Freyr - 01.05.1906, Qupperneq 1

Atvinnuvegir vorir
Eftir
Guðjón Guðmundsson.
Vaxandi menning fylgja óhjákværnilega
auknar kröfur til lifsins, og þar með löngun
einstaklingsins til þess að velja sér þá lífsstöðu,
er kann álítur að bezt eigi við sitt hæfi, og
bezt lífskjörin býður. En af því leiðir aftur að
atvinnugreinunum fjölgar, og samkeppnin mill-
um þeirra vex.
Elztu atvinnugreinar þjóðanna eru land-
búnaður og fiskiveiðar, hinar allar eru yngri,
hafa bæzt við smátt og smátt. Að þeirri at-
vinnugrein, sem bezt lifsskilyrði veitir áhverj-
um tíma, safnast fólkið, á móti því tjáir ekki
að standa, sérhver hugsar að sjálfsögðu mest
um siun eigin hag, vill sitja við þaun eldinn,
sern bezt brennur.
Þetta eru hugleiðingar frá sjónarmiði ein-
istaklinganna, hvers um sig.
En svo þarf að líta á málið frá almennu
sjónarmiði, athuga hvað þjóðarheildiuni er fyrir
beztu.
Þá verða menn fyrst af öllu að minnast
þess, að einstaklingarnir á hverjum tíma eru
aðeins hlekkur í þeirri endalausu keðju, sem
bindur saman fortið og framtíð. Beztu menn
þjóðanna á hverjum tíma láta sér því ekki nægja
að þeim og samtíðarmönnum þeirra líði vel,
heldur reyna þeir jafnframt að skygnast inn í
framtíðina, athuga framtíðarhorfurnar. Þeim
nægir ekki þótt einhver atvinnugrein borgi sig
vel í 3vip, ef hún er ekki ábyggileg til fram-
búðar. Þetta er orsökin til þess, að þing og
stjórnir í hverju siðuðu landi, og aðrir, sem fást
við opinber mál, leitast við að styðja ýmsar
atvinnugreinar frekar en aðrar.
Öll bygð lönd, hvar sem þau liggja á
hnettinum, hafa einhverja kosti. En mjög eru
kostir landanna misraunandi og margvíslegir,
og fer það eftir náttúruskilyrðum þeirra, legu,
málmgnægð o. fl. Sum lönd hafa marga at-
vinnuvegi, önnur fáa; í öllum menningarlöndum
er þó landbúnaðurinn aðal-atvinnuvegurinn.
Eigi verður því með sanngirni neitað, að
kostir lands vors séu fáir. En jafnvíst er hitt,
að á því gætu lifað mörgum sinnum fleiri menn
en nú, og liðið vel. ■ Mannkynssagan sýnir,
að vellíðan þjóðanna byggist ekki á frjósemi
landanna, veðurblíðu, málmgnægð o. s. frv., held-
ur á eiginlegleikum íbúanna: atorku, framtaks-
semi, þekkingu og hyggindum þeirra.
Þegar bera skal saman atvinnuvegi vora,
tjáir ekki, eins og áður er sagt, að einblína á
nútímann, heldur verður jafnframt að athuga
framtíðarhorfurnar.
Eftir þeirri þekkingu að dæma, sem vér
höfum á landi voru og náttúruöflum, getur hér
ekki verið um neinn verulegan sjálfstœðan iðnað
að ræða, til þess vantar aðal-skilyrðin, málma
og kol. Um verzlun er hið sama að segja.
Landið er svo afskekt, að eigi getur verið um
aðra verzlun að ræða, en sölu á afurðum lands-
ins og kaup á útleudum varningi handa lands-
mönnum. Verzlunin stendur því og fellur með
aðal-atvinnuvegunum. Vegna legu landsins getur
heldur ekki verið að ræða um siglingar sem
sjálfstæða atvinnugreín, þótt vér auðvitað gæt-
um og ættum að flytja sem mest af vörum vor-
um á eigin skipum.
Skilyrðin tyrir skógrækt hér á landi eru svo
vond, að skógræktin er ekki og getur ekki orðið
atvinnugrein. Laxveiði, silungsveiði, selveiði,
dúntekja og fuglaveiðar o. s. frv., eru til mik-
ils hagnaðar fyrir marga menn hér og þar á