Freyr - 01.07.1906, Blaðsíða 4

96
FRE YR.
Mjaltaföturnar þurfa eirraig að vera vel hrein-
ar, og úr hörðum við eða fortinaðri stálþynnu.
í>ær má aldrei nota til neins annars en að
mjólka x þær. — Þegar um sjálft mjaltastarf-
ið er að ræða, þá verður að gera þá kröfu til
þeirra er rnjólka, að þeir kunni það verk, haíi
lært að mjólka, lært að kreista mjólkina niður
úr spenunum. Togmjaltir er úrelt og óhæft
mjaltalag. JÞá skal og jafnan mjólkað með
þurrum höndum — að eins með þurrum hönd-
um —, en aldrei að væta þær meðan mjólkað
er. JÞegar skift er um kýr getur verið gott
að þvo sér áður en byrjað er á þeirri næstu,
svo höndurnar séu ætíð hreinar •— en þurka
sér á eftir. — Aður en byrjað er að mjólka
skal strjúka burt alt rusl og óhreinindi af
kviðnum og júrinu, með snarpri stiúgaþurku.
Til þess að sýna hverja þýðingu þetta hefir í
þrifnaðarlegu tilliti, skal þess getið, að við
Ultúna-búnaðarskóla í Svíþjóð var gjörð til-
raun í þessu efni. Yið fötubarminn, sem mjólk-
að var í, var fest plata, 15 fer.-þuml. að stærð.
Svo voru notaðar 3 kýr við tilraunina, og var
júrgið og spenarnir á einni þeirra þvegnir og
þurkaðir; á annari var júgrið og spenarnir að
eins stroknir vel með þurri tusku, og loks var
ekkert gjört við þá þriðju. — Eftir 1 mxnútu
mjöltun var svo mjólkin rannsökuð, og kom
þá íljós, að í mjólkinni nr. 1 voru 47 gerlar;
í mjólkinni nr. 2, 109 gerlar og nr. 3, 1210
gerlar. iÞetta sýnir hvað það liefir mikla þýð-
ingu að þurka vel af júgrinu áður en farið er
að mjólka.
Eorðast skal að bera feiti á spenana áður
en mjólkað er ; en sé þess á annað borð þörf, þá
skal það gjört að loknum mjöltum, og nota þá
til þess lyktarlausa feiti, svo sem nýtt smjör
eða vaselin.
JÞegar því verður komið við, skal ávalt
mjólka kýr úti, því það hefir mikla þýðingu
fyrir mjólkina, og gæði hennar. Verður hún
þá hreinni og gerlaminni, því það er jafnan
minna um þá úti en inni. Tilraunir, er gerðar
hafa verið á Einnlandi í þessu efni, sanna
og þetta.
Eftirfarandi tafla sýnir mismuninn: í
mjólk, sem var mjólkuð — úti — inni í fjósi
fundust í 1. c. c. m:
Straks eftir mjaltir 10 gerlar — 106 gerlar
Eftir 7, kl.st. 88 — — 980 —
— 2 — 1530 — — 3665 —
JÞetta sýnir, að í loftinu úti er miklu
minna af gerlum en inni í fjósinu, og það
jafnvel hvað vel sem þau eru hirt.
Undir eins og búið er að mjólka hverja
einstaka kú, skal hella mjólkinni úr fötunni,
sem mjólkað var í, í aðra fötu og sía hana
um leið. Sían þarf að vera góð, og búin til
úr stálþynnu og með málmsigti. Bezt er
Ulanders mjólkursía; en hún er nokkuð dýr,-
kostar 3—12 kr. eftir stærð. Góðar mjólk-
ursíur, sem hentugar eru almenningi kosta
kr. 1,50—2,50.
4. Skilvindunni þarf að halda hreinni, og
gæta þess, að hún ekki ryðgi. í hvert skifti.
sem skilið er í henni, skal þvo hana vandlega,
lim fyrir lim og þurka alla vætu af henni á
eftir. Það hefir og mikla þýðingu fyrir end-
ing skilvindunnar, að hún sé sett vel niður,
lárétt, og haggist hvergi. Ennig þan að bera
vel á hana áður en farið er skilja í henni, og
nota til þess að eins góða áburðarolíu. — Skil-
vindunni skal snúið jafnt rneðan skilið er, og
gæta þess, að rjóminn só hæfilega þykkur,.
nálægt 15—17% af mjólkinni sem skilin er.
5. Kæla skal xjómann undir eins og bú-
ið er að skilja. Skal það gjört í köldu renn-
andi vatni eða í brunni. Verði því eigi kom-
ið við að kæla rjómann þannig, þá er einfald-
ast að Játa kælingarfötuna standa niðri í vatns-
bala. Skift skal um vatnið í honum eftir 1
kl.st., og svo aftur eftir 2—3 stundir. Vatnið
í balanum skal vera jafn hátt rjómanum í kæl-
ingarfötunni.
Kælingarfötunni má ekki loka meðan rjóm-
inn er að kólna. Rjómann má ekki flytja til
búsins fyr en hann er orðinn vel kaldur, og
því til tryggingar skyldi ávalt flytja rjómann
frá deginum áður, en ekki samdægurs. Só rjóminn
ekki nægilega kaldur, getur hann súrnað á
leiðinni og jafnvel strokkast. Rjóma frá tveim-
ur má ekki hella saman tyr en hann er orð-
inn kaldur. Bezt er, að hann sé kældur sem
mest, og eigi nxinna en niður í 6—8° C. ef
þess er nokkur kostur. —- Rjóma má aldrei
flytja eða geyma í tréílátum, og eigi heldur í.