Freyr - 01.04.1906, Blaðsíða 9

FREYE.
57
mýrafélagsins í Danmörku að veita ókeypis
ráð og aðstoð við hagnýting mós og mómýra
(sbr. auglýsing hér í blaðinu og víðar). Um
leið og eg vil brýna fyrir mönnum að nota
þetta kostaboð, vil eg benda á, að þótt öllum
verði kjálpað eftir föngum verða auðvitað þeir
látnir ganga fyrir, er ganga í félagið. JÞeir sem
gjörast félagar fá rit félagsins og eru þau ágæt
fyrir alla þá, er hafa áhuga í móiðnaði, og vilja
kynna sér hvað gjört er í því efni í öðrum
löndum.
Ásgeir Torfason.
Munkdælir.
Svo nefnist kynkvísl ein af józka hesta-
kyninu, sem mjög hefir átbreiðst seinustu 20
árin.
Eyrsti stóðhesturinn með því nafni (Munke-
dal), og þeim eiginlegleikum, sem einkenna
Munkadals-kynbálkinn, fæddist 1883. Hann
þótti snemma fallegur og keypti hrossaræktar-
félag hann ungan fyrir 10,000 kr. Hann er
nú 23 ára, og þó enn notaður til undaneldis.
Ersegastur af niðjum hans, er sonarsonurinn
„Aldrup Munkedal,“ fæddur 1894. Þegar hann
var 4 vetra, hlaut hann fyrstu verðlaun á af-
mælissýningu búnaðarsambands Jótlands í Ar-
ósum, og siðan hefir hann hlotið fyrstu verð-
laun á öllum landbúnaðarsýningum og héraðs-
sýningum, þar sem hann hefir verið sýndur. A
landbúnaðarsýningunni í Oðinsey árið 1900,
hlaut hann konungsverðlaunin. Mynd sú, er
hér birtist, var tekin af honum á þeirri sýn-
ingu.
Aldrnp Munkedal er fagurrauður að lit með
blesu. Höfuðið er lítið og frítt, eftir því, sem
gjörist á józkum hestum, hálsinu nokkuð gildur
en vel reistur, brjóstin mjög breið og bringan
síð, hryggurinn nokkuð stuttur en breiður og
síður vel hvelfdar, lendin breið og vel löguð,
lærin vöðvamikil, fæturnir sterkir, vel settir og
hófar góðir. Hann viktar 1640 pd. og er 67
þumlungar á hæð. Eigi er það þó stærðin og
gjörfileikinn eingöngu, sem gjört hefir A. M.
svo frægan, heldur miklu fremur hans framúr-
skarandi arfgengi (Nedarvniugsevne), þ. e. eigin-
legleikar til að gefa afkvæmunumí arf einkenni
sín og eiginlegleika.
Hrossaræktarfélagið við Horsens á Austur-
Jótlandi keypti A. M. 2 vetra fyrir rúmar 6000
kr., og á hann enn. A landbúnaðarsýningunni
í Óðinsey var boðið fýrir hann 50,000 kr., en
árangurslaust. Undir hann hafa verið leiddar
um 200 hryssur á ári, síðan hann varð íullorð-
inn. Eélagsmenn greiða 20 kr. í folatoll og
utanfélagsmenn 300 kr. og fá þó færri en vilja.
Ejöldi af sonum og dætrum Aldrups Munke-
dals hafa hlotið fyrstu verðlaun á héraðssýn-
ingum, og fullyrt er af döuskum hestafræðing-
um, að tveir af' sonum hans a. m. k., „Prins
af Jylland“ og „Hövding“ sóu beztir og falleg-
astir hestar, er fæðst> hafa á Jótlaudi.
Til þess að sýna hvaðá afar þýðingu Munka-
dals-ættbálkurinn hefir þegar haft fýrir józka
hestakynið, nægir að benda á, að á sýniuguuni,
sem haldin var í sumar í Horsens (fyrir alt
Jótland), var helmingur af hrossum þeim, er
sýnd voru (alls um 400) af því kyni, og að
Munkdælir hlutu oll fyrstu verðlaunin.
Eögur sjón var það á sýningunni í Horsens,
þegar allir úrvalsgripirnir af Munkadalskyninu
voru leiddir fram í röð hver á eftir öðrum, og
mannfjöldinn í kring klappaði lof í lófa.
Eg vona að enginn skilji orð mín svo, að
eg ætlist til, að farið só að flytja hingaðjózka
hesta, til þess eru þeir alt of dýrir og fóður-
frekir. En nokkra von hefi eg um, að þetta
dæmi geti orðið til þess, að vekja athygli
manna á, hvaða þýðingu það hefir — eða get-
ur haft —■ að eyðileggja ekki strax á unga
aldri fallega undaneldisgripi, eins og regla hefir
verið hjá oss og er enu. Ef gatnli Munkedal
hefði verið geltur á unga aldri, er enginn efi
á, að Jótar væru nokkrum milljónum króna fá-
tækari, en þeir eru nú.
Guðjón Guðmundsson.