufrumv. kæmist í gegn á þinginu, eða
halda til streitu því álivæði í Rœkttinarsjóðs-
frumv., er hafði alls enga þýðingu, ef þjóðjarðsölu-
frv. hefði fallið.
Eg ætla engan dóm að leggja á þetta. En
a\iðsætt er, að þær livatir sem réðu, eiga alls
ekkert skilt við þau óþverra orð, er Freyr ber
á neðri deild. Einnig skal þess getið að Freyr,
eins og sumir aðrir, gjörir óskiljanlega mikið
veður af því, að Ræktunarsjóðurinn greiði vexti
til landssjóðs. Ef þau fyrirtæki, er vextirnir